راهکار افزایش سهم ایران از بازار 21 میلیارد دلاری جلبک در جهان چیست؟
​​​​​​​گروه شیلات - سهیل مرتضوی- اقیانوس‌‌‌‌‌ها که بیش از ۷۰‌ درصد از سطح زمین را پوشش می‌دهند و از دیرباز نقش حیاتی در تامین منابع غذایی بشر ایفا کرده‌اند. با افزایش فشارهای زیست‌محیطی، تغییرات اقلیمی و کاهش ذخایر ماهی‌‌‌‌‌ها، نیاز به یافتن روش‌های جدید و پایدار برای استفاده از این منابع ضروری‌‌‌‌‌تر از هر زمان دیگر به‌نظر می‌رسد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، جلبک‌ها بخشی از منابع غذایی موجود در اقیانوس‌ها و دریاها هستند که هرچند در سال‌های گذشته کمتر به آنها توجه شده، اما امروز به واسطه ایغای نقش در تامین امنیت غذایی مورد توجه قرار گرفته است.
روز گذشته (سه شنبه دوم بهمن ماه) چهارمین کنفرانس ملی جلبک شناسی ایران با حضور سیدحسین حسینی رئیس سازمان شیلات و جمعی از مدیران این حوزه در محل سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برگزار شد. این همایش فرصتی بود تا درباره اهمیت و جایگاه جلبک‌ها به عنوان یکی از آبزیان پرورشی در داخل کشور بیش از گذشته صحبت شود.

سهم اندک ایران از بازار جبلک جهان
سیدحسین حسینی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات ایران در چهارمین کنفرانس ملی جلبک شناسی اظهار کرد: در حالی که جهان ۳۶ میلیون تن انواع جلبک تولید و به بازار بین‌المللی عرضه می‌کند میزان تولید ما در ایران فقط ۴۰۰ تن است. 
رئیس سازمان شیلات در ادامه با تاکید بر این که دانش باید به سمت اقتصادی شدن حرکت کند، اظهار کرد: چرا تولید جلبک در بخش خصوصی با فراز و نشیب بسیاری همراه است؟ گره کجاست؟ وی با اشاره به نقش‌آفرینی جلبک، ادامه داد: آبزی پروری در آبزی پروری مصداق بارز جلبک شناسی است. چرا هنوز نتوانسته‌ایم آن گونه که باید تولید جلبک داشته باشیم در حالی که در دنیا سالانه ۳۶ میلیون تن جلبک تولید و به بازار عرضه می‌شود.
حسینی در ادامه اضافه کرد: چین در تولید این محصول در برخی گونه‌ها ۵۸ درصد و در بعضی جلبک‌ها تا ۷۰ درصد تولیدات دنیا را در اختیار دارد. معاون وزیر جهاد کشاورزی یادآور شد: تمام تحقیقات تا تبدیل به اقتصاد نشود گردش مالی نداشته باشد تاب آوری و پایداری در صنعت جلبک رخ نمی‌دهد.
رئیس سازمان شیلات ایران ادامه داد: نمی‌توانیم تحقیق کنیم اما در بازار آن را نبینیم. در این راستا تنظیم گری بیولوژیکی نیاز است. در حوزه جلبک طبیعی و پرورشی باید آماده بحث‌های تجاری‌سازی باشیم. حسینی تاکید کرد: شکل‌گیری گفتمان جدید برای نقش جلبک‌ها و گیاهان دریایی در حل مسائلی که با آن رو به رو هستیم، ضروری است زیرا امروز باید خود را با اقلیمی که به ما تحمیل می‌شود، تطبیق دهیم.
این مسئول دولتی ادامه داد: بخشی از این پژوهش‌ها باید در خصوص باشد که چرا با وجود ظرفیت‌های بالقوه در حوزه اقتصاد دریامحور، این ظرفیت بالفعل نمی‌شود. تحقیق لازم است تا نسخه نویسی کنیم برای کسانی که در تولید جلبک موفق نبوده‌اند. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی باید بانک اطلاعاتی کاملی در این خصوص داشته باشد. سازمان شیلات هم باید متولیان امر را گردهم آورد و سیاست‌گذاری یکپارچه برای این صنعت تدوین کند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: سازمان شیلات ایران، فرآوری جلبک را در اولویت برنامه‌های خود قرار داده و بستر آماده است و باید سهم خود را از بازار جهانی به دست آوریم. حسینی در پایان با بیان این که آسیب‌شناسی تخصصی و مدیریتی لازم است تا پلتفرمی در حوزه گیاهان آبزی ایجاد شود، عنوان کرد: ما باید از انتقال تکنولوژی کشورهای دیگر استفاده و دانش خود را تجاری‌سازی کنیم.

گردش مالی 21 میلیارد دلاری
 جلبک در جهان
رئیس انجمن علوم جلبک شناسی نیز در این همایش با اشاره به ضرورت توسعه صنعت جلبک در اقتصاد دریامحور، گفت: گردش مالی این صنعت در سال ۲۰۲۲میلادی ۲۱ میلیارد دلار بود که در سال ۲۰۳۰ به رقم ۴۵.۵ میلیارد دلار می‌رسد. مصطفی نوروزی، رئیس انجمن جلبک شناسی ایران گفت: جلبک‌های دریایی جایگاه مهمی در تولیدات غذایی دارد. وی با اشاره به برنامه هفتم توسعه افزود: با توجه به پیش‌بینی اقتصاد دریامحور، یکی از برنامه‌های ضروری این امر تولید و استفاده از انواع جلبک‌ها در صنایع غذایی و غیرغذایی است. وی ادامه داد: جلبک در سبد غذا جامعه آینده جهان تأثیر بسیاری دارد. در کشور منطقه مکران محل مناسبی برای توسعه جلبک شناسی است که برای اقتصاد دریامحور ما اهمیت بسیاری دارد. رئیس انجمن علوم جلبک شناسی ایران با اشاره به گردش مالی صنعت جلبک، تصریح کرد: گردش مالی جلبک و فرآورده‌های آن در انواع مصارف غذایی، بهداشتی، آرایشی و… در سال ۲۰۲۲ میلادی ۲۱ میلیارد دلار بود که پیش‌بینی شده این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۴۵.۵ میلیارد دلار می‌رسد. نوروزی در پایان گفت: یکی از طرح‌های در حال پیگیری در ایران احداث شهرک‌های جلبکی است که با توجه به ظرفیت کشور می‌توان ۵ شهرک در آینده احداث شود.

تاكید بر توسعه فناوری جلبك برای تقویت امنیت غذایی
همچنین سرپرست معاون پژوهش و فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی نیز در این کنفرانس، بر اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین نظیر جلبک در تأمین امنیت غذایی و توسعه پایدار تأکید کرد. صالحی جوزانی، با اشاره به چالش‌های موجود در حوزه کشاورزی کشور، گفت: نیاز سالانه کشور به مواد غذایی حدود ۱۵۰ میلیون تن است که ۱۳۰ میلیون تن آن در داخل تولید می‌شود. با این حال، کاهش منابع آبی و خاکی و افزایش دمای میانگین کشور، تهدیدی جدی برای امنیت غذایی در سال‌های آتی به شمار می‌رود. صالحی جوزانی با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده میزان آب قابل استفاده از ۷۵ میلیارد متر مکعب به زیر ۵۰ میلیارد متر مکعب کاهش یابد، تاکید کرد: در چنین شرایطی، توسعه فناوری‌های نوین مانند استفاده از جلبک‌ها می‌تواند راه‌حلی موثر برای رفع این چالش‌ها باشد. وی افزود: جلبک‌ها به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های بیوتکنولوژی، می‌توانند در حل مشکلاتی نظیر کمبود روغن، خوراک دام و منابع پروتئینی نقش کلیدی ایفا کنند. این موجودات در تولید کودهای زیستی، آفت‌کش‌ها و افزودنی‌های غذایی کاربرد گسترده‌ای دارند و کشورهای پیشرو  سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این حوزه انجام داده‌اند. صالحی جوزانی همچنین با اشاره به سهم اندک ایران در بازار جهانی تولید جلبک اظهار داشت: در حال حاضر تولید جهانی جلبک ۳۶ میلیون تن است و سهم ایران تنها ۳۷۰ تن است که معادل یک هزارم درصد از تولیدات جهانی محسوب می‌شود. این آمار نشان‌دهنده ضرورت تحول در نظام‌های تحقیقاتی و نوآوری کشور است. وی با اشاره به ارزش اقتصادی بازار جهانی فناوری‌های زیستی گفت: بازار جهانی بیوتکنولوژی ۱۶۰۰ میلیارد دلار ارزش دارد که ۲۰ درصد آن مربوط به حوزه کشاورزی و صنایع غذایی است. جلبک‌ها در این بازار جایگاه مهمی دارند و می‌توانند به عنوان کودهای زیستی، آفت‌کش‌ها، افزودنی‌های خوراک دام و منابع پروتئینی جایگزین نقش‌آفرینی کنند.

اهمیت توجه به استانداردسازی در صنعت جلبک
حمیدرضا خالدی، رئیس پژوهشگاه سازمان استاندارد ایران در این کنفرانس گفت: اگر بخواهیم کاری که انجام می‌دهیم در انتها با بن بست مواجه نشود و فزاینده باشد و در دایره زمانی فعال باقی بماند از ابتدا باید درست شروع کنیم و در این راستا باید موضوع را خوب از پایه علمی بشناسیم. رئیس پژوهشگاه سازمان استاندارد ایران ادامه داد: امروز از صنعت جلبک صحبت می‌شود که نقش مهمی در سند امنیت غذایی دارد و قرار است در کشور توسعه پیدا کند. محققان از آن به عنوان انقلاب آبی از آن نام می‌برند نباید استانداردسازی آن فراموش شود. خالدی با بیان این که زمانی بین تولید دانش تا فناوری آن دانش فاصله زمانی زیادی داشت، تصریح کرد: امروز این فاصله کوتاه شده بنابراین در توسعه صنعت جلبک باید در تراز مرز دانش به موضوع استاندارد توجه ویژه داشت. اگر در این خصوص تأخیری باشد گسستی ایجاد می‌شود که نمی‌توان با اطمینان خاطر به فناوری مورد نظر 
دست یافت.