ماجرای تنش بندری در شاخ آفریقا چیست؟
​​​​​​​گروه اقتصاد بین‌الملل - توحید ورستان-  به گفته وزارت خارجه ترکیه، این کشور در مذاکرات اخیر میان سومالی و اتیوپی برای کاهش تنش‌های دیپلماتیک بین دو همسایه آفریقایی میانجی‌گری کرده است. وزیر امورخارجه اتیوپی و همتای سومالیایی وی، با وساطت هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، گفتگوی صریح در مورد اختلافات خود داشتند. این تنش‌ها پس از امضای یادداشت تفاهم اتیوپی با منطقه جدایی‌طلب «سومالی‌لند» در ماه ژانویه به وجود آمد که سومالی آن را به عنوان نقض حاکمیت و تمامیت ارضی خود محکوم کرد. این یادداشت با هدف اعطای دسترسی اتیوپی به دریا از طریق سومالی‌لند در ازای به رسمیت شناختن سومالی‌لند به عنوان یک کشور مستقل توسط اتیوپی انجام شد. دور دوم گفتگوها در ۲ سپتامبر در آنکارا برنامه ریزی شده است، زیرا هر دو کشور بر تعهد خود برای حل مسالمت‌آمیز اختلافات خود تاکید. سومالی که در حال حاضر یکی از اعضای غیردائم شورای امنیت سازمان ملل است، شاهد یک جنگ ویرانگر با گروه‌های تروریستی مانند الشباب است.

بلندپروازی بندری اتیوپی در دریای سرخ
به گزارش نشریه «نئو ژورنال» اگرچه اتیوپی یک کشور محصور در خشکی در شاخ آفریقا است اما به بندر جیبوتی دسترسی دارد و بیش از ۹۰ درصد تجارت خارجی آن از طریق آن انجام می‌شود. اما ابی احمد، نخست وزیر اتیوپی می‌خواهد که کشورش بندر خود را در دریای سرخ استراتژیک داشته باشد. او استدلال می‌کند که برای کشورش - دومین کشور پرجمعیت آفریقا و توسعه یافته‌تر از همه همسایگانش از نظر توسعه اقتصادی - غیرقابل قبول است که برای بقای اقتصادی خود تا این حد به دیگران وابسته باشد. از همین روی، اتیوپی تا حدودی نیاز به داشتن حداقل یک بندر در ساحل دریای سرخ دارد، اما تنها پس از مذاکرات صلح‌آمیز و طولانی با سایر کشورهای همسایه این امر امکانپذیر است. در زمان نخست وزیر سابق ملس زناوی، اتیوپی ادعاهای خود را نسبت به بنادر «مصوع» و «عصب» در دریای سرخ که اکنون تحت کنترل اریتره است از دست داد، اما اکنون آدیس آبابا مشتاق یافتن راهی برای خروج از این روند است. کارشناسان تصمیم زناوی را اشتباهی مهلک دانستند که باید برطرف شود و معتقدند ابی احمد با انرژی و رویکرد عمل‌گرایانه خود باید این کار را انجام دهد. با این حال، تلاش‌های احمد او را به درگیری شدید با همسایگان خود، به ویژه سومالی و جیبوتی، کشانده است. جیبوتی به عنوان دولت کوچک در شاخ آفریقا که چندین پایگاه نظامی خارجی در آن قرار دارد، بسیار نگران است و بیم آن می‌رود اتیوپی بندر خود در دریای سرخ را به هزینه از دست دادن درآمدهای جیبوتی کسب کند. 
علاوه بر این، کمیل عبدالقادر محمد، نخست وزیر جیبوتی، نسبت به از دست دادن تعدادی از ابزارهای نفوذ بر همسایه بزرگتر خود که برای چندین دهه از نظر تامین آب و برق از آن استفاده کرده، نگرانی جدی دارد. اخیرا نیز سومالی‌لند جیبوتی را به خاطر توافق با آدیس آبابا محکوم کرد، که به گفته سومالی‌‍لند تنش در شاخ آفریقا را تشدید می‌کند. رهبر اتیوپی از مشکلاتی که اختلال در زنجیره تامین به خصوص برای معیشت بسیاری از اتیوپیایی‌ها به دنبال خواهد داشت آگاه است، زیرا اتیوپی در حال حاضر از تورم سرسام‌آور و بحران بدهی شدید رنج می‌برد. 
ابی احمد به سومالیایی‌ها توصیه کرد زمانی که آدیس آبابا برای مذاکره با مقامات اتیوپی یک ساعت فاصله دارد، پول خود را برای سفر به کشورهای دیگر خرج نکنند. او استدلال کرد که تمایل کشورش برای دسترسی به دریای سرخ مشروع است و تاکید کرد که محصور شدن در خشکی برای اقتصادی بزرگ مانند اتیوپی دشوار است. از نظر تاریخی، خصومت زیادی بین سومالی و اتیوپی وجود داشته است. سومالی نگران است که در صورت ایجاد پایگاه نظامی آدیس آبابا در بندر بربرا طبق توافق با سومالی‌لند، امنیت ملی آن آسیب ببیند. این توافق عملاً آرزوی سومالی برای اتحاد را از بین می‌برد و حاکمیت این کشور را تضعیف می‌کند. حتی برخی از کارشناسان خطر تجزیه بیشتر آن را گوشزد
 می‌کنند. 

تلاش ترکیه برای مذاکره
در راستای یافتن راهی برای خروج از وضعیت کنونی، سومالی یک پیمان دفاعی و اقتصادی ۱۰ساله با ترکیه امضا کرده است که به آنکارا اجازه می‌دهد از سواحل سومالی دفاع و به این کشور کمک خواهد کرد تا نیروی دریایی ضعیف خود را بازسازی کند. البته ترکیه منافع گسترده‌تری در منطقه دارد و یکی از پنج سرمایه گذار بزرگ در اتیوپی با سرمایه حدود ۲.۵ میلیارد دلار بوده و همچنین تامین کننده کلیدی سلاح برای این کشور محصور در خشکی است. در ژانویه سال جاری، نیروی هوایی اتیوپی دسته بزرگی از پهپادهای مدرن آکینجی را از آنکارا خریداری کرد. پیش از این، هواپیماهای بدون سرنشین ترکیه برای دولت احمد در طول جنگ داخلی دوساله در منطقه تیگری اتیوپی نقش حیاتی و راهبردی داشتند. با کمک پهپادهای ترکیه، ارتش اتیوپی موفق شد ستون بزرگی از خودروهای زرهی تیگری را شکست دهد، در حالی که تنها ۱۲۵ کیلومتر تا آدیس آبابا فاصله داشتند. ترکیه همچنین یکی از شرکای اصلی سومالی است و از سال ۲۰۱۱ تاکنون ۱ میلیارد دلار برای کمک‌های فنی و بشردوستانه هزینه کرده است. شرکت‌ها و متخصصان ترکیه‌ای بنادر هوایی و دریایی موگادیشو را مدیریت می‌کنند. صادرات سالانه به سومالی درآمد قابل توجهی (حدود ۴۰۰ میلیون دلار) برای آنکارا به ارمغان می‌آورد.  در نتیجه ترکیه به دنبال میانجیگری بین دو کشور است، اما مذاکرات بین مقامات سومالی و اتیوپی حتی با میانجیگری فعال آن به ثمر نرسیده است. حسن شیخ محمد، رئیس جمهور سومالی، گفت که ازعدم پیشرفت در مذاکرات در آنکارا ناامید شده است. دور بعدی مذاکرات در آنکارا برای سپتامبر برنامه ریزی شده، اما بعید است که پیشرفتی در روابط بین دو کشور اتفاق بیفتد. اتیوپی تمایلی به تغییر موضع خود در قبال این مذاکرات ندارد و آن را برای آینده خود مهم می‌داند.