گروه دانش دریا- سهیل مرتضوی- سازمان پیمان آتلانتیک‌شمالی (ناتو) اعلام کرد که یک ابزار هوش‌مصنوعی جدید توسعه داده است که می‌تواند کشتی‌هایی را که مشکوک رفتار می‌کنند، شناسایی و علامت‌گذاری کند. 
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، این نرم‌افزار که Mainsail نام دارد، برای تجزیه‌وتحلیل ترافیک دریایی طراحی شده است و می‌تواند کشتی‌هایی را که به نظر می‌رسد از مسیر خود منحرف می‌شوند تا به زیرساخت‌های زیر دریا آسیب بزنند یا اطلاعاتی در مورد آن‌ها جمع‌آوری کنند، شناسایی کند. به گفته این ائتلاف نظامی، این نرم‌افزار از تصاویر ماهواره‌ای، سیستم‌های سونار و حسگرهای زیر آب استفاده می‌کند.اریک پولیکن، مدیر مرکز تحقیقات و آزمایش‌های دریایی ناتو، در یک ویدئو گفت: Mainsail نتیجه سال‌ها تجربه و توسعه علمی به‌منظور تشخیص ناهنجاری‌ها در حوزه دریایی است و این الگوریتم‌هایی که مرکز توسعه داده، اغلب با استفاده از هوش‌مصنوعی، توانسته‌اند برای نظارت بر ترافیک کشتی استفاده شوند.
پولیکن افزود: «این نرم‌افزار قادر است به‌طور خودکار، بدون کاربر و حضور اپراتورها، موارد دارای سوءظن را در مورد مسیرهای خاص کشتی‌ها و سایر فعالیت‌ها افزایش دهد.» وی همچنین تاکید کرده که به نظر می‌رسد این ابزار خوب کار می‌کند.
ناتو انتظار دارد که این فناوری به آن کمک کند تا به سرعت به تهدیدات نوظهور دریایی واکنش نشان دهد. با این حال، برخی کارشناسان می‌گویند، ابزارهایی مانند Mainsail به دلیل تعداد محدود حسگرها در بستر دریا می‌توانند هشدارهای کاذب نیز ارسال کنند.
هانس لیوانگ، معاون رئیس بخش علوم سیستمی برای دفاع و امنیت در دانشگاه دفاعی سوئد می‌گوید: «اگر در مورد اتفاقاتی که روی سطح دریا می‌افتد صحبت کنیم، فکر می‌کنم این امکان وجود دارد که ابزارهایی مانند این، برخورد یا خطر برخورد بین کشتی‌ها یا همچنین زمین‌گیرشدن را شناسایی کنند.»
اگر در مورد چیزهایی صحبت می‌کنیم که می‌تواند در بستر دریا اتفاق بیفتد، اما اطلاعات موجود در مورد حوادث در بستر دریا بسیار محدود است. او افزود: نصب حسگرهای بیشتر نیز پروسه‌ای است که از نظر قانونی پیچیده است.
لیوانگ در ادامه افزود: «کشورها می‌توانند حسگرهایی را در آب‌های ملی خود برای اهداف نظامی نصب کنند، اما در منطقه اقتصادی و در آب‌های بین‌المللی، نصب حسگر برای اهداف نظامی امکان‌پذیر یا قانونی نیست.» وی گفت: در حالی که حسگرها را می‌توان در نزدیکی زیرساخت‌های موجود مانند کابل‌ها یا سازه‌های برق-بادی نصب کرد، همیشه تعداد محدودی از آن‌ها در بستر دریا وجود خواهد داشت.

گشت‌زنی‌های ناتو در دریا
ناتو پس از چندین حادثه مانند خرابکاری خط لوله نورد استریم در سال ۲۰۲۲، ترکیدگی خط لوله گاز بالتیک در سال ۲۰۲۳ و آسیب کابل زیردریایی در دریای بالتیک در سال ۲۰۲۴، گشت‌زنی دریایی خود را افزایش داده است. به گفته ناتو، در این گشت‌زنی‌ها از حسگرهای قدرتمند و پهپادهای زیردریایی برای نظارت بر زیرساخت‌های زیردریا در حین بررسی ترافیک عبوری و جست‌وجوی نشانه‌هایی از تخلف استفاده می‌کردند.
ساندر کلوپ، فرمانده نیروی دریایی سلطنتی هلند گفت: «جامعه مدرن به زیرساخت‌های زیر آب، چه کابل‌های اینترنتی، چه خطوط لوله سوخت‌های فسیلی یا غیره، بسیار وابسته است.» او افزود: فکر می‌کنم آسیب رساندن به این زیرساخت‌ها می‌تواند یک جامعه را فلج کند، بنابراین فکر می‌کنم جلوگیری از آن ضروری است.

