کاهش فاز احساسی بورس پس از انتخابات ریاست‌جمهوری
​​​​​​​گروه بازارسرمایه - مسعود وطنخواه - بازارسرمایه پس از اعلام نتایج وارد فاز احساسی شد که در این فاز توانست با ورود پول حقیقی و فعالیت نوسان‌گیران همراه شد، اما آمارهای دادوستد نشان‌می‌دهد که احتمالا فاز احساسی در حال کاهش است.
به گزارش اقتصادسرآمد، چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران برای انتخاب نهمین رئیس‌جمهور ایران جمعه ۸ تیر ۱۴۰۳ برگزار شد. در دور نخست هیچ‌یک از نامزدان نتوانست به اکثریت مطلق آرا دست یابد و دور دوم انتخابات روز جمعه ۱۵ تیر با رقابت مسعود پزشکیان و سعید جلیلی برگزار و مسعود پزشکیان به عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران برگزیده شد.
شاخص کل بورس روز گذشته کاهش 5هزار و 134واحدی را تجربه کرد و در تراز 2میلیون و 221هزار واحدی ایستاد. افت روز گذشته شاخص کل بورس که همراه با کاهش ارزش معاملات خرد رخ داد موجب نوعی دو دستگی نزد فعالان بازار سرمایه شد گروه اول معتقدند که این کاهش پس از رشدهای دو روز اول هفته عادی است و شاخص کل بورس در روند صعودی قرار گرفته است، اما گروه دوم پیش‎بینی می‌کنند که این صعود بیشتر جنبه احساسی داشته است و هنور زود است درباره صعود بازار سرمایه صحبت کرد.
ارزش معاملات خرد که یکشنبه 17تیرماه با استقبال معامله‌گران به حدود 8همت رسیده بود در سومین روز معاملاتی یعنی دوشنبه با کاهش 3همتی همراه شد و وارد کانال 5همتی شد. فعالان بازار سرمایه در تحلیل بورس وزن خاصی به ارزش معاملات خرد می‌دهند چراکه روند تغییرات مقدار ارزش معاملات خرد می‌تواند پیش‌بینی‌پذیری بورس را  آسان‌تر کند. به عنوان نمونه در روزهای پر رونق بورس معمولا ارزش معاملات خرد در محدوده 10همت است و هر گونه کاهش یا نزول شدید این فاکتور، پیامی خاص را به فعالان بازار سرمایه مخابره می‌کند.
تیرماه 1402، در زمانی که بازار سرمایه در حال ورود به فاز رکودی بود علی اسکینی، کارشناس بازار سرمایه در مطلبی با عنوان «گروه‌های ریالی جذابترند» درباره ارزش معاملات خرد به «اقتصاد سرآمد» گفته بود: « فاکتور مهمی که این روزها سبب فاز رکودی در بورس شده است کمبود نقدینگی در بازار سرمایه است که همین امر روند صعودی بورس را با چالش همراه کرده است.»
او یادآوری کرده بود: «ارزش معاملات خرد در بازار سرمایه اکنون کاهش قابل توجهی (حدود 10 همت) در مقایسه با روزهای اوج خود (بالاتر از 15 همت) تجربه می‌کند؛ بنابراین افزایش ارزش معاملات یکی از پیش‌نیازهای ضروری برای رشد بورس است.»
معاملات خرد همان معاملات عادی هستند که توسط سهام‌داران خرد صورت می‌گیرد. این نوع از معاملات شامل محدودیت‌های قیمتی و حجمی هستند. این امر بر خلاف معاملات بلوکی است که هیچ‌گونه محدودیتی در رابطه ‌با قیمت و حجم نداشتند. سرمایه‌گذارانی که به‌صورت حرفه‌ای در این بازار مشغول هستند در فرایند انتخاب بهترین سهام از ارزش معاملات خرد برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند، زیرا حجم و ارزش معاملات خرد در بورس میزان نقدشوندگی روزانه‌ی این بازار را مشخص می‌کند و اطلاعاتی را در رابطه ‌با خریدوفروش سهام به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد. در واقع می‌توان گفت در یک روز معاملاتی سهام هر نماد بورسی با قیمت‌های مختلف و حجم‌های متفاوت به فروش می‌رسد. توجه به همین اطلاعات حائز اهمیت است.

