سیاست‌ها و راهبردهای نامزدهای ریاست جمهوری در حوزه دریاپایه چیست؟
​​​​​​​گروه راهبردی - رضا محمد علی بیگی - ارزیابی دقیق نظرات کاندیداهای ریاست جمهوری دوره چهاردهم در خصوص صنعت حمل و نقل به ویژه نظام حمل و نقل دریایی که سهم بالای ۸۵ درصدی در بین مدهای مختلف جابجایی کالا را دارا می باشد، بسیار مهم و ضروری است. در اهمیت این موضوع همین بس که الویت اول دولت های غربی در اعمال تحریم بر علیه کشور، تحریم صنعت حمل و نقل دریایی آن بوده که متاسفانه سالهاست ذینفعان مستقیم این صنعت در درجه اول و مردم ایران در درجه دوم متاثر از پیامدهای ناخوشایند آن هستند. اینکه کاندیداهای ریاست جمهوری چه سیاست ها و راهبردی هایی در خصوص کاهش این پیامدها و چالش های برآمده از آن‌ها را در نظر دارند برای مردم ایران بسیار مهم و کلیدی است. البته وجود یا تداوم این تحریم‌ها در صنعت حمل و نقل دریایی ایران، سبب گشته تا عده اندکی عافیت طلب، سودجو و به ظاهر دلسوز و دغدغه مند منافع ملی از محل این آشفتگی و فضای مه آلود، جایگاه و درآمدهای هنگفتی به دست آورند و یا عده ای دیگر، عملکرد ضعیف یا عدم موفقیت برنامه ها و سیاست هایشان را علی رغم صرف هزینه های میلیاردی از بیت‌المال، به گردن تحریم ها بیندازند و یا تحریم را بهانه کنند و از پاسخ به انتقادهای مردم از طریق ارائه آمار و اطلاعات درست و به موقع خودداری نمایند. اینکه مردم بدانند هزینه و فایده صادرات کالاهای تحریمی ایران توسط ناوگان دریایی (به اعتقاد غربی ها ناوگان اشباح یا تاریک) برای‌شان چه‌ها می‌باشد و یا اینکه هزینه و فایده عدم امکان یا تمایل تأمین کنندگان کالا و ارائه دهندگان خدمات بین المللی در بخش‌های مالی، بانکی، آموزشی و پژوهشی، اعتبارسنجی، بیمه و نیز دیگر پیمانکاران ذینفع در خلق یا بهره‌برداری از یک دارایی فیزیکی در محیط دریا، کرانه و پس کرانه‌های جمهوری اسلامی ایران برای مردم چه ها می‌باشد، در این موقعیت حساس، بسیار کلیدی و مهم است و این‌که این وضعیت تا چه زمانی ادامه خواهد یافت؟ فلذا انتظار می‌رود تا کاندیداهای ریاست جمهوری به منظور تقویت مشارکت حداکثری مردم در انتخابات پیشرو، به‌طور شفاف پاسخ‌های شان ارائه دهند. 
با این مقدمه و با توجه به این‌که نگارنده یک عضوی از جامعه دریایی ایران می‌باشد، پرسش‌های خود از کاندیداهای ریاست جمهوری به ویژه که تمامی آن‌ها مدت‌ها در نهاد مجلس شورای اسلامی صاحب کرسی و موقعیت‌های حساسی بودند را طرح می‌نمایم امید که کاندیداهای ریاست جمهوری، پاسخ‌های شان را به صورت عمومی تا پیش از اتمام دوره تبلیغات، منتشر نمایند. 
۱- نتیجه تحقیق و تفحص از سازمان بنادر و دریانوردی چه شد؟ دو سال و اَندی از تصویب این طرح در مجلس شورای اسلامی می‌گذرد. به بیانی فُرجه قانونی برای انجام آن توسط تیمی منتخب از بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی، حداقل یکسال بود که مدت‌هاست این فُرجه زمانی تمام شده ! 
