گزارشی از جزیره‌ ناشناخته در اقیانوس هند؛  «روزنامه دریایی سرآمد» بازنشر می کند

مناقشه‌ بریتانیا و موریس  بر سر جزیره‌ مرموز

ورود ممنوع به جزیره‌ی استوایی دیه‌گو گارسیا
​​​​​​​​​​​​​​گروه گردشگری - الیس کادی - جزیره‌ی دیه‌گو گارسیا در اقیانوس  هند قرارگرفته است؛ حدود ۱۶۰۰ کیلومتر از نزدیک‌ترین خشکی فاصله دارد، یکی از دورافتاده‌ترین جزایر دنیا است. هیچ پرواز تجاری به این جزیره انجام نمی‌شود و سفر دریایی به آن نیز آسان نیست - مجوزهای کشتیرانی تنها برای جزایر بیرونی مجمع‌الجزایر صادر می‌شود و آن هم صرفا برای عبور امن از اقیانوس هند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، ورود به این جزیره نیازمند مجوزی است که تنها به افرادی داده می‌شود که با تاسیسات نظامی یا مقامات بریتانیایی اداره‌کننده منطقه مرتبط باشند. روزنامه‌نگاران از دیرباز از ورود به این جزیره منع شده‌اند.
در یادداشتی از وزارت خارجه بریتانیا در سال ۱۹۶۶، هدف بریتانیا برای حاکمیت بر جزایر ذکر شده و به‌صراحت آمده است: «هدف از این اقدام، به‌دست‌آوردن چند صخره‌ای بود که همچنان در مالکیت ما بمانند؛ هیچ جمعیت بومی جز مرغ‌های دریایی وجود نخواهد داشت.»
یک دیپلمات بریتانیایی، چاگوسی‌ها را به عنوان «چند تارزان یا پادو» توصیف کرده و پیشنهاد کرده بود که آن‌ها را «به موریس منتقل کنند». این جزایر نه تنها به دلیل موقعیت راهبردی‌شان انتخاب شدند، بلکه، همان‌طور که در سند دیگری از دولت ذکر شده بود، از آن رو بود که «به‌طور تقریبی هیچ جمعیت دائمی نداشتند». این موضوع به ایالات متحده اجازه داد تا با آزادی عمل بالا و بدون نگرانی از مسائل پیچیده یک قلمرو وابسته پرجمعیت، فعالیت کند.
دیوید واین معتقد است که این برنامه‌ها در زمانی به وجود آمدند که جنبش استعمارزدایی در جهان شتاب بیشتری گرفته بود و آمریکا در تلاش بود تا دسترسی به پایگاه‌های نظامی خود را در سراسر جهان تضمین کند. دیه‌گو گارسیا به دلیل جمعیت اندک و موقعیت راهبردی‌اش در اقیانوس هند به «گزینه اصلی» تبدیل شد. برای بریتانیا، این فرصتی بود تا روابط نظامی خود را با آمریکا تقویت کند، حتی اگر تنها «حضور نمادینی از بریتانیا» در آنجا وجود داشته باشد.
اما یک انگیزه مالی نیز در میان بود. آمریکا پذیرفت که ۱۴ میلیون دلار تخفیف در خرید موشک‌های هسته‌ای پولاریس برای بریتانیا اعمال کند که بخشی از این توافق مخفیانه بر سر جزایر بود.
در سال ۱۹۶۷، روند اخراج تمام ساکنان جزایر چاگوس آغاز شد. سگ‌ها، از جمله سگ‌های خانگی را جمع‌آوری کرده و کشتند. چاگوسی‌ها تعریف می‌کنند که چگونه آن‌ها را به کشتی‌های باری منتقل کرده و به موریس یا سیشل فرستادند.
بریتانیا در سال ۲۰۰۲ به برخی از چاگوسی‌ها تابعیت اعطا کرد و بسیاری از آن‌ها به بریتانیا رفتند تا در آنجا زندگی کنند.
لیسبی الیزه، یکی از ساکنان چاگوس در شهادتی که چند سال بعد در دیوان بین‌المللی دادگستری ارائه کرد، گفت که مردم این مجمع‌الجزایر پیش از اخراج، «زندگی شادی» داشتند که «هیچ کمبودی» در آن احساس نمی‌شد.
او گفت: «یک روز مدیر به ما گفت که باید جزیره و خانه‌هایمان را ترک کنیم و برویم. همه ناراضی بودند اما چاره‌ای نداشتیم. آن‌ها هیچ دلیلی برای ما نیاوردند. هیچ‌کس نمی‌خواهد از جزیره‌ای که در آن به دنیا آمده، مثل حیوانات بیرون انداخته شود.»
چاگوسی‌ها سال‌هاست که برای بازگشت به سرزمینشان مبارزه می‌کنند.
موریس که در سال ۱۹۶۸ از بریتانیا استقلال یافت، ادعا می‌کرد که این جزایر متعلق به اوست و دادگاه عالی سازمان ملل در نظری مشورتی اعلام کرد که اداره این منطقه توسط بریتانیا «غیرقانونی» است و باید پایان یابد.
این دادگاه اعلام کرده است که جزایر چاگوس باید به موریس تحویل داده شوند تا روند «استعمارزدایی» بریتانیا تکمیل شود.
کلایو بالدوین، مشاور ارشد حقوقی دیده‌بان حقوق بشر، می‌گوید: «جابجایی اجباری چاگوسی‌ها توسط بریتانیا و آمریکا، آزار و اذیت آن‌ها به دلایل نژادی و جلوگیری مداوم از بازگشت‌ آن‌ها به وطنشان، معادل جنایت علیه بشریت است.»
«این‌ها جدی‌ترین جنایاتی هستند که یک دولت می‌تواند مرتکب شود. این جنایت استعماری تا زمانی که آن‌ها از بازگشت چاگوسی‌ها به خانه‌هایشان جلوگیری کنند، ادامه خواهد داشت.»
دولت بریتانیا پیشتر اعلام کرده است که «هیچ شکی» درباره ادعای مالکیت خود بر این جزایر ندارد و این جزایر «از سال ۱۸۱۴ تحت حاکمیت بریتانیا بوده‌اند».
اما، در سال ۲۰۲۲، بریتانیا موافقت کرد که مذاکراتی را با موریس در مورد آینده این سرزمین آغاز کند. جیمز کلورلی، وزیر خارجه وقت، گفته بود که خواهان «حل و فصل تمامی مسائل باقی‌مانده» است.
دیوید لامی، وزیر خارجه جدید، که پیش‌تر دولت‌های قبلی را به‌خاطر «بی‌توجهی به نظرات» نهادهای مختلف سازمان ملل درباره این جزایر مورد انتقاد قرار داده بود، در بیانیه‌ای گفت که بریتانیا در تلاش است تا «به توافقی برسد که منافع بریتانیا و شرکای ما را حفظ کند»، و در عین حال بر اهمیت حفظ «عملیات بلندمدت، امن و مؤثر پایگاه نظامی مشترک بریتانیا , آمریکا» تاکید کرد.
متیو ساویل، مدیر علوم نظامی در اندیشکده دفاعی برجسته بریتانیا، موسوم به روسی، می‌گوید که دیه‌گو گارسیا «به دلیل موقعیت آن در اقیانوس هند و امکاناتی مانند بندر، انبار و فرودگاه»، پایگاهی «بسیار بسیار مهم» است.
او توضیح می‌دهد که نزدیک‌ترین پایگاه بریتانیا در فاصله‌ای حدود ۳۴۰۰ کیلومتری و نزدیک‌ترین پایگاه آمریکا در حدود ۴۸۰۰ کیلومتری قرار دارد، و این جزیره همچنین برای «پیگیری فضایی و امکانات رصد» موقعیت مهمی دارد.
تانکرهای سوخت‌رسان مستقر در دیه‌گو گارسیا، سوخت‌رسانی بمب‌افکن‌های بی-۲ آمریکایی را انجام دادند که از ایالات متحده برای انجام اولین حملات هوایی به افغانستان پس از حملات ۱۱ سپتامبر پرواز کرده بودند. همچنین در جریان «جنگ علیه تروریسم» بعدی، هواپیماهایی مستقیما از خود این جزیره به افغانستان و عراق اعزام شدند.
آقای ساویل می‌گوید که این پایگاه همچنین یکی از «معدود مکان‌هایی در جهان» است که برای بارگیری مجدد زیردریایی‌ها با سلاح‌هایی مانند موشک‌های تاماهاوک در دسترس است، و ایالات متحده مقادیر زیادی تجهیزات و تدارکات را برای شرایط اضطراری در آنجا مستقر کرده است.
والتر لادویگ سوم، استاد ارشد روابط بین‌الملل در کالج کینگز لندن، معتقد است که این پایگاه «نقش‌های متعدد بسیار مهمی» را ایفا می‌کند، اما «سطحی از محرمانگی وجود دارد که به نظر می‌رسد فراتر از آن چیزی است که در دیگر مکان‌ها مشاهده می‌کنیم.»
«تمرکزی شدید روی نظارت بر دسترسی و محدودیت دسترسی وجود داشته که... به نظر می‌رسد فراتر از اطلاعات عمومی ما از امکانات، قابلیت‌ها و واحدهای مستقر در آنجا است.»
در مدت حضورم در جزیره، مجبور بودم یک کارت بازدیدکننده قرمز را به گردن بیاویزم و دائما به‌ دقت تحت نظر بودم. محل اقامتم ۲۴ ساعت شبانه‌روز تحت حفاظت بود و مردانی که بیرون بودند، زمان خروج و بازگشتم را یادداشت می‌کردند - و همیشه یک همراه با من بود.
