رضا جهانفر
بخش چهاردهم
سفارت انگلستان در ايران به‌دقت اين تحول نظامي در ايران را رصد کرده و گزارش دقيقي از مشخصات ناوهاي ايراني به لندن ارسال مي‌کند. پس از ورود شش فروند ناو مذکور به ايران، سازمان نيروي دريايي جنوب با مرکزيت خرمشهر و به فرماندهي «غلامعلي بايندر» شروع به کار کرد و شعبة بحرية جنوب منحل شد. باقيمانده واحدهاي قديمي دريايي نظير سه ناوچه فرسوده آذربايجان، گيلان و مازندران، کرجي موتوري چلچله و هفت فروند کرجي موتوري، همراه با کارگران و اعتبار مالي مربوطه به تصويب هيئت وزيران به وزارت جنگ منتقل شد. ناو يک هزار تني هماي که متعلق به شيخ خزعل بود و ناوچه 72 تني شاهين که در محمره (خرمشهر) تحويل لشکر سابق جنوب بود، به سازمان نيروي دريايي جنوب تحويل داده شد. (رايين، 1356: 789 الي 795) در همين سال يک رويداد مهم در هنگام عبور کاروان تجهيزات و سامانه‌هاي دريايي به سمت خرمشهر رخ داد که بازگويي آن داراي ضرورت تاريخي است.
 ناو هزار تني هماي جزء سازمان نيروي دريايي جنوب ايران
اخطار عراقي‌ها و بي‌اعتنايي بايندر
کاروان نيروي دريايي نوين ايران به فرماندهي «غلامعلي بايندر» براي حضور در خرمشهر، قصد ورود به شط‌العرب را داشت که با اخطار مأموران عراقي مواجه شد. بايندر بدون اعتنا ‌به اخطار عراقي‌ها دستور ادامه حرکت را صادر کرد تا کاروان نيروي دريايي ايران وارد بندر خرمشهر شد (رايين، 1356: 795). اين اخطار عراقي‌ها ناشي از ادعاي آن‌ها در خصوص تسلط بر شط‌العرب بود. ادعايي که بعدها به ماجراي عبور کشتي «ابن‌سينا» از اروند و آمادگي ايران براي جنگ با عراق و درنهايت به قرارداد 1975 ميلادي الجزاير و ماجراهاي مختص خود ختم شد.
*سال 1312 هجري شمسي
- خريداري يک فروند حوض شناور شش هزار تني و استقرار آن در بندر شاهپور به‌منظور انجام تعميرات زير آب ناوهاي نيروي دريايي انجام شد.
- از سال 1312 شعب نيروي دريايي در بوشهر و بندرعباس راه‌اندازي شد. اگرچه بخش وسيعي از امور اين شعب به مقابله با قاچاقچيان دريايي سپري مي‌شد؛ ولي ايجاد امنيت و بسط و گسترش تسلط ايران بر خليج‌فارس نيز مدنظر بود. (رايين، 1356: 785)
*سال 1313 هجري شمسي
- دفتر بحريه و هواپيمايي در ارکان حرب قشون (ستاد ارتش کنوني) تشکيل شد.
- چند فروند شناور ديگر از ايتاليا خريداري شد.
- مابقي افسران و درجه‌داران اعزامي به ايتاليا به ايران بازگشتند و کارکنان ايراني به‌جاي کارکنان ايتاليايي جايگزين شدند.
- نظاميان انگليسي از بندر باسعيد و در جزيرة قشم اخراج شدند. پرچم انگليس پايين کشيده شد و پرچم ايران برافراشته شد.
*سال 1314 هجري شمسي
- يک فروند کشتي غيرنظامي با نام «شهسوار» خريداري شد و از طريق کانال ولگا- دن، وارد درياي مازندران شد و به نيروي دريايي شمال پيوست. در اين خصوص نظر رضاشاه خريد کشتي نظامي بود.
با اضافه‌شدن اين کشتي، نيروي دريايي شمال به‌صورت عملي تأسيس و فعال شد. شناورهاي نيروي دريايي شمال در سال 1314 عبارتند از:
کشتي شهسوار، ناوچه‌هاي نهنگ، بابلسر، گرگان و سفيدرود ، کرجي‌هاي رامسر و نوشهر، کرجي‌هاي شماره يک و دو، تعداد سه آتشبار ثابت و دو آتشبار متحرک ساحلي در بندرهاي نوشهر، انزلي و جزيرة آشوراده
- به‌عبارتي‌ديگر در سال 1314 نيروي دريايي شمال به مرکزيت بندرانزلي رسماً تأسيس شد که شامل عناصر زير بود:
الف) ارکان نيرو
ب) ناوچه‌ها و کرجي‌ها
نيروي دريايي جنوب نيز به مرکزيت خرمشهر نيز شامل قسمت‌هاي زير بود:
الف) ارکان نيرو
ب) ناوها:‌ ناو ببر، ناو شهباز، ناو سيمرغ، ناو پلنگ، ناو کرکس و ناو شاهرخ. به‌طورکلي در آن سال، نيروي دريايي در شمال و جنوب داراي پانزده ناو و ناوچه و بيست کرجي موتوري بود.
ادامه دارد...