سازمان برنامه‌وبودجه متعهد به تامین منابع مالی مورد نیاز راه‌آهن شلمچه-بصره است
​​​​​​​گروه حمل‌ونقل- امیداسماعیلی - پی‌گیری پروژه احداث راه‌آهن شلمچه-بصره یکی از برنامه‌های اولویت‌دار برای وزارت راه‌وشهرسازی در دولت چهاردهم است. شهریورماه سال‌جاری، هنوز زمان زیادی از آغاز دولت چهاردهم نگذشته بود که فرزانه صادق، وزیر راه‌وشهرسازی در اظهارنظری درباره این پروژه، از رایزنی با کشور عراق برای اتمام پروژه استراتژیک ریلی شلمچه-بصره خبر داد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، پروژه احداث راه‌آهن شلمچه-بصره از حدود ۴۰سال پیش طراحی شده است. در مورد عملیات اجرایی آن نیز گفته می‌شود از حدود ۲۰سال پیش تلاش‌ها در این راستا آغاز شد. به هر حال در نهایت در شهریورماه ۱۴۰۲ عملیات اجرایی احداث این خط ریلی آغاز شد.
طول مسیر پروژه شلمچه-بصره ۳۲کیلومتر است. در ۱۶کیلومتر از این مسیر نیاز به عملیات مین‌روبی است. همچنین اجرای این پروژه نیازمند احداث یک پل بازشو و متحرک روی رود اروند به طول ۸۸۰متر است که پیش‌بینی شده بود بین ۱۸ماه تا ۲سال کار احداث آن به‌طول انجامد. سرمایه موردنیاز کل این پروژه ۱۷۰میلیون دلار برآورد شده است. یکی از مهم‌ترین اهداف از احداث این خط‌آهن، انتقال زائران ایرانی به عتبات مقدس در نجف و کربلا و بالعکس است. در اهداف اولیه، انتقال سالانه بیش از 3میلیون زائران به عتبات‌عالیات از مسیر این خط راه‌آهن برنامه‌ریزی شده است.
همچنین براساس آمارها، هر خط ریلی امکان جابه‌جایی سالانه ۱۰میلیون تن کالا را دارد که با راه‌اندازی این خط سالانه بیش از ۲۰میلیون تن کالا جاب‌جا خواهد شد. حجم تجارت حدود ۱۱میلیارد یورویی کنونی بین دوکشور در صورت رفع موانع و تکمیل راه‌آهن شلمچه-بصره تا ۳۰میلیارد یورو قابل افزایش است. این پروژه موجب کاهش بار ترافیکی مسیرهای منتهی به مرز ایران و عراق خواهد شد. همچنین با فرض انتقال ۳۰درصد از حجم بار و مسافر حمل‌شده به عراق روی ریل می‌توان سالانه حدود دومیلیارد دلار در مصرف سوخت صرفه‌جویی کرد. با اتصال این راه‌آهن از تردد سالانه ۲۰۰هزار اتوبوس جلوگیری می‌کند که می‌تواند آمار تصادفات جاده‌ای را نیز کاهش دهد.

پروژه‌ای که همچنان در حال ساخت است
طی ماه‌های گذشته، مسئولان مختلف دولت چهاردهم همواره درباره اهمیت و جایگاه ویژه پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره صحبت کرده‌اند. هفته گذشته و در یکی از آخرین اظهارنظرها درباره این پروژه زیرساختی، اسکندر مومنی، وزیر کشور که برای سفری دوروزه به کشور عراق رفته بود، از تسریع در پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره در توافق با نخست‌وزیر عراق خبر داد و اعلام کرد: این پروژه که یکی از پروژه‌های بسیار مهم است و در تقویت روابط دوکشور و همچنین تردد شهروندان موثر است، لازم است تا تصویب و در زمان‌بندی مناسبی اجرا شود.
از طرف دیگر، روزهای پایانی هفته گذشته بود که امین ترفع، رئیس امور بین‌الملل وزارت راه‌وشهرسازی، در هفدهمین اجلاس کمیسیون بین‌دولتی کریدور اروپا-قفقاز-آسیا (تراسیکا) در تهران از تداوم ساخت خط‌آهن شلمچه-بصره خبر داد. این مقام مسئول در وزارت راه‌وشهرسازی همچنین یادآور شد: پروژه‌های ریلی شلمچه-بصره همچنان در حال اجراست.

تعهد برای تامین مالی پروژه ریلی
روزهای پایانی بهمن‌ماه گذشته بود که سیدحمید پورمحمدی، رییس سازمان برنامه‌وبودجه کشور در سفری به استان خوزستان، اعلام کرد: برای تکمیل خط راه‌آهن شلمچه-بصره، هر میزان اعتبار نیاز باشد، سازمان برنامه‌وبودجه به‌عنوان اولویت اول، متعهد به تامین آن است. معاون رئیس‌جمهور همچنین تکمیل خط راه‌آهن شلمچه-بصره را یکی از پروژه‌های مهم اعلام و عنوان کرد: سازمان برنامه‌وبودجه متعهد شده تمام منابع مالی موردنیاز این طرح را فراهم کند و تاکنون این کار صورت گرفته، اما بازدیدی از طرح خواهیم داشت تا روند پیشرفت کار مورد بررسی قرار گیرد و اگر مشکلی وجود داشت، مرتفع شود.
همچنین سیدمصطفی داودی، معاون فنی و زیربنایی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در اظهارنظری درباره این پروژه گفت: با باز شدن قفل خط ریلی شلمچه-بصره پس از ۲۰سال، انتظار می‌رود تا پایان ۱۴۰۴ شاهد اتصال ریلی ایران و عراق باشیم. این مقام مسئول در حوزه راه‌آهن درباره خط ریلی شلمچه-بصره به‌عنوان یکی از طرح‌های مهم برون‌مرزی وزارت راه‌وشهرسازی افزود: یکی از مزیت‌های کشورمان، موقعیت ژئوپلیتیک آن است و به همین دلیل تکمیل این خط ریلی می‌تواند افق جدید حمل‌ونقلی برای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق ایجاد کند.
‌پروژه ریلی شلمچه-بصره از محل منابع عمومی تامین‌اعتبار می‌شود و پیش‌بینی شده برای انجام آنچه برعهده طرف ایرانی است (یعنی ساخت پل، مین‌روبی و احداث ایستگاه راه‌آهن) پنج‌هزارمیلیارد تومان بودجه نیاز باشد. معاون فنی و زیربنایی شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران پیش از این گفته بود:‌ نظر به اهمیت پروژه راه‌آهن شلمچه-بصره و نظر ویژه رهبر معظم انقلاب بر اتصال ریلی دوکشور به یکدیگر، شخص دکتر پزشکیان، رئیس‌جمهور بر آن نظارت دقیق دارند و ماهانه گزارش پیشرفت آن به معاون اجرایی رئیس‌جمهور ارائه می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مقرر شده اجرای پروژه زیرسازی و روسازی راه‌آهن از نقطه صفر مرزی در شلمچه تا ایستگاه راه‌آهن بصره به طول ۴۰کیلومتر را طرف عراقی برعهده بگیرد، همچنین از نقطه صفر مرزی به عمق ۱۶کیلومتر به سمت بصره عملیات مین‌روبی توسط کشورمان انجام شود. همچنین در محدوده ورودی شهر بصره با اروند رود (شط‌العرب) باید پلی با قابلیت عبور ریل روی آن احداث شود. در عین حال این پل باید دارای دهنه بازشو برای عبور و مرور کشتی‌ها باشد که با توانمندی بالای مهندسان ایرانی، عراقی‌ها‌ تقاضا داشتند که ایران احداث این پل را برعهده بگیرد.
‌از سوی دیگر، در نقطه صفر مرزی شلمچه ایستگاه ریلی نداریم، اما اکنون که موضوع اتصال شبکه ریلی ایران و عراق را داریم، این قطار به سمت عراق ادامه خواهد یافت؛ بر این اساس، نیازمند احداث ایستگاه مسافری راه‌آهن در شلمچه بودیم که این اقدام نیز در دستور کار است. همچنین تاکنون پنج‌کیلومتر عملیات مین‌روبی و مین‌زدایی مسیر از نقطه صفر مرزی به سمت بصره انجام شده است تا طرف عراقی قادر به احداث خط راه‌آهن باشد.

رویای اتصال ریلی به دریای مدیترانه
از جمله اهداف دیگر این خط‌آهن، متصل کردن شبکه راه‌آهن ایران به خط‌آهن سوریه و سپس لبنان در یک چشم‌انداز بلندمدت‌تر است. در واقع متصل‌شدن شبکه راه‌آهن ایران به خط‌آهن عراق، گام نخست در جهت دسترسی به دریای مدیترانه به‌شمار می‌رود. کارشناسان معتقدند که دسترسی ایران به مدیترانه از این طریق می‌تواند کریدورهای بین‌المللی دیگر را نیز از دومسیر شمال‌شرق (گذرگاه اینچه‌برون و سرخس) و جنوب‌شرق (چابهار و سایر بنادر جنوبی ایران) به دریای مدیترانه متصل نماید. این پروژه علاوه‌بر کمک به تجارت ایران و عراق موجب افزایش حجم تجارت ایران با سوریه، اردن و ۲۲کشور اروپایی و آفریقایی مستقر در سواحل مدیترانه خواهد شد.