گروه اقتصاد - ناخدا نظام نجفی بیرگانی - حال که پس از مدت‌ها،عزمی جدی از سوی خصوصا دولت جدید در حل مشکلات تحریم وfatf و خروج کشور از انزوای سیاسی، اقتصادی جهانی را ملاحظه می‌کنیم مناسب دیدم در اهمیت این موضوع، نکاتی را بیان کنم.
پس ازاولین  مشکل اصلی  کشور که سو مدیریت وزارتخانه‌ها و نهادهای اجرایی بود چالش انزوای سیاسی، اقتصادی، تجاری، مالی وبانکی کشور و در مجموع تحریم‌ها عمده‌ترین ریشه مشکلات فعلی کشور و ملت ایران است. وقتی که دسترسی به تجارت، تکنولوژی و سرمایه بین‌المللی نداشته باشیم، نتوانیم جذب سرمایه وسرمایه‌گذار را داشته باشیم، نتوانیم صادرات واردات خود را به راحتی انجام دهیم، چگونه می‌توانیم اقتصاد خود را به اقتصاد جهانی پیوند برنیم واز مزایای جهانی بودن استفاده کنیم؟
تحریم‌ها کاهش صادرات، کاهش ورود سرمایه خارجی، کاهش دسترسی و ورود تکنولوژی‌ها و فناوری‌های پیشرفته و بروز جهانی به کشور را باعث شده و به تبع آن کاهش تولید و افزایش بیکاری، کاهش درآمد ملت و سرانه ملی، کاهش امکان رقابت داخلی و خارجی، افزایش بسیار هزینه تولید وهزینه واردات و صادرات، واگذار کردن میدان به انحصارگرایانی چون خودروسازان و برخی مافیاهای واردات، صادرات، تولید و توزیع است. تحریم تنها کاسبان تحریم و بهره برداران از رانت‌ها و روابط غیررسمی و نامشروع را چاق‌تر می‌کند و روزبه‌روز باعث تضعیف درآمد، رفاه و معیشت قشر ضعیف و متوسط که اکثریت جامعه را تشکیل می‌دهد می‌گردد.
در حالی که می‌توانستیم با اجرای سیاست‌های واقعی اقتصاد مقاومتی، قدری از تاثیر تحریم‌ها کم کنیم آما سومدیریت، هماهنگ نبودن و جدی عمل نکردن در اجرای راه حل‌ها و برنامه‌های اقتصاد مقاومتی باعث شد تا اقدامات موثری در تعدیل و کاهش تاثیرات مخرب تحریم‌ها انجام ندهیم. هر چند با همت متخصصان نخبه‌ای ایرانی و شرکت‌های دانش بنیان دستاوردهایی داشته‌ایم اما با این حرکت کند و لاک‌پشتی هرگز نمی‌توانیم همانند کشورهایی مثل روسیه و..اثرات مخرب تحریم را کمتر و مهار کنیم. برای اثبات این ادعا، مختصرا به گوشه‌ای کوچک از اثرات تحریم‌ها اشاره می‌کنیم:
خسارات مستقیم وغیرمستقیم تحریم‌ها، در نزدیک به دو دهه گذشته بالغ بر ۴۰۰۰ میلیارد دلار یا ۴ تریلیون دلار برآورد شده است که رقمی نجومی و با این رقم می‌توانستیم کل کشور و اقتصاد آن را دگرگون کنیم . هر روز ادامه  تحریم‌ها میلیون‌ها دلار خسارت بیشتر و هرماه حدود ۶ میلیارد دلار خسارت  به کشور تحمیل می‌کند.
_اقتصاد ایران تنها در طی سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ حدود ۵ درصد در اثر تحریم‌ها کوچکتر شده است.
_سال‌هایی که در این دو دهه ما گرفتار تحریم ها و انزوا بودیم، کشورهای همسایه و منطقه از عدم النفع‌های ما به‌واسطه تحریم‌ها حداکثر بهره واستفاده را در جذب سرمایه‌گذاری‌هایی که می‌توانست درشرایط عادی به سمت ما بیاید، نموده و به سرعت رشد و توسعه خود را دنبال کرده‌اند. کشوری کوچک چون امارات به ۵۰۰ میلیارد دلار درآمد می‌رسد و کشور قطر کوچک به تولید ناخالص داخلی ۲۰۰ میلیارد دلاری دست می‌یابد، و تنها از عدم النفع ما در تولید گاز lng با تبدیل شدن به بزرگترین تولید کننده گاز lng به ۱۲۰ میلیارد دلار درآمد گاز می‌رسد و فقط از توسعه هواپیمایی قطر ایرویز به ۱۴ میلیارد دلار درآمد دست می‌یابد. در مورد بهره‌برداری و شکار فرصت توسط دیگر کشورهای منطقه چون ترکیه که در سال گذشته فقط از درآمد توریست دوبرابر درآمد نفت ما بهره برده است چیزی نمی‌گوییم.
تحریم‌ها باعث افزایش سرسام آور بهای کالاها و خدمات، شوک منفی به صادرات و واردات کشور و کاهش شاخص های مرتبط، افزایش بسیار نرخ ارز وکاهش ارزش پول ملی ،افزایش شکاف طبقاتی، افزایش قیمت مواد اولیه سرمایه ای و به تبع آن کاهش تولید،کاهش تولید ناخالص داخلی ،افزایش ریسک اعتباری مراودات جهانی،افزایش هزینه‌های مبادله، مشکلات مرتبط با اعتبارات اسنادی، سردرگمی در نحوه تسهیلات ارزی و افزایش ریسک صنعت بیمه، مهاجرت متخصصان و نخبگان کشور و مشکلات بسیار دیگر گردیده است.
در این میان کشورهایی مثل چین با تخفیف قابل توجه نفت ما را می‌خرند واغلب کالای خود را به‌ما می‌فروشند و کشورهای همسایه که باید در این شرایط یار و یاور ما می‌بودند به شکار فرصت‌های از دست رفته ما به‌واسطه تحریم‌ها پرداختند و با جذب سرمایه‌هایی که باید سمت ایران روانه می‌شد بیشترین رشد و توسعه خود را در دوران تحریم های  ایران کسب نموده اند.
استاد دل انگیزان لیستی جامع از اثرات تحریم‌ها بر کشور تحریم شده را تحریر کرده است که بد نیست مروری بر آن داشته باشیم:
1.  محدود شدن جدی و شدید ارتباطات مالی، تجاری و اقتصادی بین‌المللی
2.    کاهش شدید درآمدهای ارزی
3.    کاهش شدید و جدی قدرت همکاری و تعامل و معامله با اقتصاد بین‌الملل
4.    کاهش شدید ارزش پول ملی
5.    شکل‌گیری موج‌های قدرتمندی از تورم‌های شوک محور مبتنی بر کاهش شدید ارزشپول ملی، افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی و کاهش ارتباطات بین‌الملل
6.    کاهش شدید قابلیت‌های رشد اقتصادی
7.    کاهش شدید قابلیت‌های اشتغال‌زایی کشورهای تحریم‌شده و لذا ایجاد شرایط جدی توسعه بیکاری آشکار و پنهان
8.    حذف کشور تحریم‌شده از زنجیره‌های گسترده تأمین، عرضه و تولید جهانی
9.    کاهش شدید قابلیت و قدرت وارد کردن مواد اولیه وارداتی برای صنایع و تولیدات داخلی
10.    کاهش شدید قابلیت و قدرت واردات مواد اولیه و نهاده های اساسی تولید محصولات اصلی غذایی و خوراکی انسان و دام
11.    کاهش جدی قدرت جذب سرمایه های خارجی
12.    محدودیت همکاری صنایع با صنایع بین‌المللی و خروج شرکای تجاری خارجی صنایع از کشور و قطع همکاری
13.    محدود شدن شدید انتقال انواع تکنولوژی به داخل
14.    ایجاد شرایط اقتصادی ناامن و بی‌اعتمادی شدید اقتصادی در داخل
15.    ایجاد شرایط و تحریک جدی مهاجرت نخبگان
16.    ایجاد شرایط و تحریک جدی مهاجرت کارآفرینان
17.    ایجاد شرایط و تحریک جدی فرار سرمایه‌های مالی و پولی از کشور
18. افزایش شدید ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک در داخل
19.    کاهش جدی تا حد صفر سرمایه‌گذاری در زیر ساخت‌ها به گونه‌ای که در مدتی کمتر از 10 سال عملاً امکان سایر سرمایه‌گذاری‌های جدید به علت نداشتن سرمایه‌های زیر ساختی پایه، مانند برق، آب و دسترسی از دست برود.
20.    کاهش جدی و تا حد صفر سرمایه‌گذاری در تجهیزات و ماشین‌آلات در کارخانه‌های موجود، به گونه‌ای که حتی توان پاسخ‌دهی به استهلاک سرمایه‌ها را نداشته باشند.
21.    هدایت منابع و سرمایه‌های داخلی به سمت بخش‌های نامولد غیرقابل تجارت مانند مسکن و دلالی (نوعی بیماری هلندی جدید و ناشی از تحریم).
22.    ایجاد جوّ شدید نارضایتی و سپس هدایت به سمت اعتراض‌های داخلی در راستای کاهش مشروعیت داخلی حاکمیت‌ها.
23.    ایجاد شرایط جدی بایکوت بین‌المللی به گونه که کشور تحریم‌شده در جهان کاملاً تنها بماند.
24. افزایش جدی جمعیت فقیر در یک کشور و حذف تدریجی طبقه متوسط
25. هدایت استعدادها و قابلیت‌های داخلی به سمت تولید داخلی محصولات تحریم‌شده با کیفیت‌های بسیار پایین و بنابراین عادی شدن تولید بی‌کیفیت و رویه شدن سیستم و مسیرهای تولیدی بی‌کیفیت.
26. کاهش جدی تمرکز حاکمیت و مردم کشور تحریم‌شده به محیط زیست و از آن طریق ایجاد شرایط جدی تخریب شدید محیط زیست.
27. کاهش بهره‌وری، قابلیت رقابت‌پذیری، قدرت تأمین و بازآفرینی سرمایه در گردش و ناتوانایی بخش‌های تولیدی در تداوم تولید و لذا از آن طریق کاهش جدی دستمزدها و تشدید زنجیره فقیرسازی بخش‌های بزرگی از جمعیت.
28.  تضعیف شدید مهارت‌های مدیریتی کلان از طریق وادار کردن حاکمیت‌ها به انتخاب مدیران شدیداً همسو و گوش به فرمان.
29.  کاهش شدید قابلیت‌ها و قدرت پذیرندگی حرف مخالف و انتقادهای منطقی و به‌جا توسط حاکمیت‌ها.
30.    ایجاد جدی ظرفیت‌ها و مسیرهایی برای توسعه دور زدن قوانین با نام و به منظور دور زدن تحریم‌ها و لذا توسعه تکثیر فسادهای مالی و تجاری.
31.    توجه به افراد دارای ظرفیت برای دور زدن تحریم‌ها و ایجاد زمینه برای رشد آن‌ها و سپس نفوذ جدی آن‌ها به لایه‌های مدیریتی کلان و تشکیل مافیاهای همه جانبه در همه حوزه‌ها به گونه ای که چارچوب اقتصادی سیاسی کشورهای تحریم‌شده به شدت به سمت اولیگارشی هدایت می‌گردد.
32.  کنارگذاری بیشتر افراد آزاده، هوشمند و سالم و البته منقد و مخالف دورزدن قوانین از مدیریت‌های کلان
33.سختگیرانه شدن نظام‌های گزینشی و لذا تقویت گروه‌های ریاکار حرفه‌ای و دارای ظرفیت بالای فساد در شغل‌های مدیریتی، همزمان با مهاجرت گسترده نخبگان و شایستگان و در نتیجه ریزش جدی سرمایه انسانی و اجتماعی در دولت‌های تحریم‌شده.
34.  اتخاذ تصمیمات دستپاچه، اشتباه، گسیخته و مکرر، توسط سیستم‌های مدیریتی کشور تحریم‌شده و از آن طریق گسترش فرایندها و مسیر‌های هدررفت منابع محدود و ایجاد جو ناامیدی مردم از مدیریت‌های رسمی.
35. جدایی ناگزیر و ناگریز مردم از دولت و حاکمیت در کشورهای تحریم‌شده.
نتیجه گیری: فرار سالانه ۱۲ میایارد دلار سرمایه از کشور، صدها هزار نخبه ومتخصص و جوان و... فقر، رکود تورمی، بیکاری و گرانی همه ارتباط مستقیمی با انزوای سیاسی اقتضادی کشور دارند در این میان در عرصه داخلی هم کاسبان تحریم بدون رعایت هیچ بوروکراسی ومبادلات شفاف مالی، تجاری، مالیاتی و... به سودجویی هرچه بیشتر می‌پردازند.
در این میان برخی از کشورهای منطقه وهمسایه هم از این فشارها و انزوا استفاده کرده و بعضا تمامیت ارضی و حاکمیت ملی ایران و ایرانیان را به چالش کشانده اند.
درگیر شدن و به انزوا رفتن نمی تواند نشانه اقتدار و استقلال باشد، شما کشور چین را ببینید در این چند دهه سیاست درهای باز را آغاز نمود و با استفاده از سرمایه و تکنولوژی غرب، خود را رشد و ارتقا  داد و الان هم که به عنوان غول اقتصادی دنیا شده تلاش می‌کند با غرب وغربی‌ها درگیر نشود و حداکثر استفاده را از همه کشورهای دنیا می‌برد.
باید در زمینه رفع انزوای سیاسی، تجاری واقتصادی با جامعه جهانی، استراتژی های خود را تصحیح کنیم با این اندیشه که برای پیشرفت در عرصه جهانی وبه دست آوردن اهداف فرامنطقه ای اول باید اول  در داخل اقتصاد معیشت و رضایت ملت را ارتقا دهیم. باید اول کشورمان؛ خودمان و ملت‌مان را قوی کنیم و بعد به منطقه و جهان بپردازیم ولازمه این امر تشکیل تیمی بسیار توانمند جهت رایزنی وتعامل  با برنامه ریزی های کارشناسی قوی وحساّب شده با دنیای غرب با حفظ اصول عزت‌مندانه کشور و ملت و برمبنای استراتژی برد برد می‌باشد که باید نتیجه آن خروج از تحریم ها، اجرای کامل برجام و لحاظ نمودن حقوق حقه ملت و کشور ایران باشد. شکی نیست که بالاخره هر چند دیر به این نتیجه می‌رسیم که از این انزوای فعلی با به نتیجه رسانیدن برجام وfatf باید خارج شویم و گرنه ضربات و زیان های وارده ما را به نقطه غیرقابل جبران خواهد رساند پس چرا با تاخیرات بیشتر خسارات بیشتری را به کشور و ملت وارد می کنیم در هر حال گاهی مصلحت کشور و ملت و اسلام و انقلاب حکم می‌کند تا با دشمنان خود صلح کنیم و کنار بیاییم همان گونه که امام حسن مجتبی با معاویه صلح کرد تا اسلام و مسلمانان را حفظ کند پس با حفظ عزت و استقلال‌مان و با در نظر داشتن منافع ملی گفتگو و تعامل کنیم و به‌یاد داشته باشیم که شرق هم همانند غرب قابل اعتماد و تکیه کردن نیست. لذا برای بهبود وضعیت اقتصادی  کشور و ملت هیچ راهکاری جز بکارگیری سیاست تنش زدایی و احیای مناسبات ارتباطی بدون واسطه با غرب نداریم . لذا باید با تشکیل یک تیم قوی وبا لحاظ عزت و اقتصاد ومصلحت ملی . ملت و کشور این مهم را به سرانجام برسانیم .ان‌شالله در سایه عنایات باری‌تعالی وحضرت ولیعصر (عج) ایران اسلامی در اقتدار وعزت وافتخار همیشگی باشد.