گروه بازارسرمایه - یعقوب شیدایی گماسایی - کارشناسان اقتصادی معتقدند که تصمیم دولت و بانک مرکزی برای حذف ارز ترجیحی و حرکت به سمت بازار توافقی ارز حرکت مثبتی برای ساماندهی و کنترل بازار ارز است که می‌تواند مسیر دسترسی به ارز تک‌نرخی را تسهیل کند. پیش از این در روش نیمایی شرکت‌های صادراتی مجبور بودند ارز حاصل از صادرات را با نرخ‌های اعلامی در سامانه نیما عرضه کنند که این نرخ‌ها اختلاف زیادی با بازار داشت و سود شرکت‌ها را کاهش داده بود.
به گزارش اقتصادسرآمد، در چنین شرایطی تصمیم به راه‌اندازی بازار توافقی ارز، باعث افزایش سودآوری شرکت‌ها می‌شود و به دنبال آن بازار سرمایه نیز رشد می‌یابد. از طرف دیگر طی هفته‌های گذشته بازار سرمایه رشد قابل‌توجهی دارد، ولی باید دانست اگر رشد‌ها خیلی سریع اتفاق بیفتد، ممکن است جلوی رشد آینده این بازار گرفته شود.

حرکت بالا و پایین در بازار سهام
شاخص کل بازار سرمایه دیروز (یکشنبه ۷بهمن) با شدت گرفتن عرضه‌ها در نیم‌ساعت ابتدایی با افت ۱۹هزار و ۲۴۰واحدی مواجه شد و در پایان معاملات تا تراز ۲,۸۲۱,۰۶۷ عقب رفت. در دومین روز هفته در بازار سرمایه در حالی شاخص کل بورس تهران با افت ۱۹۲۴۰ واحدی به ایستگاه پایانی رسید که این شاخص در روز شنبه رشد بیش از ۲۵هزار واحدی را تجربه کرده بود. از طرف دیگر شاخص کل هم‌وزن نیز با افت ۳۲۲۷واحدی تا تراز ۸۸۷,۲۷۲ واحد پایین آمد. ارزش بازار بورس تهران در پایان معاملات دیروز به زیر ۹۰میلیون میلیارد ریال (۸۹,۹۴۲,۸۷۲ میلیارد ریال) بازگشت. در معاملات دیروز سه نماد فملی، فولاد و پارسان با مجموع افت بیش ۸هزار و ۸۵۷واحد، بیشترین سهم را در کندل سرخ شاخص کل بورس تهران داشتند. سه نماد بورسی غانیزان، وبملت و خودرو نیز پر تراکنش‌ترین نمادهای بورسی بازار سرمایه بودند. شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن فرابورس در معاملات دیروز به ترتیب با افت ۴۶ و ۷۴۴ واحدی به اعداد ۲۶,۷۴۵ و ۱۵۴,۱۹۷ رسیدند. در معاملات دیروز بازار فرابورس سه نماد نیشکر، و مپنا و سامان بیشترین سهم را بر شاخص کل فرابورس داشتند. شاخص‌های دیروز بازار سرمایه تحت تأثیر خروج نقدینگی (خرید حقوقی) ۶۵۷میلیارد تومانی و ورود نقدینگی به صندوق‌های درآمد ثابت به میزان ۱۰۷میلیارد تومان بود که ارزش معاملات خرد ۹هزار و ۷۶میلیارد تومانی، تشکیل صف خرید در ۷۱ نماد مجموعاً به ارزش ۶۶۳میلیارد تومان و صف فروش ۲۳۳نماد مجموعاً به ارزش ۱,۰۶۸ میلیارد تومان قرار گرفت. روز گذشته سرانه خرید حقیقی در حدود ۴۳میلیون تومان و سرانه فروش حقیقی حدود ۳۶میلیون تومان بود.

عامل رشد بورس در هفته‌های گذشته
در حقیقت می‌توان گفت که کمرنگ شدن عوامل روانی و سیاسی موثر بر بازار از دلایل سبز شدن شاخص بورس در یک ماه گذشته و سیر صعودی آن است. در سال‌های اخیر باوجود رشد ارزش بازار‌های موازی شاهد رکود و درجا زدن بازار سرمایه بودیم، اما در یک ماه اخیر با فروکش کردن عوامل سیاسی همچون احتمال تنش‌های نظامی و سیاسی در منطقه، بازار روند رشد خود را آغاز کرد. از طرف دیگر افزایش قیمت اقلامی چون خودرو و برخی اقلام خوراکی از دیگر عوامل موثر در سودآوری شرکت‌های بورسی بوده که بر شاخص کل تاثیر مثبت داشته است. همچنین باید گفت که سرمایه گذاران خرد به دلیل نداشتن تجربه کافی بهتر است برای ورود به بازار سرمایه از صندوق‌های سرمایه‌گذاری آغاز کنند تا در تلاطم بازار‌ها دچار زیان نشوند. در این شرایط هرچه صندوق‌های سرمایه‌گذاری منابع بیشتری از سرمایه‌گذاران خرد و غیرتخصصی را جذب کنند، به پایداری بیشتر بازارسرمایه کمک خواهند کرد.

پالس حذف رانت ارزی برای بازار
در این میان، سرپرست اداره تحلیل اقتصادی و ریسک سازمان بورس گفت: در نتیجه اقدامات دولت و وزارت اقتصاد، به‌ویژه سیاست حذف رانت ارزی و کاهش عدم‌النفع صنایع از اختلاف ارز نیمایی و آزاد، ارزش فروش صادراتی شرکت‌های تولیدی عضو بورس و فرابورس با نیروی حرکتی خوبی در حال رشد است؛ به‌گونه‌ای که در فصل پاییز نسبت به فصل بهار امسال حدود ۳۲درصد رشد داشته است. سجاد پاشاامیری در گفت‌وگو با ایسنا، به تغییرات ارزش فروش صادراتی ماهانه و 6ماهه شرکت‌های عضو بورس و فرابورس، در دو سال گذشته اشاره کرد و توضیح داد: از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ اختلاف بین نرخ ارز خارجی در بازار آزاد غیررسمی و سامانه نیما افزایش یافت و در برخی مقاطع زمانی این اختلاف به بیش از ۵۰درصد هم رسیده بود. این شکاف ارزی، عمق واسطه‌گری غیرسودمند در بازار آزاد غیررسمی را افزایش داد و باعث شد چندبرابر سود فعالیت مولد تولیدی و سرمایه‌گذاری، به جیب دلالان و سفته‌بازان بازار ارز هدایت شود. او با تشریح پیامدهای منفی شکاف نرخ‌های ارز در بازار رسمی و غیررسمی گفت: رانت ارزی و اثرات منفی اجتماعی آن، آسیب دیدن انگیزه‌های تولید، افزایش عدم‌النفع صنایع و سرمایه‌گذاران، تضعیف تراز تجاری کشور، تحریک تورم، از دست رفتن سرمایه‌های اجتماعی و بالا رفتن استرس مالی در اقتصاد، از جمله این موارد است.

پافشاری دولت بر حذف رانت ارزی
سرپرست اداره تحلیل اقتصادی و ریسک سازمان بورس با بیان اینکه از اواسط بهار امسال، مقدار اختلاف ارز نیمایی و آزاد روند کاهشی به خود گرفت، اضافه کرد: پافشاری و تاکید جدی دولت چهاردهم بر حذف رانت ارزی و اصلاح سیاست‌های ارزی، سیاست تشویق صادرات را جایگزین سیاست تشویق واردات کرد و موجب شد رشد پایدار و باکیفیت را در ارزش فروش صادراتی شرکت‌های تولیدی بورسی شاهد باشیم. به طوری‌که در بهار و تابستان امسال ارزش فروش صادراتی ۲۵۰شرکت تولیدی عضو بورس تهران و فرابورس ایران به ترتیب ۱۲۱ و ۱۴۳همت بود که با ۳۲درصد رشد، به ۱۵۹همت در فصل پاییز افزایش یافت. پاشاامیری شیب مطلوب رشد ارزش فروش صادراتی 6ماهه شرکت‌های بورسی را موید افزایش باکیفیت و پایدار فروش صادراتی شرکت‌ها دانست و افزود: ارزش فروش صادراتی6ماهه منتهی به آذر ماه سال گذشته حدود ۲۶۷همت بوده که با ۱۳درصد رشد به بیش از ۳۰۲همت در آذر ماه امسال افزایش یافته است. وی با بیان اینکه مجموع ارزش فروش صادراتی شرکت‌های تولیدی بورسی و فرابورسی در سال ۱۴۰۲، ۵۲۱همت بوده است، تصریح کرد: مجموع ارزش فروش صادراتی شرکت‌های تولیدی بورسی و فرابورسی در ۹ماهه امسال، ۴۲۴همت به ثبت رسیده و نشان می‌دهد ۸۱درصد از عملکرد سال گذشته تاکنون محقق شده است.

افزایش ارزآوری صنایع بورسی
سرپرست اداره تحلیل اقتصادی و ریسک سازمان بورس با اشاره به اینکه بیش از ۱۸صنعت بورسی فروش صادراتی دارند، گفت: صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و پالایشی ارزآورترین صنایع بورسی محسوب می‌شوند و به ترتیب سهمی معادل ۵۶، ۲۳ و ۱۲درصدی از مجموع صادرات در ۹ماهه اول امسال داشتند. پاشاامیری در پایان کنار رفتن سامانه نیما را اتفاقی مثبت برای صنایع صادرات‌محور دانست و تاکید کرد: تحریم اقتصادی و مالی ترکیب ایده‌آلی از «مواد اولیه، واسطه و محصول نهایی» را در سبد صادراتی کشور و بنگاه‌های اقتصادی ایجاد نمی‌کند. در واقع تحریم و جنگ اقتصادی، تا حد زیادی بر قدرت چانه‌زنی ما و حداکثر نبودن منافع ما از تجارت اثرات جدی دارد.