بررسی تلاطم جدید در بازار جهانی نفت
​​​​​​​گروه انرژی-سعید قلیچی-  در پی پاسخ متقابل ایران به حمله رژیم اشغالگر قدس طی روزهای گذشته و بالا گرفتن جنگ میان این دوکشور بسیاری کارشناسان اقتصادی و تحلیلگران حوزه‌های مختلف در جهان هشدار داده‌اند که اقتصاد جهانی ممکن است بار دیگر وارد مرحله‌ای از بی‌ثباتی و تورم انرژی شود. با افزایش تنش‌ها در منطقه و بلندشدن زمزمه‌هایی مبنی بر بررسی ایده انسداد تنگه هرمز از سوی جمهوری اسلامی ایران، حالا بسیاری درباره افزایش قیمت جهانی نفت هشدار می‌دهند. از گوشه‌وکنار زمزمه‌های نفت بالای 150دلار یا نفت 300دلاری نیز شنیده می‌شود.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، چهارمین روز از جنگ میان رژیم صهیونیستی و جمهوری اسلامی ایران از راه رسیده و این در حالی است که نخستین واکنش بازارهای جهانی به آغاز این تنش‌ها در خاورمیانه، افزایش بهای جهانی نفت خام بیش از ۷درصد بود. پس از آن بود که امیدها برای تثبیت قیمت زیر ۶۰دلار در سال جاری عملاً از بین رفت. تحلیلگران معتقدند دوعامل اساسی در پس این جهش قرار دارد: خطر انسداد تنگه هرمز - مسیر عبور حدود یک‌چهارم نفت جهان - و احتمال آسیب به جزیره خارک - مرکز صادرات نفت ایران. این دونقطه حیاتی در صورت ورود به میدان درگیری می‌توانند به سرعت عرضه جهانی انرژی را دچار اختلال کنند و موج جدیدی از تورم انرژی‌محور را در سراسر جهان ایجاد کنند.
تشدید تنش در خلیج‌فارس، علاوه‌بر حوزه انرژی، می‌تواند بر تجارت بین‌المللی نیز اثر بگذارد. مسدودشدن مسیرهای حمل‌ونقل دریایی یا حتی افزایش بیمه حمل کالا در منطقه، به معنی افزایش هزینه‌های لجستیک، تأخیر در واردات کالاهای اساسی و افزایش عمومی قیمت‌ها خواهد بود. همزمان، سرمایه‌گذاران در حال ترک بازارهای پرریسک هستند. شاخص‌های بورس در آسیا و اروپا کاهش یافته‌اند و سرمایه‌ها به سمت طلا، دلار آمریکا و اوراق خزانه‌داری در حال حرکت‌اند. این روند به‌ویژه برای اقتصادهای نوظهور می‌تواند تبعاتی جدی در حوزه نرخ ارز و تورم وارداتی داشته باشد.
در شرایطی که ادعا می‌شود حمله رژیم صهیونیستی بدون مشارکت ایالات متحده انجام شده است و گزینه‌هایی که تهران برای پاسخ در اختیار دارد، خطر افزایش تنش در هفته‌های پیش‌رو جدی است. کارشناسان معتقدند حتی در صورت نبود یک جنگ تمام‌عیار، ادامه تبادل موشکی، حملات سایبری یا هدف‌گیری زیرساختی، برای بی‌ثبات‌سازی بازارها و افزایش نااطمینانی سرمایه‌گذاران کافی است. لذا با توجه به وابستگی گسترده اقتصاد جهان به انرژی غرب آسیا، هرگونه بی‌ثباتی در منطقه نه‌فقط یک بحران ژئوپلیتیک، بلکه تهدیدی مستقیم برای معیشت مردم و ثبات مالی جهانی به حساب می‌آید. درگیری ایران و رژیم اشغالگر قدس، به جای یک رویداد محلی، به نقطه‌جوشی برای اقتصاد جهانی بدل شده که از سئول تا سانفرانسیسکو، اثراتش حس می‌شود.

بسته شدن تنگه‌هرمز و نفت 300دلاری
معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه عراق گفت: تداوم درگیری‌ها و بسته‌شدن تنگه هرمز می‌تواند قیمت نفت را به ۳۰۰دلار افزایش دهد و شوک اقتصادی سنگینی به جهان وارد کند. به گزارش خبرگزاری تاس، فواد حسین در گفت‌وگویی با «یوهان وادفول» وزیر خارجه آلمان، گفت: تشدید بیشتر اوضاع در خاورمیانه در سایه شدت گرفتن درگیری بین ایران و اسرائیل می‌تواند به افزایش قیمت نفت به ۲۰۰ تا ۳۰۰دلار در هر بشکه منجر شود. این مقام عراقی با بیان اینکه تداوم درگیری در منطقه و بسته‌شدن تنگه هرمز ممکن است به بروز شوک‌های اقتصادی شدید منتج شود، افزود: این مسئله همچنین به افزایش تورم در کشورهای اروپایی می‌انجامد و روند صادرات نفت برای کشورهای نفتی از جمله عراق را پیچیده می‌کند. فواد حسین تأکید کرد: بسته‌شدن تنگه هرمز به از دست رفتن عرضه روزانه ۵میلیون بشکه نفت عراق از طریق خلیج فارس منجر می‌شود.
فایننشال تایمز نیز در گزارشی هشدار داده در صورت بسته‌شدن تنگه هرمز (مسیر عبور ۲۰میلیون بشکه نفت در روز)، قیمت نفت ممکن است به ۱۵۰دلار برسد. به این ترتیب اقتصادهای اروپایی و آسیایی نیز از شوک نفتی متضرر خواهند شد و رشد تولید ناخالص ملی آن‌ها افت می‌کند.
موشک‌های ایران روز دوشنبه به مواضع رژیم صهیونیستی در تل‌آویو و شهر بندری حیفا اصابت کرد و سبب نگرانی سران جهان در نشست این هفته گروه۷ درباره گسترش تنش‌ها به این منطقه شد. تحولات تازه در تنش‌های دوطرف باعث نگرانی‌ها درباره اختلال در تنگه هرمز شده است. حدود یک‌پنجم کل مصرف نفت جهان یا حدود ۱۸ تا ۱۹میلیون بشکه نفت، میعانات و سوخت در روز از این تنگه عبور می‌کند. ایران، یکی از اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) است و اکنون روزانه حدود ۳میلیون و ۳۰۰هزار بشکه نفت تولید و بیش از ۲میلیون بشکه نفت و سوخت صادر می‌کند.

تردید برای عبور از تنگه هرمز و مسیرهای جایگزین
یکی از مهم‌‌‌ترین واکنش‌‌‌ها از سوی شرکت فرانت‌‌‌لاین، بزرگ‌‌‌ترین شرکت نفتکش جهان، اعلام شد. مدیرعامل این شرکت، لارس بارستاد گفت که فعلا قراردادهای جدید برای عبور از خلیج فارس و تنگه هرمز را نمی‌‌‌پذیرند. او افزود: برخی کشتی‌‌‌های شرکت که پیش‌‌‌تر وارد منطقه شده‌‌‌اند، با اسکورت‌‌‌های نظامی و افزایش تدابیر امنیتی از منطقه خارج خواهند شد. به گفته او، تجارت دریایی در منطقه به طور جدی دچار اختلال شده و هزینه‌‌‌های امنیتی بالا رفته است. سایر کارشناسان امنیت دریایی نیز تایید کرده‌‌‌اند که مالکان کشتی‌‌‌ها تمایل کمی به تردد از این مسیر دارند. افزایش نرخ بیمه کشتی‌‌‌ها در دریای سرخ نیز تا ۲۰درصد گزارش شده که ناشی از تهدیدات حوثی‌‌‌ها در یمن و حملات اسرائیل به بندر الحدیده بوده است.
در حال حاضر، بسیاری از شرکت‌‌‌های بزرگ حمل‌‌‌ونقل دریایی برای جلوگیری از تهدیدات منطقه‌‌‌ای، مسیر خود از آسیا به اروپا را از کانال سوئز به دور دماغه امیدنیک در آفریقا تغییر داده‌‌‌اند. این اقدام زمان حمل‌‌‌ونقل را افزایش داده و باعث ازدحام در بنادر فرعی شده است. پیتر سند، تحلیلگر ارشد شرکت Xeneta، هشدار داده که اگر کشتی‌‌‌ها از استفاده بندر جبل‌علی در دبی خودداری کنند و به بنادر کمتر مجهز در خارج از خلیج فارس مراجعه کنند، با اختلالات اجتناب‌‌‌ناپذیر و ازدحام بنادر مواجه خواهند شد. کارشناسان اشاره کردند که درآمد اصلی ایران از طریق تنگه هرمز حاصل می‌‌‌شود و احتمال بستن آن را ضعیف می‌دانند. کارشناسان می‌گویند: با توجه به شرایط موجود، ممکن است تولید نفت ایران کاهش یافته و کشورهایی مانند چین که واردکننده نفت ایران هستند، ناچار به یافتن منابع جایگزین شوند.
محسن قمصری، مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت نیز در گفت‌وگویی با «مهر» در رابطه با اینکه آیا قیمت نفت متأثر از حمله رژیم صهیونسیتی به ایران خواهد شد، گفت: در شرایط موجود اگر تصمیم‌گیران بازار نفت نخواهند از این وضعیت سوءاستفاده کنند به نظر نمی‌رسد تأثیری بر قیمت جهانی نفت داشته باشد. وی ادامه داد: این وضعیت نمی‌تواند بر قیمت نفت تأثیرگذار باشد زیرا چندسالی است که در شرایط تحریم‌ها ایران بازیگر بزرگی در بازار نفت نیست و این شرایط نمی‌تواند بر قیمت جهانی نفت تأثیرگذار باشد.
این کارشناس ارشد انرژی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در صورتی که ایران اقدام به بستن تنگه هرمز کند در این شرایط باز هم قیمت جهانی نفت را متأثر نخواهد کرد، خاطرنشان کرد: در صورتی که ایران اقدام به بستن تنگه هرمز کند شرایط متفاوتی پیش رو خواهیم داشت زیرا عبور نفت خام بسیاری از کشورهایی که در قسمت‌های شمالی خلیج فارس هستند می‌تواند متأثر شود و بر قیمت نفت تأثیرگذار خواهد بود. وی اضافه کرد: امکان پیش‌بینی دقیقی از افزایش قیمت نفت در شرایطی که تنگه هرمز بسته شود وجود ندارد و می‌توان گفت در صورت بسته‌شدن تنگه هرمز عبور جریان بازار نفت خام به سمت بازارهای مصرف اثرگذار است که این امر بر افزایش قیمت جهانی نفت اثرگذار خواهد بود که این میزان از تأثیرگذاری بستگی به عوامل متعددی دارد. مدیر اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در خاتمه اضافه کرد: باید در نظر داشت که کشورهای مصرف‌کننده برای این شرایط مخازن اضطراری در نظر گرفته‌اند و بستگی دارد که تنگه هرمز برای چه مدت بسته شود که در تعیین قیمت مؤثر است.