«روزنامه دریایی سرآمد» ضرورت دسترسی به تنگه مالاکا بررسی کرد؛

اهمیت حضور ایران در دومین تنگه استراتژیک جهان

گروه اقتصادبین‌الملل - سیدعمران طباطبایی - از تنگه مالاکا به عنوان دومین تنگه استراتژیک جهان در زمینه عبور انرژی پس از هرمز نام برده می‌شود، از همین رو این تنگه شاهد افزایش رقابت‌ها میان چین و آمریکا بوده است. افزایش روزافزون قدرت اقتصادی و نظامی چین در جامعه بین‌المللی زمینه نگرانی فزاینده ایالات متحده آمریکا را در بر داشته است. به باور استراتژیست‌های آمریکایی قدرت نظامی-اقتصادی چین اکنون بیش از هرچیز دیگری نظیر نگرانی از قدرت نظامی روسیه یا خطر تروریست‌های تکفیری منافع واشنگتن را تهدید می‌کند، از همین رو کاخ سفید با تغییر رویکردش در جامعه بین‌المللی، عمده تمرکز خویش را بر منطقه آسیا- پاسفیک و در راستای مهار چین گذاشته است.
قدرت روز افزون اقتصادی و نظامی چین هیمنه آمریکا در جامعه بین‌المللی را در گذر زمان خدشه‌دار کرده است. رقابت طرفین بر سر حضور در دریای جنوبی چین افزایش یافته تا آنجا که مقامات چینی گاهاً به تهدید نظامی آمریکا پرداخته اند. از تنگه استراتژیگ مالاکا به عنوان یکی از استراتژیک‌ترین مناطق جهان نام برده می‌شود، تنگه ای که آمریکا جهت فشار بر چین به گونه ای روز افزون حضور خود در حوالی این تنگه را افزایش داده است. میزان مصرف انرژی چین و نیاز مبرم این کشور به واردات نفت از کشورهای تولید کننده نفت، تنگه مالاکا را برای پکن بسیار با اهمیت تر از هر یک از کشورهای واقع در شرق آسیا تبدیل نموده است.

ضرورت تامین امنیت توسط نیروی دریایی
ایران نباید ازین تنگه غافل شود چراکه شمال اقیانوس هند و جنوب شرق آسیا به لحاظ تجاری اهمیت زیادی برای این کشور دارد. در حد فاصل تنگه هرمز، باب المندب و تنگه مالاکا تجارت زیادی صورت می‌گیرد و به همین دلیل برقراری امنیت در این مسیر برای اقتصاد این کشور حائز اهمیت است. بهتر است نیروی دریایی ایران به منظور تامین امنیت در این مسیر به سمت تنگه مالاکا حرکت کند. 
تنگه مالاکا آب ‌راهی درمیان سوماترا و شبه‌جزیره مالایاست که دریای آندامان در اقیانوس هند را به دریای چین جنوبی در اقیانوس آرام متصل می‌کند و کشور سنگاپور نیز در جنوبی‌ترین نقطه این تنگه واقع شده است.
در این تنگه با شکل ‌گیری عمدی پدیده شوم دزدان دریایی از سوی آمریکایی‌ها و در منطقه خلیج عدن و تنگه باب ‌المندب، حضور ناوگان دریایی ایران بواسطه ناامن شدن این منطقه برای دزدان دریایی لازم است و نیروی دریایی ایران باید بر عرشه افتخار و صلابت همچون نگینی درخشنده با اقتدار بایستد. ایران هرگز نباید منزوی ‌شود و برای ساخت ناوشکن‌های متنوع برنامه‌ داشته چراکه اقدامات راهبردی نیروی دریایی ایران موجب خنثی‌‌سازی هرگونه توطئه‌ای خواهد شد.

