رضا جهانفر
بخش هجدهم
سربازان هندي مزدور انگليسي‌ها
مدتي پيش از سوم شهريور 1320، تعداد زيادي از سربازان هندي به‌عنوان کارگر از سوي انگليسي‌ها به آبادان وارد شدند. در همان ايام، در بارهاي بسته‌بندي‌شدة شرکت نفت که هيچ‌گاه کنترل نمي‌شد، مقدار بسيار زيادي اسلحه وارد شد و در ميان کارمندان شرکت - که تعدادي از آن‌ها افسراني بودند که با لباس شخصي خدمت مي‌کردند- پخش شد. بعدها معلوم شد که در ساختمان (جنرال آفيس) و کارخانه هندي‌ها و گاراژ بريم، مسلسل و در اغلب عمارات قبلي تفنگچي وجود داشت. اين تفنگچي‌ها و مسلسل تعبيه‌شده در هنگام درگيري نيروهاي انگليسي و ايراني، نيروهاي ايراني را از پشت سر مورد هدف قرار مي‌دادند. (قديمي، 1326: 123)
در حمله انگليسي‌ها به ايران نيز، به‌ويژه در زمان حمله به بندرها جنوبي ايران، براي کاهش تلفات انگليسي‌ها، از سربازان و مزدوران هندي بهره گرفته شد. به‌همين‌دليل تعدادي از سيک‌هاي هندي در يکي از محلات آبادان‌ که هنوز به «سيک لاين» معروف است، اسکان داده شدند. (عابديان، 1389: 112)
دوشنبه سوم شهريور 1320
پس از حملة آلمان به شوروي در 22 ژوئن 1941 (اول تير 1320)، اين کشور وارد گروه متفقين شد. در اين هنگام شوروي در مقابل حملات ارتش آلمان، به اسلحه، مهمات و دارو نياز ضروري داشت. انگلستان نيز به دنبال راهي براي حمل کالاهاي موردنياز ارتش شوروي بود.
در آن زمان‌ چهارراه مهم دريايي مرتبط با حل اين مسئله وجود داشت:
الف) راه ولادي‌وستک در خاور دور؛ اين راه به دليل بعد مسافت 11000 کيلومتري از جبهه‌هاي جنگ پذيرفتني نبود. مهم‌تر اينکه چون آمريکا و ژاپن در جنگ بودند مسير کشتي‌هاي آمريکايي در اقيانوس آرام تا رسيدن به بندرها خاور دور شوروي خطرناک و ناامن بود.
ب) راه آرخانگلسک؛ اين راه به علت سرما در بيشتر اوقات سال يخ مي‌بست و حمل‌ونقل مشکل بود.
پ) راه مورمانسک؛ به دليل آن‌که راه‌آهن مورمانسک به لنينگراد در اشغال آلمان بود، نمي‌شد از اين راه براي حمل کالاهاي موردنياز روسيه استفاده کرد.
ت) «راه خليج‌فارس و ايران؛ ايران بهترين مسيري بود که انگليسي‌ها از آن مي‌توانستند براي حمل مهمات به روسيه استفاده کنند. آن‌ها مي‌توانستند از طريق راه‌آهن جنوب به شمال کالاهاي موردنياز را به روسيه ارسال کنند و نيز از نفت ايران براي تأمين سوخت موردنياز خود استفاده کنند» (فرامرزي، 1386).
در 17 ژوئيه 1941 ميلادي، در موردحمله به ايران ميان نمايندگان انگليس و شوروي توافق و هماهنگي به وجود آمد.
درواقع در اواسط تابستان 1320 نيروهاي نظامي شوروي سابق در حال آمادگي براي انجام يک حملة تمام‌عيار به ايران بودند. اين رويدادها در حالي شکل مي‌گرفت که در زمستان 1319 رضاشاه و ستاد عالي جنگ ايران در حال مهيا شدن براي دفاع از مرزهاي شمالي در برابر حملة احتمالي بودند و در همان زمان طرح عملياتي ستاد فرماندهي شوروي براي حمله به ايران تکميل شد. (نوري، 1394: 31)
 در آن مقطع تاريخي تعدادي از کشتي‌هاي جبهة متحدين (آلمان و ايتاليا) به بندرهاي ايران پناه آورده بودند. انگليسي‌ها خواستار اخراج آنان يا تحويل به نيروي دريايي انگليس بودند که البته ايران به‌عنوان کشور بي‌طرف، خود را ملزم به حفاظت از آنان مي‌دانست (بهمنش، 1395).
سوم شهريور 1320 براي ايراني‌ها روزي فراموش‌نشدني است؛ زيرا در اين روز نيروهاي ارتش شوروي از شمال کشور و نيروهاي بريتانيايي از جنوب و غرب، از زمين و آسمان به ايران حمله کردند و شهرهاي سر راه را اشغال کردند و به سمت تهران آمدند. برابر اعلاميه شماره يک ارتش، واحدهاي ارتش شاهنشاهي غافلگير شده و در حدود امکان به استقبال آن‌ها شتافتند و در نقاط مختلف با آن‌ها تماس پيدا نموده و به دفاع پرداخته‌اند.پس از حملة غافلگيرانه متفقين در ساعت 04:00 روز سوم شهريورماه 1320 هجري شمسي و نقض بي‌طرفي ايران، به نيروي دريايي جوان ايران حمله شد و متفقين با توپخانه خود، ناوهاي ايراني را موردتهاجم قراردادند.
ادامه دارد...