گروه تشکل های دریایی - ایرج گلشنی - «انجمن‌ها، سنديكاها، اتحاديه‌ها» از پديده‌هاي اجتماعي عصر جديد هستند كه به طور طبيعي، در فرايند جامعه‌پذيري يك قشر فعال در يك كار مشخص، بسيار مهم ارزيابي مي‌شوند. اين‌پديده‌هاي نوين اجتماعي، از مباني رشد و توسعه فرهنگي- صنعتي- اقتصادي و اجتماعي هستند و به طور ذاتي، قابليت اثرگذاري در سطوح مختلف را دارند.
رابطه مستقيمي بين اين تشكل‌ها و توسعه فرهنگ اجتماعي يك كشور وجود دارد. جامعه‌شناسان از اين پديده، به عنوان يك مركز مهم جامعه‌پذيري ياد مي‌كنند. دانشمندان علم مديريت، اين تشكل‌ها را نهاد مهم رسمي و غيررسمي توأمان مي‌دانند و اثر آن‌ها بر سازوكار جزئي و كلي يك كشور را بسيار مهم مي‌‌دانند. 
روان‌شناسان صنعتي، انجمن‌ها و اتحاديه ها را محل بازيافت روحي-رواني اعضا مي‌دانند و آن‌ها را پايگاه مستحكم روحيه و رفاه و نشاط كاري توصيف مي‌كنند.
به هر روي، تشكل هاي صنفي (انجمن‌ها، سنديكاها، اتحاديه‌ها و...) فوق‌العاده مهم، حساس و با ظرفيت هستند كه هم بر كارآيي در سطح كار و حرفه و هم بر اثربخشي در سطح جامعه اثرگذاري مستقيم و موثري دارند.

اثر مثبت يا منفي
ذات توان‌مند تشكل هاي اجتماعي، قدرت‌مند است و اين قدرت اگر درست هدايت شود و مسائل بهبود سازمان را مد نظر قرار دهد، بسيار باشكوه و موفق و مثبت عمل مي‌كند و اگر هدايت آن‌ها با مشكل مواجه شود، تبديل به بولدوزرهاي مخرب براي كار و اجتماع مي شوند. 
اين است كه تحليل انجمن‌ها و...در يك جامعه همواره مهم است و دانستن اين كه اين انجمن‌هاي قدرتمند در جهت سازندگي هستند يا تخريب، امري جدي و لازم است. 

ظرفيت ذاتي و عملياتي
بايد دانست كه فرق است ميان ظرفيت ذاتي يك انجمن با ظرفيت عملياتي آن. ظرفيت ذاتي اين پديده هاي اجتماعي كه كار، فرهنگ و اجتماع را به هم متصل مي كنند، بسيار بالاست. ظرفيت اسمي اين  تشكل ها كامل است و مي توانند در نهايت اثربخشي و كارايي قرار بگيرند.
اما ظرفيت عملياتي آن‌ها بسيار متفاوت است و بستگي به موارد متعدد دارد كه مي توانيم اينجا به چند مورداشاره كنيم:
الف: اعضاي يك انجمن
اعضاي يك انجمن، سنديكا، اتحاديه و... بسيار مهم هستند و ظرفيت ذاتي، توان و انرژي خود را از آن‌ها مي‌گيرد. يك انجمن با اعضايش زنده است و بدون اعضايش مرده خواهد بود. بنابراين، براي بررسي ذات و ميزان قدرت يك انجمن لازم است حتما به اعضاي آن توجه شود و اعضاي آن مورد تجزيه و تحليل قرار بگيرند. به طور كلي، هر چه اعضاي يك انجمن از توان علمي-تخصصي- تجربي و كاري بيشتري برخوردار باشند، ظرفيت عملياتي آن انجمن بالا خواهد بود و هر چه سطح كيفي اعضا پايين باشد، ظرفيت عملياتي آن‌ها نيز پايين خواهد بود. 
ب:‌رابطه هيات رئيسه با اعضا
رابطه هيات رئيسه بااعضا نيز بسيار بسيار مهم است. اين كه رابطه مستقيم است و اعضا و هيات رئيسه به شدت با هم همدلي مي‌كنند، يك بحث است و اين كه اعضا كار خود مي‌كنند و هيات رئيسه كار خود و چيزي جز يك انتخابات حداقلي در ميان آن‌ها نيست، بحث ديگري رقم مي‌زند.
ج: قدمت انجمن
زمان در ريشه‌اندازي و ريشه‌داري يك انجمن اهميت دارد و از گزينه هايي است كه در تحليل ها مد نظر قرار مي گيرد. روشن است كه يك انجمن ديرپا، قوي‌تر است و از اعتبار اجتماعي بيشتري برخوردار است.
د: فعاليت انجمن‌ها
اما از همه مهم‌تر فاكتور فعاليت است. اين كه يك انجمن در چه سطحي و با چه كميتي فعاليت مي‌كند، در اثربخشي آن موثر است. براي مثال، يك انجمن در سطح كارهاي مرسوم خود و مباحث داخلي و حرفه اي خود مشغول است و كاري به موارد خارجي – به تعبير مديريتي آن، مسئوليت اجتماعي- ندارد. بديهي است كه انجمني موثرتر است كه سر از لاك مسائل داخلي خود بيرون آورده و مسائل كلان تر را رصد كند و به مسئوليت‌هاي اجتماعي خود در قبال خود، خانواده و جامعه خود عمل كند. 
ه: تضاد يا اتحاد داخلي
يكي ديگر از شاخص‌هاي بسيار مهم كه دو پاره‌اي است، تضاد يا اتحاد دروني است كه همواره با هم بررسي مي شوند و پيام مشخصي دارند: هر چه تضاد بيشترباشد، انجمن ضعيف تر و سست تر است و هر چه اتحاد اعضا بالا باشد، قدرت يك تشكل اجتماعي هم بالا خواهد بود. 
در صورت اتحاد و همدلي و همفكري اعضاي يك تشكل، به قدرت اسمي نزديك مي شوند و شهامت مواجهه و حتا مقابله با جريانات كاري داخلي و اتفاقات بزرگ خارجي را دارند. اما اگر از داخل سست باشند، حتا حوصله پرداختن به مسائل معمول داخلي خود را هم ندارند تا چه رسد به مسائل خارجي.
نشانه‌هاي يك انجمن موفق:
آن چه در اين نوشتار مد نظر داريم، مانند هميشه و طبق رويه روزنامه دريايي اقتصاد سرآمد، انجمن‌ها، سنديكا ها و اتحاديه‌هاي حوزه دريايي كشور است. انجمن‌هايي مانند كارگري و دريانوردي، كشتيراني، مهندسي دريايي ، حمل و نقل دريايي، مالكان كشتي، سازندگان كشتي و... موارد ديگري كه به طور ضمني به آن‌ها اشاره كرديم. اين‌ها چگونه انجمن‌هايي هستند؟ آيا موفق‌اند و در حد ظرفيت اسمي خود كار مي‌كنند و يا معطل يك دفتر و دستك هستند؟ نقش آن‌ها در راهبردي صنعت درياي كشور و فعاليت‌هاي مرتبط با دريا چيست و چقدر است؟ آيا اصلا به حساب مي‌آيند؟ چگونه بدانيم كه اين‌ها تشكل‌هاي موفق و موثر هستند يا جمعي كارمند  وكارگر حقوق بگير و البته دست به سينه و سر به زير؟
در اين شماره قصد بررسي مصداقي نداريم و به طور كلي بر اساس قواره دانش مديريت، به بررسي عمومي و اجمالي مي پردازيم و قضاوت را به مخاطب فهيم خود واگذار مي‌كنيم تا مگر بتوانيم در آينده به بررسي مصداقي و دقيق انجمن‌ها و اتحاديه‌هاي دريايي بپردازيم. دانش مديريت براي درك ارزش و اعتبار يك انجمن، شاخص‌هايي پيش روي ما گذاشته است كه مواردي ازآن را با نگاه به انجمن هاي دريايي ايران به اختصار بررسي مي‌كنيم:

فعاليت گسترده
سطح فعاليت انجمن موردنظر شما در حوزه دريايي كه اكنون فعال است چقدر است؟ آيا فقط سر در لاك مسائل كاري خود فرو برده و به اطراف خود نگاه نمي‌كند؟ يا اين كه مسائل داخلي را حل كرده و فعاليت خود را به ديگر بخش هاي مهم و مرتبط با كار و اهداف اعضا گسترانيده است؟اگر عضو انجمني از انجمن‌هاي دريايي كشور هستيد و گستردگي در كار انجمن خود را مشاهده نمي كنيد، بدانيد كه انجمن شما انجمن موفقي نيست. براي درك بيشتر مشخصات زير را هم بررسي كنيد.

مصاحبه‌هاي هدفمند
آيا مسئولان انجمن شما، مصاحبه‌هاي هدفمند با رسانه‌ها دارند؟ اگر چنين است شما انسان خوشبختي هستيد زيرا عضو انجمني هستيد كه مسئولان آگاه و خردمند و حرفه‌اي دارد، رسانه و افكار عمومي را مي‌شناسند و از آن براي پيش‌برد اهداف شما استفاده مي‌كنند. اما اگر ديديد كه مسئولان انجمن شما سر در لاك خود فرو برده و حداكثر با رسانه داخلي خود حرف مي زنند، بدانيد كه يك جاي كار مي‌لنگد. مسئولان انجمن شما يا حرفي براي گفتن ندارند، يا اعتماد به نفس لازم ندارند و يا از مواجهه با افكار عمومي هراسانند. به هر ترتيب، اينان قادر نخواهند بود منزلت و پايگاه اجتماعي انجمن شما را ارتقاء دهند و بهتر است در انتخابات بعدي، با احترام عذر آن‌ها را بخواهيد. 