کاهش خطای تحلیل
موردی که نباید از آن غافل شد تکیه تنها به مقدار ارزش معاملات خرد و تنها دیدن این مورد است اگر نگاهی به ارزش معاملات خرد در روزهای اردیبهشت سال جاری که وارد کانال 2همت شده بود انداخته شود و آن را با ارزش معاملات خرد 5همتی روز گذشته مقایسه شود با توجه به ارزش بالای 3همتی امکان نتیجه‌گیری اشتباه در واکاوی بورس وجود دارد، اما با مقایسه ارزش معاملات روز یکشنبه 17تیرماه، امکان اشتباه کاهش پیدا می‌کند.
فعالان بازار سرمایه برای اینکه درصد خطای تحلیل کاهش پیدا کند از موارد دیگری نظیر سرانه خرید و فروش حقیقی‌ها نیز استفاده می‌کنند تا با آن اشتباه را فیلتر کنند.
به میانگین خرید یا فروش هر شخص حقیقی یا حقوقی در یک نماد معاملاتی در بازار سرمایه، سرانه خرید/فروش حقیقی/حقوقی آن نماد گفته می‌شود. بررسی سرانه‌ها نشان می‌دهد به‌طور متوسط اشخاص حقیقی یا حقوقی چند تومان از یک سهم را در روز خریداری کرده یا فروخته‌اند.
نظر به این‌که خرید یا فروش‌ انجام شده یک نماد توسط چه اشخاصی (حقیقی یا حقوقی) صورت گرفته است، دو نوع سرانه در بازار سرمایه سرانه خرید حقیقی و حقوقی وجود دارد.به میانگین خرید سهام یک شرکت در روز توسط افراد حقیقی، سرانه خرید حقیقی آن سهم گفته می‌شود. سرانه خرید حقیقی یعنی هر شخص حقیقی به طور متوسط چند تومان از یک سهم را در آن روز خریداری کرده است. برای محاسبه سرانه خرید باید کل مبلغ خریداری‌شده یک سهم توسط اشخاص حقیقی در روز را بر تعداد خریداران حقیقی تقسیم کرد.
همچنین به میانگین فروش هر سهم توسط افراد حقیقی در روز سرانه فروش حقیقی آن سهم گفته می‌شود. سرانه فروش حقیقی یعنی هر شخص حقیقی به طور متوسط چند تومان از سهام یک شرکت را فروخته است. برای محاسبه سرانه فروش بایدکل مبلغ سهام فروخته شده یک شرکت توسط اشخاص حقیقی در روز را تقسیم بر تعداد فروشندگان حقیقی کرد.
آمارهای روز گذشته نشان می‌دهد که سرانه خرید حقیقی 54 در مقابل فروش 59 میلیون تومان بود به عبارت دیگر، عرضه‌کننده‌ها دست بالا را در فروش سهام داشتند افزایش منفی‌ها همراه با کاهش صف خریدها و عرضه‌های آبشاری در تعدادی از نمادها به نوعی این آمار را تایید می‌کند.

تاثیر بر شاخص کل بورس
روند صعودی شرکت‌های بزرگ بورسی روز گذشته اندکی تغییر کرد و حتی تعدای از این شرکت‌ها قرمز رنگ شدند شرکت‌های پتروشیمی نوری با 1277، صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 889، فجر انرژی خلیج فارس با 820، مخابرات ایران با 622 و پتروشیمی شیراز با 585واحد بیشترین نقش را در صعود شاخص کل داشتند و در نقطه مقابل فولاد مبارکه اصفهان با 1472، بانک ملت با 1431، کشتیرانی جمهوری اسلامی 1124، گروه مدیرت سرمایه‌گذاری امید با 776 و سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی با 775واحد بیشترین تاثیر منفی را در رشد شاخص کل بورس داشتند.
گروه‌های گروه‌های خودرو با 348 توانست رتبه اول برترین گروه‌های صنعت را در بازار روز گذشته از آن خود کند و فلزات اساسی با کسب 301میلیارد تومان، گروه شیمیایی و پتروشیمی با 213، انبوه‌سازی با 200 و  بانک‌ها با 180 میلیارد تومان رتبه‌های بعدی را کسب کردند.