تلاش آمریکا برای ضربه زدن به چین
آمریکا با ضربه به زدن به چین با اعمال دوباره تحریم‌های نفتی و بانکی بر علیه ایران قصد دارد تا صادرات نفت ایران را به صفر برساند. تا اینجای کار ذهن اغلب کارشناسان و تحلیگران بر این نکته معطوف شده که قصد ایران برای جلوگیری از صدور نفت در منطقه در صورت جلوگیری از صدور نفتش، تنها بستن یا نا امن کردن تنگه هرمز است. حداقل 4 میلیون بشکه نفت از منطقه تنگه هرمز صادر می‌شود که حدود 35 درصد کل صادرات نفت جهان است.
آنچه مشخص است نیمی از صادرات نفت جهان از منطقه غرب آسیا صورت می‌گیرد که باید از طریق سه تنگه هرمز، باب المندب و کانال سوئز به اروپا و آسیا صادر شود که در این بین تنگه هرمز با اختصاص سهم حدود 30 درصدی صادرات نفت به خود، با اهمیت‌ترین گذرگاه تامین انرژی جهان است. نفتی که از این مسیر صادر شده در حدود 9 درصد از صادرات نفت جهان را به خود اختصاص می‌دهد که در مقابل سهم 30 درصدی تنگه هرمز بسیار کم است. نفت غرب آسیا برای انتقال به کشورهای هدف باید از سه تنگه‌ هرمز که متصل کننده خلیج فارس به اقیانوس هند است یا باب المندب که متصل کننده دریای سرخ به اقیانوس هند می‌باشد و یا کانال سوئز که متصل کننده دریای سرخ به دریای مدیترانه است، بگذرد و نفتکش‌ها هیچ راهی غیر از عبور از یکی از این سه تنگه را نخواهند داشت.

اهمیت استراتژیک تنگه مالاگا
همانطور که گفته شد تنگه مالاکا اقیانوس آرام را از شرق به اقیانوس هند در غرب ‌پیوند می‌دهد. این تنگه یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های دریایی جهان است و از مهم‌ترین بندرهای جهان محسوب می‌شود. تاریخچه این تنگه نشان دهنده کنترل اعراب، هلندی‌ها، پرتغالی‌ها و بریتانیایی‌ها بر این منطقه است. از تنگه مالاکا نزدیک به یک چهارم از محموله‌های نفت خام جهان عبور می‌کند که این تنگه به عنوان شاهراه حمل و نقل دریایی نفت مهم ‌ترین راه برای چین محسوب می‌شود.
مناطق استراتژیکی مانند تنگه‌های دریایی نقش مهمی در موازنه قدرت منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کنند. این مناطق به عنوان گذرگاه‌های استراتژیک برای تجارت انرژی جهان در نظر گرفته می‌شوند و نقش موثری در حمل و نقل دریایی دارند. تنگه‌های هند دارای چهار تنگه مهم تجاری- بین‌المللی هستند که تحت تاثیر قدرت کشورهای ساحلی قرار می‌گیرند. در این راستا، تنگه مالاکا به عنوان اصلی ترین مسیر آبی در آسیا شناخته می‌شود و نقش حیاتی در تامین انرژی مناطق مختلف، با اهمیت اقتصادی و امنیتی بالقوه دارد.  تنگه مالاکا به عنوان یک منطقه راهبردی مهم با توجه به محدودیت ظرفیت فیزیکی نسبت به چرخه ترافیک دریایی، وابستگی کشورها به امنیت و کنترل این منطقه، تنظیم و نظارت بر ترافیک دریایی، نامگذاری بر اساس سلطنت مالاکا و نفوذ این امپراطوری در آن، اهمیت جغرافیایی جهانی این تنگه برای اتصال اقتصادهای بزرگ آسیا به یکدیگر و به بازارهای جهانی، ارتباط اقتصادی ژاپن و چین می‌باشد. تنگه مالاکا با عواید اقتصادی و ارتباط نزدیک با نقاط اقتصادی و اصلی دنیا، نقش مهمی در ژئو اکونومی جهان دارد. امنیت این مسیر برای کشورهای آسیایی و همچنین ایالات متحده و اتحادیه اروپا اهمیت دو چندان دارد.
چین نیز به دلیل وابستگی بالا به نفت از این مسیر جهانی، در معرض خطرهای امنیتی قرار دارد. ایران نیز با قرار دادن نیروی دریایی در تنگه هرمز توانایی ایجاد مسدودیت برای حمل نفت به چین را دارد. چین در راستای کاهش وابستگی به تنگه مالاکا، پروژه‌هایی از قبیل بندر گوادار در پاکستان و خطوط انتقال نفت از منابع دیگر را راه اندازی کرده است. مناقشه دریای چین جنوبی به دلیل مالکیت جزایر، اهمیت ژئو استراتژیک و رقابت آمریکا و چین، باعث مسدود شدن تنگه مالاکا شده و در صورت ادامه، هزینه حمل و نقل و تنش‌ها افزایش خواهد یافت. دریای چین جنوبی منبع غنی نفت و گاز طبیعی است و حتی به خلیج فارس دوم شناخته می‌شود و تخمین زده می‌شود که بیش از ۱۹۰ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی و ۱۱ میلیارد بشکه نفت خام در آن قرار دارد.
 آمریکا می‌خواهد به چین نشان دهد هر کاری کند، در اطراف آن نا امنی ایجاد خواهد کرد، مثلا الان هم می‌تواند تنگه مالاکا را ببندد و چین برای دور زدن به آن باید کانالی 70 کیلومتری احداث کند ولی اگر این کار انجام شود، ناگهان در جنوب تایلند شورش‌هایی پدید می‌آید و به تایلندی‌ها می‌گویند همین کانال عامل دو نیمه شدن کشور شماست. آمریکا و انگلیس در جزایر اطراف چین و هند، نیروی نظامی مستقر کرده‌اند تا جلوی چین را بگیرند خود باعث ایجاد جنگ می‌شود.