گزارش كارهاي موفق
گزارش كار يك امر عادي در روند فعاليت يك تشكل است. دولتي‌ها در اين كار يد طولايي دارند و اشتياق بالايي براي حجيم كردن گزارش‌ كارهاي خود نشان مي‌دهند. مثلا براي نشان دادن يك فعاليت، به جاي يك عكس از يك آلبوم عكس استفاده مي‌كنند تا قطر كتابچه گزارش شان به چشم بيايد. اما در بخش خصوصي و در انجمن‌هاي موفق، گزارش ‌كارها مختصر  و مفيد است و هر بند گزارش نشان مي‌دهد كه اتفاق بزرگي افتاده است. 
به طور كلي، بررسي كنيد كه آيا انجمن شما به موقع، گزارش كار منظم مي دهد، يا مثل دولتي‌ها، باري به هر جهت، مناسبتي يا اتفاقي اقدام به تهيه گزارش مي‌كند. اين نكته را جدي بگيريد. و سپس بررسي كنيد كه گزارش‌سازي است يا گزارش دهي. اين دو هم با هم خيلي فرق دارند. 

پراكندگي تاريخ فعاليت‌هاي مهم
در هنگام بررسي گزارش‌كارها به تاريخ هر فعاليت دقت كنيد. ايا فعاليت‌ها طبق تاريخ منظمي پيش رفته‌اند يا پراكندگي زيادي دارند؟ هر چه پراكندگي زماني در گزارش ها بود،‌ نشان مي دهد كه انجمن شما باري به هر جهت است. يعني انجمن شما برنامه هدفمند و رويه مشخص ندارد و به جاي جريان سازي، به دنبال جريان‌ها مي‌افتد. اجازه بدهيد اينجا يك مثال دريايي بزنيم تا شما كه آگاه به دريا هستيد، موضوع را تصوير كنيد:
يك كشتي داريم كه با سكان محكم، تجهيزات قوي و سكان‌دار حرفه‌اي دارد حركت مي‌كند و موج ها را مي‌شكافد و به سمت منزل مقصود مي‌رود. 
و يك كشتي ديگر را در نظر بگيريد كه پارو شكسته و درب و داغان و بي‌سكان است و امواج آن‌ها هر جا بخواهند مي برند. 
انجمن شما سوار بر كدام كشتي است؟ سكان‌دار يا بي‌سكان؟ موج سوار است يا سوار بر موج؟

واكنش‌هاي سياسي و مسئوليت اجتماعي
اين شاخص از همه مهم‌تر است و به نحوي همه موارد فوق را در بر مي‌گيرد و چيزي هم بر همه آن‌ها مي افزايد. بسيار بسيار بسيار مهم است كه يك انجمن واكنش سياسي داشته و در فرايندهاي اجتماعي حس شود و به مسئوليت‌هاي اجتماعي خود در قبال اعضا، خانواده‌هاي اعضا و جامعه واكنش به‌هنگام و به موفع نشان دهد. آيا انجمن شما داراي چنين شخصيتي هست؟

تریبون رسانه ای جامعه دریایی
 آیا انجمن شما رسانه، سایت یا تریبون مشخصی دارد؟  اگر دارد چقدر موثر است؟ مهم است که چه گونه است؟ قدرت تحیل برای جامعه دریایی دارد یا فقط خبرپراکن و  کپی خبری است؟

اقتصاد سرآمد به نيابت شما
اقتصاد سرآمد به عنوان تنها روزنامه دريايي كشور، خود را عضو جامعه دريايي و نماينده افكار عمومي در اين حوزه مي‌داند. حسب اهميت موضوع، به نيابت از شما البته با همكاري و همفكري شما در شمارگان آتي، سعي مي‌كنيم انجمن‌ها، سنديكاها و اتحاديه‌هاي فعال دريايي را مورد بحث و بررسي قرار دهيم تا با هم سطح كمي و كيفي اين تشكل‌ها را دريابيم؛ زيرا باور داريم كه اين انجمن‌ها و تشكل‌هاي دريايي، نقش به‌سزايي در آينده دريايي كشور بازي مي كنند يا مي توانند بازي كنند. پس منتظر تماس ما باشيد و با ما در باره انجمن خودتان مصاحبه كنيد و نظرتان را به طور شفاف با ما در ميان بگذاريد تا ساير همكاران شما و اعضاي انجمن‌ها از واقعيت و كيفيت انجمن خود باخبر شوند. آيا انجمن شما يك تشكل اداري معمول و شعاری است يا يك ركن موفق در بهبود وضعيت كاري و بهسازي وضعيت دريايي كشور؟....
 به زودي!