۲- چرا به نظرات کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بر کم و کیف لوایح تقدیمی دولت (وزارت راه و شهرسازی با محوریت سازمان بنادر و دریانوردی با تمرکز بر اسناد لازم الاجرا سازمان بین المللی دریانوردی) به مجلس شورای اسلامی تا پیش از تصویب لوایح در صحن، توجهی نمی‌شود؟ اکثر لوایح مرتبط با اسناد IMO وقتی به دست نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسیده که لازم الاجرا شده اند و نظرات مثبت یا منفی نمایندگان بر محتوای آن‌ها هیچ تاثیری ندارد !! چرا این‌گونه است؟‌
۳- بازبینی، اصلاح و تصویب منطقی و علمی قانون دریایی ایران چه زمانی و توسط چه کارشناسانی انجام پذیرفته یا خواهد پذیرفت؟ چه زمانی دادگاه‎های دریایی در کشور تشکیل می‌شود؟ رویه معیوب و پر نقص نظام بیمه‌های دریایی در ایران تا چه زمانی به مسیر فعلی‌اش ادامه خواهد داد؟ و ادامه این رویه در راستای منافع چه افراد و یا ذینفعانی است و به چه میزان؟ 
۴- دلایل رسوب غیرمعمول انواع کالا در بنادر بازرگانی کشور چه‌ها است و سرانجام آن چه خواهد شد؟ چه گروه‌ها یا ذینفعانی از ماندگاری غیرمعمول کالا در محوطه‌ها و انبارهای واقع در بنادر بازرگانی سود بردند و به چه میزان؟ عامل تحریم چقدر سهم داشته و عامل سوداگری و منفعت طلبی گروهی یا شخصی چه میزان سهم داشته؟ آیا با مسببین آن برخورد قانونی شد؟ آیا با توجه به این‌که رسوب کالا در بنادر خسارت‌های مالی برای تک تک اعضا جامعه ایران داشته، امکان برگزاری علنی دادگاه مقصرین و سپس انتشار رای نهایی دادگاه در این خصوص وجود ندارد؟ 
۵- چه تعداد پرونده های قضایی در خصوص دعاوی مرتبط با نظام حمل و نقل دریایی (توسعه، نگهداری و بهره برداری از بنادر و ترمینال‌ها، ساخت، خرید و اجاره انواع شناور، پروژه‌های بالادستی و میان دستی نفت و گاز یا به‌طور خلاصه پروژه های فراساحلی، ...) که به نوعی خواهان آن‌ها مدعی العموم از جانب تمام مردم ایران بوده تشکیل شده و رای نهایی این دعاوی یا پرونده‌ها از ۱۵ سال پیش تا به امروز چه‌ها بوده؟ 
۶- نتیجه اقدامات خواسته شده در سیاست‌های کلی توسعه دریامحور کشور از روسای سه قوه(به ویژه مجلس شورای اسلامی و دولت) به کجا انجامید؟ 
۷- اهداف قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور به چه میزان محقق شد؟‌ و دلایل عدم توفیق‌ها چه‌ها بوده؟ سهم تحریم‌ها از عدم موفقیت‌ها چند درصد بوده؟ و سهم عوامل دیگر چند درصد بوده؟ عوامل و علت ظهورشان چه‌ها بوده؟ 
۸- در خصوص توسعه منطقه مَکُران از منظر ایجاد انواع زیرساخت در نواحی دریا، کرانه و پس کرانه، پیش نیازها، ضرورت ها، و فواید چه‌ها می‌باشد؟ و در صورت تاخیر در ایجاد و بهره برداری از آن‌ها، چه نوع و به چه میزان خسارت‌های مادی و غیرمادی متوجه منافع ملی خواهد شد؟‌ 
۹- سرانجام مشارکت شرکت هندی با سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص توسعه و بهره‌برداری از بندر شهید بهشتی چابهار به کجا انجامید؟ و دلایل اصلی تاخیر در انجام تعهدات طرف هندی، چه‌ها بوده؟ و میزان خسارت مادی مرتبط با این قرارداد برای طرف ایرانی چه میزان بوده و سرانجامش چه شد؟ 
۱۰- چرا در انتخاب، ارزیابی و انتصاب مدیران عامل و بعضا معاونین فنی شرکت‌های کشتیرانی بزرگ کشور، به دارا بودن تجربه دریانوردی (در بخش‌های عرشه و موتورخانه) به میزان کافی و یا سابقه کافی در در بخش بازرگانی با تمرکز بر حمل و نقل دریایی، توجه چندانی نشده یا نمی‌شود؟ هزینه و فایده انتصاب‌های غیر علمی و منطقی برای چنین پست‌های سازمانی چه‌ها بوده؟ و راهکارها و سیاست‌های کاندیداها برای اصلاح این رویه معیوب مغایر با منافع ملی چه‌ها می‌باشد؟ 
۱۱- وضعیت کنونی صنعت نفت و گاز کشور در بخش‌های ساخت و بهره برداری از دارایی‌های فیزیکی با محوریت فراساحل چگونه است؟ این ارزیابی وضعیت بر اساس کدامین شاخص‌ها انجام می‌پذیرد؟ و با توجه به وجود تحریم، اهداف و سیاست‌های کاندیداها به منظور بهبود و توسعه این زیرساخت‌ها چه‌ها می‎باشد؟ 
۱۲- در شرایط امروز کشور، هزینه و فایده ساخت کشتی‌های تجاری اقیانوس پیما در داخل کشور چه‌ها می‌باشد و آیا کاندیداها با ساخت چنین شناورهایی در داخل کشور موافق هستند؟ دلایل یا شاخص‌های موافقت یا عدم موافقت ایشان چه‌ها می‌باشد؟ 
۱۳- تعریف کاندیداها از بخش خصوصی واقعی چیست؟ و در حال حاضر سهم بخش خصوصی واقعی از پروژه‌های برون سپاری شده کارفرمایان دولتی دریایی و بندری چه میزان است؟ راهکار کاندیداها برای اصلاح رویه یا وضعیت غیرشفاف کنونی چیست؟ 
۱۴- آیا رتبه یا جایگاه صنعت دریایی ایران در منطقه خلیج فارس، غرب آسیا، قاره آسیا و سپس جهان از منظر تناژ قابل حمل توسط کشتی‌های اقیانوس پیمای تجاری تحت تملک، ظرفیت تخلیه و بارگیری کالا در بنادر بازرگانی، درآمد-هزینه‌های حاصل از فعالیت دو بند پیشین، نظام آموزش، نوآوری و پژوهش (دانشگاهی و در حین خدمت)، کیفیت نقش و وظایف موسسه‌های رده‌بندی داخلی، کم و کیف بیمه‌های مرتبط با دارایی‌های فعال در این حوزه، طراحی و ساخت کشتی‌های اقیانوس پیما و تعمیرات این نوع از کشتی‌ها، تعداد دریانورد ایرانی (افسران و ملوانان)، تعداد شناورهای تحت پرچم ایران، .... از ۱۰ سال پیش تا امروز را می‌دانید؟ برای ارتقا این جایگاه چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی را در نظر دارید؟ 
۱۵- چرا علی‌رغم تلاش های انجام گرفته در خصوص عضویت ایران در شورای اجرایی سازمان بین المللی دریانوردی طی ۲۰ سال گذشته، این توفیق حاصل نشده؟ مزایای عضویت در این شورا برای مردم ایران به ویژه اعضا جامعه دریایی و بندری چه‌ها است؟‌ 
۱۶- سیاست‌ها و راهبردهای نامزدها در خصوص اکتشاف و تولید منابع هیدروکربوری جدید در مناطق فراساحلی واقع در خلیج فارس و دریای خزر چه ها می‌باشد؟ در خصوص ارتقا بهره‌وری در میادین هیدروکربوری واقع در فراساحل (دارایی های فیزیکی در فاز بهره‌برداری) چه سیاست‌ها و راهبردهایی را در نظر دارید؟ 
۱۷- در صنعت دریایی در خصوص اجرای نظام‌های شایسته سالاری در انتصاب‌ها، عدالت‌محوری در امور، مبارزه با فساد و نیز توجه کافی به شفافیت و پاسخ‌گویی به مردم به ویژه منتقدین، چه سیاست‌ها و راهبردهایی را در نظر دارید؟ 
۱۸- برای ارتقا نقش، وظایف، عملکرد و جایگاه انجمن‌های علمی و صنفی، اتحادیه‌های صنفی و کارگری و نیز شوراهای عالی موجود در صنعت حمل و نقل دریایی در گستره منطقه‌ای، قاره‌ای و جهان چه سیاست‌ها و برنامه‌هایی را دنبال در نظر دارید؟ 
۱۹- وضعیت کنونی محیط زیست کشور در مناطق آبی، کرانه و پس کرانه‌های واقع در دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان چگونه است؟ و نیز دلایل بروز آلودگی‌ها چه‌ها می‌باشد؟ و در انتها سیاست‌ها و راهبردهای کاندیداها برای بهبود وضعیت موجود چه‌ها است؟ 
۲۰- خسارت‌های مادی و غیرمادی پیش آمده برای مردم ایران به ویژه اعضا جامعه دریایی و بندری آن از محل اعمال و تشدید تحریم‌ها بر علیه کشور از ۲۰ سال پیش تا امروز چه میزان بوده؟ و سیاست و راهکار کاندیداها در راستای کاهش یا توقف این خسارت‌ها چه‌ها می‌باشد؟