نتیجه گیری:
در بررسی و مطالعه تنگه‌های بین‌المللی پرداختن به نقش ژئوپلیتیکی و استراتژیک آنها، دارای اهمیت فراوانی است چون تنگه‌ها فضاهای توزیع قدرت هستند و در آنجا، رقابت دولتها در استفاده از پتانسیل‌های فضای جغرافیایی برای رسیدن به منافع بیشتر و در نهایت رسیدن به قدرت در روابط بین الملل کاملاً نمایان است. حتی در مواردی، کشورهایی که در پیرامون تنگه‌ها مستقر نیستند، از راه‌های متعدد وارد می‌شوند تا نسبت به کشورهای دیگر از مزایای آن عقب نمانند به عبارتی، نوعی کشمکش و رقابت بر سر استفادۀ بیشتر از تنگه‌های بین المللی، بین کشورها بویژه کشورهای حاشیه تنگه‌ها به وجود می‌آید. بنابراین، تنگه‌های استراتژیک در قدرت ملل و سرنوشت آن‌ها و نیز سیاست خارجی کشورهای ساحلی و همچنین، موازنه قدرت منطقه ای و جهانی نقش تعیین کننده ای دارند و در نتیجه، مطالعۀ آنها برای تصمیم گیری‌های سیاسی ضروری است. یکی از این تنگه‌های مهم جهان، تنگه مالاکا است که بررسی آن از نظر ژئوپلیتیکی و استراتژیکی باعث دست یافتن به نکات مهمی خواهد شد.
بررسی نقش، ویژگی‌های ژئوپلیتیکی و اهمیت تنگه مالاکا برای دولت‌های ساحلی و شرایط و عواملی که نقش استژاتژیکی تنگه را با چالش و بحران روبرو ساخته، باید از سوی کشورها در نظر گرفته شود. تنگه مالاکا، به عنوان یکی از تنگه‌های مهم بین‌المللی دارای پتانسیل‌های راهبردی و استراتژیکی در عرصه منطقه ای و جهانی است و دولت‌های ساحلی برای مبارزه با فرایندهای چالش زا در این تنگه باید به برنامه‌های هدفمند و استراتژیکی تکیه کنند.
 اهمیت حضور ایران در دومین تنگه استراتژیک جهان
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه