بندر لجستیکی آپرین دروازه تجارت منطقه با اروپا
​​​​​​​گروه حمل‌ونقل- امید متین- همزمان با برگزاری سیزدهمین اجلاس وزرای حمل‌ونقل کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اکو در ایران بود که قطار ترانزیتی ترکیه-ترکمنستان حامل بار ام.‌دی.‌اف و چوب به صورت نمادین از ایستگاهی واقع در بندر خشک آپرین در ایران به حرکت خود ادامه داد. بسیاری از کارشناسان معتقدند که حرکت این قطار ترانزیتی بیانگر تداوم فعالیت کریدورهای حمل‌ونقلی در منطقه اکو خواهد بود. از طرف دیگر، آنطور که پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در مطلبی منتشر کرده است، قطارهای ترانزیتی از مبدا ترکیه و آذربایجان با عبور از ایران به مبدا کشورهای ازبکستان، افغانستان و سایر کشورهای منطقه اکو در حال سیر و حرکت هستند.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، براساس گزارش‌های رسمی موجود از سوی وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر ایران در حوزه حمل‌ونقل ریلی از ۵نقطه مرزی با کشورهای حوزه دریای خزر از جمله ترکمنستان، آذربایجان و از مرز سلماس به ترکیه متصل است و راه‌آهن مرند-چشمه ثریا-کارس در دست ساخت است که در صورت تکمیل و بهره برداری از آن، اتصال کشورهای ایران و چین به اروپا را فراهم خواهد کرد. همچنین در جنوب کشور، راه‌آهن شلمچه-بصره در حال احداث است و در شرق کشور نیز اتصال ریلی به پاکستان از مرز میرجاوه و به افغانستان از مرز شمتیغ برقرار است.
بندر خشک آپرین که در حقیقت نقطه آزاد حرکت نمادین ترانزیت ریلی میان دوکشور ترکیه و ترکمنستان بوده، در فضایی به مساحت ۸۰۰هکتار در 20کیلومتری جنوب‌غربی شهر تهران در نزدیکی اسلامشهر واقع شده است. ظرفیت نهایی بندر حدود ۲۲میلیون تن است که در حال حاضر از ۴۰۰هزار تن آن استفاده می‌شود. با توجه به اینکه بندر خشک و لجستیکی آپرین در محل تلاقی خطوط ریلی و کریدورهای شمالی-جنوبی و شرقی-غربی قرار گرفته است، هزینه و زمان حمل کالا را برای صاحبان بار به نصف کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، با استقرار گمرک در این بندر خشک، امور گمرکی بارگیری و ترخیص کالا در آپرین انجام  و کالا مستقیم صادر یا وارد و ترانزیت می‌شود و نیازی به انجام امور گمرکی در بنادر پایانه‌های مرزی یا مبادی ورودی و خروجی نیست. این مسئله‌ای است که به اعتقاد کارشناسان موجب کاهش زمان ترانزیت ریلی میان ایران و چین شده و به بهبود روابط تجاری دوکشور نیز کمک می‌کند.

چرا بندر خشک برای ایران مهم است؟
کارشناسان معتقدند که ایران به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک ممتاز خود، مسیر اتصال آسیای مرکزی، قفقاز و کشورهای حاشیه خلیج فارس به اروپا است و بنادر خشک می‌توانند به عنوان مراکز پردازش و جابه جایی بار ترانزیتی، ضمن ایفای نقش در کاهش هزینه حمل ونقل به بنادر دریایی، از این بنادر همچون بندرعباس، چابهار یا امام خمینی (ره) به نوعی پشتیبانی کنند و باتوجه به تلاش ایران در سال های اخیر برای توسعه کریدورهای شمال-جنوب و شرق-غرب، بنادر خشک نقشی حیاتی در بهره‌برداری از ظرفیت‌های کریدوری ایفا خواهندکرد.
بنادر، دروازه‌های اصلی ورود و خروج کالا به کشورها حساب می‌شوند و بنادر خشک مکان‌هایی هستند که خدمات لازم در جهت انجام امور مربوط به حمل‌ونقل کالاها در آن‌ها انجام می‌شود؛ در واقع هر نوع حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی می‌تواند از محل بنادر خشک برقرارشده و از طریق شیوه‌های مختلف حمل، به بنادر آبی و دریا متصل شود. امکان ذخیره(انبار) موقت یا دائمی محموله‌ها و کالاها و نیز ارائه خدمات گمرکی و ارزش‌افزوده در این نوع بندر وجود دارد. از این‌رو بندر خشک، نقش موثری در توسعه تجاری کشورها داشته و از اهمیت بالای بین‌المللی برخوردار است. به عبارتی می‌توان بندر خشک را مکانی امن برای کنترل، انبارداری، بازرسی و گمرک در تجارت بین‌الملل دانست.

اهمیت بندر خشک آپرین چیست؟
برخی گزارش‌ها حاکی از این است که در حال حاضر بندر خشک آپرین تنها بندر خشک به بهره‌برداری رسیده در ایران است، اما در کشور ظرفیت‌های متعددی برای احداث بنادر خشک وجود دارد که برخی از آن‌ها شناسایی شده است؛ از جمله بندر خشک پیشگامان(مهریز)، بندر خشک سلفچگان، بندر خشک اصفهان، بندر خشک ایرانشهر، بندر خشک قزوین و بندر خشک فرودگاه امام‌خمینی(ره). همچنین ظرفیت احداث بنادر خشک در استان‌های فارس، لرستان، خراسان رضوی، یزد، کرمان، شیراز، کرمانشاه و... وجود دارد. شهرهایی از قبیل سیرجان، سگزی، بافق، اینچه‌برون، خشکبیجار، لارستان، اصلاندوز، اندیمشک، پارس‌آباد، مراغه، مشکات، مغان و رباط‌کریم نیز به‌عنوان واجدان شرایط احداث بندر خشک در مطالعات شناسایی شده‌اند.
در مراسم ورود اولین قطار باری چین به بندر خشک آپرین بود که بیرانوند، معاون تأمین سرمایه و اقتصاد حمل‌ونقل راه‌آهن گفت: سرمایه‌گذاری جدیدی که برای توسعه بندر خشک آپرین در نظر گرفته شده، به حدود ۵۰۰۰میلیارد تومان می‌رسد و در آینده نزدیک، قرارداد‌های جدیدی برای بندر آپرین امضا خواهیم کرد. این مقام مسئول در راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران افزود: بندر آپرین مهم‌ترین مرکز لجستیک در مرکز کشور است. ما سازوکارهای سرمایه‌گذاری را تشکیل داده‌ایم و فرایندهایی را کوتاه کرده‌ایم تا شرایط بسیار مناسبی برای واگذاری زمین فراهم شود. وی همچنین خاطرنشان کرد: در راستای تأمین سرمایه برای بخش ریلی، به‌زودی قرارداد جذب 1500میلیارد تومان سرمایه بخش خصوصی در حمل‌و‌نقل ریلی مسافری امضا می‌شود.

اهمیت رفع مشکلات ارزی میان ایران و ترکیه 
رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای در دیدار با معاون وزیر بازرگانی و رئیس گمرک ترکیه، بر توسعه همکاری‌های تجاری و حمل‌ونقل بین‌المللی بین دوکشور از طریق حل‌وفصل مشکلات پایانه‌های مرزی مشترک و اصلاح فرایندها تأکید کرد. آنطور که پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گزارش داده، رضا اکبری، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس این سازمان با اشاره به سطح خوب مناسبات و روابط بین دوکشور ایران و ترکیه در سال‌های اخیر، اظهار کرد: عزم جدی دولت برای افزایش سطح مبادلات تجاری و حمل‌ونقل بین‌المللی، از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی به‌شمار می‌رود و با توجه به وجود زمینه‌های مساعد و روابط مستحکم، طرفین باید در راستای اعتلا و توسعه روزافزون همکاری‌ها تلاش کنند. وی ابراز امیدواری کرد با تعاملات دوجانبه، رفع موانع و مشکلات، دستیابی به توافقات حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیتی، اجرای طرح‌های جامع پایانه‌های مرزی و توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل کالا و مسافر، امکان تحقق ۳۰میلیارد دلاری مبادلات تجاری بین دوکشور فراهم شود.
براساس این گزارش، سزای اوچارماک، معاون وزیر بازرگانی و رئیس گمرک ترکیه نیز ضمن استقبال از افزایش سطح مبادلات و همکاری‌های تجاری و حمل‌ونقلی بین دوکشور، بر برگزاری نشست‌های تخصصی با هدف حل‌وفصل مشکلات پایانه‌های مرزی تأکید کرد. وی اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران، دومین کشور دارای طولانی‌ترین مرز مشترک با ترکیه است و در صورت رفع مشکلات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، سطح مبادلات به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی نیز ضمن ارائه گزارش مصوبات نشست گمرکی و حمل‌ونقلی گذشته بین مقامات دوکشور، گفت: به منظور رفع مشکلات موجود در پایانه‌های مرزی دوکشور و تسهیل و روان‌سازی تردد ناوگان، باید در اسرع وقت با تشکیل کمیته مشترک، نقشه راه تحقق تجارت ۳۰میلیارد دلاری در حوزه مرزی تنظیم شده و برای عملیاتی‌شدن به امضای مقامات دوکشور برسد که این موضوع به تائید رئیس هیأت ترکیه‌ای رسید.