اعزام ناوگان ناتو برای حفاظت
 از کابل‌های کف دریا
پیش از این و در اواسط دی‌ماه گذشته بود که سازمان پیمان آتلانتیک‌شمالی(ناتو) با ارسال ناوگان خود، به دنبال حفاظت از کابل‌های دریای بالتیک است. به دنبال موج گسترده‌ای از خرابکاری‌های مشکوک در کابل‌های زیر آب، این تصمیم گرفته شده است که ناتو با استقرار ناوگان خود از این کابل‌ها محافظت کند. یک روزنامه فنلاندی در این راستا گزارش داد که ناتو تا پایان هفته قرار است حدود ۱۰کشتی را برای محافظت از زیرساخت‌های مهم در دریای بالتیک اعزام کند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که این کشتی‌ها تا ماه آوریل در دریای بالتیک و در نزدیکی کابل‌های انرژی و اطلاعاتی مستقر خواهند بود تا از هرگونه تلاش خرابکارانه‌ای جلوگیری کنند. به دنبال چندین اختلال در دریای بالتیک در ماه‌های اخیر که آخرین آن‌ها خراب شدن کابل برق بین فنلاند و استونی و چهارکابل مخابراتی در طول کریسمس بود، ناتو تصمیم گرفت تا حضور خود در این منطقه را گسترش دهد.
پیش از آن نیز روزنامه نیویورک‌پست در گزارشی نوشت: پس از انتشار گزارش‌های ادعایی مبنی بر نقش روسیه در قطع‌شدن یک‌کابل زیردریایی، استونی کشتی جنگی خود را در دریای بالتیک مستقر کرد. مقامات فنلاندی در حال حاضر در مورد کشتی روسی موسوم به عقاب-اس که مظنون این حادثه و خسارت است، در حال انجام تحقیقات هستند. مقامات فنلاندی گفتند که رد لنگری را در بستر دریا پیدا کرده‌اند که ظاهراً به کشتی روسیه مرتبط است. این حادثه خشم سران کشور‌های اروپایی را برانگیخت، به‌طوری که مارک روته، دبیرکل ناتو، قول داد که حضور نظامی در دریای بالتیک را افزایش دهد. گزارش‌ها حاکی از آن است که در این عملیات و برای کنترل و نظارت بر کشتی‌ها، ناتو قرار است از هوش‌مصنوعی استفاده کند.

تقویت حضور ناتو در دریای بالتیک
حدود یک‌ماه پیش نیز سازمان پیمان آتلانتیک‌شمالی‌(ناتو) اعلام کرد، حضورش را در دریای بالتیک با انجام یک ماموریت جدید افزایش می‌دهد. این اقدام از سوی ائتلاف نظامی ناتو به بهانه حفاظت از زیرساخت‌های زیر دریا و در پی یک‌سری تخریب‌ها و ایجاد اختلال در کابل‌های کف دریا بین کشورهای عضو ناتو صورت می‌گیرد. به نقل از شبکه خبری راشاتودی؛ روسیه، دریای بالتیک را یک منطقه استراتژیک برای عملیات دریایی و صادرات انرژی می‌داند.
«مارک روته» دبیرکل ناتو با اعلام این‌که این ماموریت عملیات «نگهبانی بالتیک» است، گفت: ناوچه‌ها، هواپیمای گشت دریایی و یگانی کوچک از پهپادهای نیروی دریایی قرار است به تقویت شناسایی و بازدارندگی در منطقه بپردازند. این اقدام از سوی ناتو به یک کشتی چینی به نام «یی‌پنگ‌۳» مرتبط است که به ایجاد آسیب رساندن به کابل‌های زیر دریا با لنگر انداختن بر بستر دریای بالتیک و کشیدن آن در یک مسیر، متهم است. بازرسان اتحادیه اروپا اجازه یافتند تا وارد عرشه این کشتی شوند و چین نیز اعلام کرد، با این تحقیقات همکاری خواهد داشت.
مارک روته پس از نشست ناتو درباره متحدان دریای بالتیک که در هلسینکی برگزار شد، گفت: «ما شواهدی از یک کارزار برای بی‌ثبات کردن جوامع خود از طریق حملات سایبری، تلاش برای ترور و خرابکاری‌ها شامل خرابکاری در کابل‌های زیر دریا در دریای بالتیک را شاهد هستیم.» در این نشست سران کشورهای فنلاند، لهستان، دانمارک، آلمان، سوئد، لتونی،‌ لیتوانی و استونی حضور داشتند. کشورهای عضو ناتو به‌طور معمول و منظم مانورهای دریایی در منطقه انجام می‌دهند که شامل حضور و پرواز جنگنده‌ها در نزدیکی مرزهای روسیه است.