در اواسط دهه ۱۹۸۰، روزنامه‌نگار بریتانیایی سایمون وینچستر تظاهر کرد که قایقش در نزدیکی جزیره دچار مشکل شده است. او حدود دو روز در خلیج ماند و موفق شد برای مدت کوتاهی به ساحل قدم بگذارد، و سپس به خارج از جزیره هدایت شد و به او گفته شد: «برو و دیگر برنگرد».
او برای من تعریف می‌کند که مقام‌های بریتانیایی در آنجا «بسیار خصمانه» رفتار کردند و جزیره را «فوق‌العاده زیبا» توصیف می‌کند. بیش از دو دهه بعد، که هواپیمای رئیس‌جمهوری آمریکا برای سوخت‌گیری در آنجا توقف کرد، یک خبرنگار مجله تایم حدود ۹۰ دقیقه در جزیره وقت سپری کرد.
مدت‌ها شایعاتی در مورد استفاده‌های مختلف از دیه‌گو گارسیا مطرح بوده است، از جمله استفاده از آن به‌عنوان پایگاه مخفی سیا - مکانی برای نگهداری و بازجویی از مظنونان به تروریسم.
دولت بریتانیا در سال ۲۰۰۸ تایید کرد که در سال ۲۰۰۲ پروازهای انتقال مظنونان به تروریسم در این جزیره فرود آمده‌اند، بعد از اینکه سال‌ها اطمینان داده بودند چنین اتفاقی رخ نداده است.
دیوید میلیبند، وزیر خارجه وقت در آن زمان به پارلمان گفت: «بازداشت‌شدگان از هواپیما پیاده نشدند و دولت آمریکا به ما اطمینان داده است که هرگز هیچ بازداشت‌شده آمریکایی در دیه‌گو گارسیا نگهداری نشده است. تحقیقات آمریکا نشان می‌دهد که هیچ مدرکی از انتقال بازداشت‌شدگان از دیه‌گو گارسیا یا سرزمین‌های فرادریایی دیگر، یا از طریق خود بریتانیا وجود ندارد».
در همان روز، مایکل هایدن، مدیر سابق سیا، گفت اطلاعاتی که قبلا «با حسن نیت» به بریتانیا ارائه شده بود و بنا بر آن‌ها پروازهای انتقال هرگز در آنجا فرود نیامده‌اند، «نادرست بوده است».
او گفت: «هیچ‌کدام از آن افراد در برنامه بازجویی از تروریست‌های مهم سیا نبودند. یکی از آن‌ها در نهایت به گوانتانامو منتقل شد و دیگری به کشور خودش بازگشت. این‌ها فقط عملیات انتقال بودند، نه چیزی بیشتر» و گزارش‌های مبنی بر اینکه سیا در دیه‌گو گارسیا یک مرکز بازداشت داشته را تکذیب کرد.
سال‌ها بعد، لارنس ویلکرسون، رئیس دفتر وزیر خارجه سابق آمریکا، کالین پاول، به وایس نیوز گفت که منابع اطلاعاتی به او گفته بودند که از دیه‌گو گارسیا به‌عنوان مکانی «برای نگهداری موقت و بازجویی از افراد به‌صورت گاه‌به‌گاه» استفاده شده است.
من اجازه نزدیک شدن به هیچ‌یک از مناطق نظامی حساس دیه‌گو گارسیا را نداشتم.
«پس از آخرین باری که محل اقامتم در جزیره را ترک کردم، ایمیلی دریافت کردم که از من به خاطر اقامت اخیرم تشکر کرده بود و خواسته بود برایشان بازخوردی بفرستم. در ایمیل نوشته شده بود: 'ما می‌خواهیم هر مهمان تجربه‌ای خوشایند و راحت داشته باشد'.»
قبل از پرواز، گذرنامه‌ام با نشان‌واره این سرزمین مهر شد. شعار آن می‌گوید: «In tutela nostra Limuria»، یعنی «لیموریا تحت سرپرستی ما است» است. این عبارت به یک قاره افسانه‌ای و گمشده در اقیانوس هند اشاره دارد.
قاره‌ای که وجود ندارد، نماد مناسبی برای جزیره‌ای است که وضعیت قانونی‌اش در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و از زمان اخراج چاگوسی‌ها، تنها افراد معدودی اجازه دیدن آن را داشته‌اند.
انتظار می‌رود حکم پرونده قضایی مربوط به رفتار با تامیل‌های سریلانکا در این جزیره، به زودی صادر شود و بی‌بی‌سی در زمان مناسب در این مورد گزارش خواهد داد.

مناقشه‌ بریتانیا و موریس  بر سر جزیره‌ مرموز
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه