گروه بازرسرمايه - مسعود وطنخواه - بازار سرمایه همواره از تحولات اقتصادی، نرخ تورم، اخبار سیاسی و... تاثیر می‌پذیرد، اما میزان تاثیرش از عوامل مختلف در زمان‌های مختلف، متفاوت است. این روزها جنگ غزه و تبعات آن سبب شده است که فعالان بازار سرمایه با حساسیت بیشتری اخبار این مناقشه را دنبال کنند. حساسیتی که این روزها در تصمیم‌های فعالان بازار سرمایه مشهود است. رفتارهای احساسی خریدوفروش و نگاه کوتاه‌مدت و حتی گاهی نوسان‌های در طول یک روز یا ساعتی نمونه‌ای از  رفتارهای گروهی از سرمایه‌گذاران است.
درباره چرایی نوع رفتار فعالان بازار سرمایه در این روزها، علی اسکینی، کارشناس بازار سرمایه به «اقتصاد سرآمد» گفت: بورس این روزها غیر از قیمت ارز، تورم و... به اخبار سیاسی نیز در حال وزن دادن است. غافل‌گیری که بعد از شروع جنگ باریکه غزه در بازار برای فعالان بورس پدید آمد، سبب شد که گروهی از سرمایه‌گذاران برای فروش هر چه سریعتر اقدام کنند.
او افزود: اما پس از چند روز از آغاز مناقشه با صحبت‌های رهبری اندکی ثبات به بورس برگشت و متعادل‌تر پیش رفت.
نوار غزه ۳۶۴ کیلومتر مربع مساحت دارد. این باریکه هم‌اکنون ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. غزه متراکم‌ترین نقطه جمعیتی جهان (با بیش از ۶ هزار و صد نفر در هر کیلومترمربع) محسوب می‌شود. حدود ۷۰ درصد فلسطینی‌های ساکن نوار غزه از بخش‌های دیگر فلسطین به این منطقه آواره شده‌اند. غزه با مصر و رژیم اشغالگر قدس مرزهای مشترک دارد. غزه ۱۱ کیلومتر با مصر و ۵۱‌ کیلومتر با فلسطین اشغالی مرز مشترک دارد و از ۴۰‌ کیلومتر ساحل مدیترانه‌ای نیز برخوردار است.
اسکینی یادآور شد: ادامه رکود در بورس سبب شد که تقریبا تاکنون هر چه بازدهی در بازار سرمایه از اول سال بود از دست برود.
او اضافه کرد: سهامداران هم این روزها به گونه‌ای در حال فروش سهام خود هستند که گویی 20 تا 30درصد در سود هستند.

افزایش بی‌اعتمادی در بازار سرمایه
این تحلیل‌گر بازار سرمایه اظهار کرد: بی‌اعتمادی یکی از مهمترین دلایلی است که موجب شد بورس وارد این رکود شود. سرمایه‌گذاران در دو تا سه سال اخیر، با آماجی از تصمیم‌ها مواجه شدند که سبب ضعیف شدن اعتمادشان به بورس شده است و اعتماد دوباره سرمایه‌گذاران سخت است.
اسکینی افزود: از سویی دیگر، دولت هم با مصوبات، مصاحبه‌ها و تصمیم‌هایش بارها نشان داده است که سبب بی‌اعتمادی بیشتر سهامداران شده است.

نمونه‌ای از مصوبات، مصاحبه‌ها و تصمیم‌ها
چند وقت پیش بود که با افزایش قیمت گاز صنایع پتروشیمی، سهام گروهی از این شرکت‌ها با صف فروش همراه شد. ابراهیم عسگریان درباره تغییر نرخ خوراک و سوخت گاز صنایع به بورس پرس گفته بود: «پتروشیمی کاوه طی سال های 1400 تا 1402 بالغ بر 1.16 هزار میلیارد تومان بابت مالیات بر ارزش افزوده بستانکار بود. این درحالی است که گاز این شرکت به علت بدهی قطع شد اما گاز متانول‌سازان دولتی قطع نشد!»
عسگریان افزوده بود: «تولید هر مترمکعب متانول برای کارخانه های خصوصی از جمله پتروشیمی کاوه 120 دلار زیان دارد. ماه گذشته 800 میلیارد تومان هزینه گاز کارخانه شد. تعطیلی این کارخانه و عدم مصرف گاز به معنای از دست رفتن 800 میلیارد تومان از جیب دولت است.»
اما در شهریور عضو ناظر شورای عالی بورس از ابطال مصوبه نرخ خوراک صنایع پتروشیمی در هیأت تطبیق مصوبات دولت با قوانین خبر داد.

خروج سیمان از بورس کالا
2مهر وزیر راه‌وشهرسازی در یک مصاحبه با همشهری مدعی شد: یکی از عوامل افزایش قیمت مسکن، گرانی مصالح ساختمانی است و این موضوع مهم در دستور جلسه شورای عالی به مسکن هفته آینده قرار دارد و با حضور شخص رئیس‌جمهوری مورد بررسی و تصمیم‌گیری قرار خواهد گرفت.
همشهری در این باره نوشت: «معنای این اظهارنظر مهرداد بذرپاش، تلاش دوباره برای کنترل بازار مصالح ساختمانی از مسیر خروج مصالح سیمان و فولاد از بورس کالاست؛ چراکه اگر متولیان نهضت ملی مسکن بخواهند بر اساس تکلیف نهضت ملی مسکن، نهاده سیمان و فولاد موردنیاز این طرح را با حذف واسطه‌ها و مستقیماً با قیمت تمام‌شده تولید از سازندگان اصلی تأمین کنند، باید شیوه قیمت‌گذاری این دو کالای مهم را که فعلاً در بورس کالا انجام می‌شود تغییر دهند و حتی آن را وارد فهرست قیمت‌گذاری دستوری کنند.»
نمونه دیگر، ابلاغیه فروردین 1401 وزارت صمت که وضع عوارض صادراتی که حتی تا ۱۷ درصد هم افزایش یافت بر مبنای قیمت فوب صادراتی ایران از هفته اول دی ماه ۱۴۰۰ تنظیم و از ابتدای امسال تا پایان خرداد ماه اعمال می‌شود.مهر 1402، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان ادامه بررسی گزارش کمیسیون تلفیق لایحه برنامه هفتم توسعه، معافیت مالیاتی صادرات مواد معدنی خام و نیمه‌خام را لغو کردند. به عبارت دیگر، معافیت مالیات برای فروش‌های صادراتی که مشوق و یک پاشنه آشیل برای این شرکت‌ها بود با اجرایی شدن این مصوبه حذف می‌شود و هزینه مالیات صادرات نیز به بهای تمام‌شده این شرکت‌ها اضافه می‌شود.
موارد فوق تنها قسمتی از تصمیم‌های خلق‌الساعه بود که در این دو سال گرفته شد.

ریسک صفر سود بانکی
یکی از موارد تاثیرگذار در ریسک و بازده در بازار سرمایه مقدار نرخ سود است. نرخ سود با ریسک صفر است و معمولا سرمایه‌گذاران اگر فاصله سود در نرخ بانکی با سود اوراق بهادر یعنی سهام اندک باشد سود بانکی را به دلیل تضمینی بودن آن انتخاب می‌کنند.
اسکینی در این باره بیان کرد: افزایش نرخ بهره در بازار بین بانکی و به تبع آن بالا آمدن کف نرخ بهره صندوق‌ها به حدود 27درصد و حتی مرکب را ارقام بالاتر می‌دهند.
او افزود: این نرخ‌های سود بالا تنها مختص صندوق‌ها نیست و بانک‌ها نیز برای ارقام بالا تا 26درصد بهره پرداخت می‌کنند.این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: در این اوضاعی که انتظارات تورمی در جامعه تا حدی کاهش پیدا کرده است و نوعی ثبات در بازار ارز، طلا و مسکن نیز دیده می‌شود جذابیت پرداخت سود بدون ریسک در شبکه بانکی و صندوق‌ها از یک سو سبب جلب توجه سرمایه‌گذاران و از سوی دیگر، فشار مضاعفی بر سایر بازارها از جمله بورس می‌آورد و قاعدتا سبب رکود بیشتر این بازارها می‌شود.
او پیش‌بینی کرد: اوضاع رکودی حاکم بر بازارها و کنترل سنگین ممکن است در بازه طولانی‌مدت جواب ندهد نمونه در همین مناقشه غزه دیدیم که ارز در بازار آزاد تا بالای 53 و 54 هم رشد کرد.
اسکینی یادآور شد: در کوتاه‌مدت سه عامل انتشار گزارش‌های فصلی، افزایش اندک ارز در بازار آزاد و فروکش کردن ریسک‌های سیاسی می‌توانند سبب تشکیل حمایت قوی در سطح یک‌میلیون و 950هزار واحد برای شاخص کل شوند.
او گفت: در میان‌مدت و طولانی‌تر بورس وابستگی زیادی با نرخ ارز در بازار آزاد دارد و هرگونه رشد دلار می‌تواند سبب تحرک بازار سرمایه شود. چراکه یکی از مواردی که شرکت‌های بورس مخصوصا صادرات‌محور موجب افزایش سود در صورت‌های مالی می‌شود درامد تسعیر نرخ ارز است.
اسکینی خرداد ماه گذشته در مطلبی با عنوان «گروه‌های ریالی جذابترند» به «اقتصاد سرآمد» درباره تاثیرات نوسان ارز در بازار آزاد گفته بود: «در چند وقت اخیر کاهش نرخ ارز  را شاهد بودیم که همین امر سبب فضای رکودی در بازار مسکن، خودرو و سایر بازارهای موازی شد.»
همچنین این کارشناس بازار سرمایه درباره تلطیف فضای سیاسی اظهار کرده بود: «خوش‌بینی فضای سیاسی و کاهش تنش در روابط ایران با آژانس اتمی و سایر طرف‌های مذاکره سبب کاهش ریسک سیستماتیک در فضای اقتصادی شده است که همین امر موجب کمتر شدن چشم‌انداز تورمی شد.»
اسکینی خرداد ماه درباره نوسانات نرخ ارز نیز خاطرنشان کرده بود: «بورس نیز مانند سایر بازارهای موازی از این عوامل تاثیر می‌پذیرد کاهش نرخ ارز در بازار آزاد که چند ماه گذشته تا مرز 60هزار تومان هم پیش‌ رفته بود این روزها در محدوده 50 هزار تومان است و حتی روزهایی زیر 50 هزار تومان هم معامله شد.»
این تحلیل‌گر بازار سرمایه در پایان خاطرنشان کرد: اگر کنترل و سرکوب نرخ ارز ادامه پیدا کند احتمال دارد که نرخ ارز فعلا افزایش پیدا نکند، اما متغیرهای اقتصادی نشان می‌دهند که قیمت ارز در بازه میان و طولانی‌مدت با رشد همراه است و بازار سرمایه نیز به تبع آن از رکود خارج می‌شود.