کاربرد‌های هوش‌مصنوعی در صنعت دریایی
هوش‌مصنوعی که به‌عنوان شبیه‌سازی فرآیند هوش‌مصنوعی انسانی توسط سیستم‌های فنّاوری دیجیتالی لقب گرفته، مدت‌هاست زندگی انسان‌های این کره خاکی را تحت تأثیر قرار داده و به‌زودی نه ‌تنها همه ابعاد زندگی انسان‌ها را در سراسر جهان برهم خواهد زد، بلکه تحولات عظیمی در صنعت کشتیرانی به‌وجود خواهد آمد. در این میان اگرچه ظهور هوش‌مصنوعی بلوغ، بالندگی و تحول‌برانگیزی به‌همراه دارد، اما بسیاری بر این عقیده‌اند که این پدیده اعجاب‌برانگیز اثرات منفی نیز بر زندگی روزمره انسان‌ها خواهد گذاشت؛ زیرا ممکن است در برخی موارد پا را از هوش انسانی فراتر گذاشته و نسبت به فعالیت‌های انسانی پیشی بگیرد که موضوع به این مهمی را بسیاری از انسان‌ها با عقاید، باور‌ها و سلیقه‌های مختلف در اکثر کشور‌ها برنمی‌تابند، اما بدون شک فنّاوری و در کنار آن هوش‌مصنوعی به مسیر پیشِ‌رو ادا‌مه خواهد داد. با این توصیف، هوش‌مصنوعی عبارت است از: تکنیک‌های فراگیری ماشینی و فعالیت‌های رباتیکی که هدف از پیاده‌سازی آن، ایجاد سیستم‌هایی برای انجام وظایف انسانی است.
هوش‌مصنوعی سال‌هاست به منظور توسعه کشتی‌های خودران استفاده می‌شود تا به‌تنهایی بتواند ناوبری دریایی را در کمال ایمنی و کارایی به سر‌منزل مقصود برساند. در این راستا فعالیت‌های غیر‌قابل تصوری نیز انجام شده و در بخش‌های مختلف حمل‌ونقلی وسایل نقلیه خودران تولید شده و هم‌اینک در حال انجام وظیفه هستند. در کنار آن هوش‌مصنوعی در بهینه‌سازی بارگیری و تخلیه محموله‌ها هم‌زمان با تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها دربارۀ وزن و حجم محموله، تشخیص محموله‌های داخل کانتینر بدون نیاز به باز کردن پلمب و تجهیز زیر‌ساخت‌های بندری مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین ترتیب هوش‌مصنوعی برای بهینه‌سازی کل فرآیند حمل‌و‌نقل همه بخش‌ها مانند دریایی، ریلی، هوایی و جاده‌ای کاربرد دارد. نکته جالبی که باید به آن پرداخت حمایت IMO از هوش‌مصنوعی در صنعت دریایی است.  

لجستیک و هوش‌مصنوعی
به مرور زمان هوش‌مصنوعی چنان در تار‌وپود صنعت دریایی مؤثر خواهد بود که همگان به این باور برسند هیچ محموله‌ای بدون استفاده از هوش‌مصنوعی قادر نخواهد بود از نقطهA به نقطهB برسد، زیرا فضای لجستیک و زنجیرۀ تامین کالا با ورود هوش مصنوعی به یکی از قدرتمند‌ترین موتور‌های رشد اقتصاد دریا تبدیل خواهد شد؛ در واقع لجستیک و زنجیرۀ تأمین کالا وارد یک مرحله جدید تمدن تاریخی می‌شود. بدون شک از سال‌های گذشته تا‌کنون تجارت لجستیکی دیجیتالی شده و شرکت‌های بیشتری به سمت استفاده از فنّاوری‌های دیجیتالی پیش می‌روند که هوش مصنوعی سرآمد همه این فنّاوری‌ها در بخش لجستیک به‌شمار می‌رود. در واقع نسل بعدی صنعت دریایی و کشتیرانی بدون استفاده از هوش‌مصنوعی قادر به کارایی و انجام فعالیت‌ها نخواهد بود، زیرا فنّاوری هوش‌مصنوعی روزبه‌روز به بلوغ رسیده و مورد پذیرش سازمانی گسترده‌تری در اقصی نقاط جهان قرار می‌گیرد.  
در چنین شرایطی کسب‌وکار‌ها از شرایط عادی خارج شده و وارد مراحلی خواهند شد که بسیاری از کار‌ها و فعالیت‌های کسب‌وکاری بدون به کارگیری نیروی انسانی شکل خواهد گرفت و مشتریان حمل‌و‌نقل دریایی به مرحله تکاملی رسیده و خود را با شرایطی که هوش‌مصنوعی برای آن‌ها رقم می‌زند، تطبیق خواهند داد. با این اوصاف صورت‌حساب‌های دست‌نویس و فعالیت‌های دستی و بوروکراسی اداری از صنعت دریایی رخت بر بسته و تمامی فعالیت‌ها تحت تأثیر هوش‌مصنوعی به فعالیت‌های اتوماتیک و خود‌کار خود ادامه خواهند داد و انسان بر انجام عملیات و فرآیند‌ها صرفاً نظارت خواهد کرد. در یک کلام؛ هوش‌مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای به دنیای فیزیکی همه شاخه‌های حمل‌و‌نقل وارد شده و با حرکت‌های غیر‌قابل باور انسان‌ها را هیجان‌زده خواهد کرد.