شهروندان امضاکننده کارزار خواستار اقدامات قاطع نهادهای عالی ایران برای بازپس‌گیری جزایر آریانا و زرکوه در اشغال امارات شدند
​​​​​​​گروه جزایر- سعید قلیچی - روز شنبه هفته جاری‌(19مهرماه) بود که کارزاری در پلتفرم مستقل جمع‌آوری امضا‌(کارزار) خطاب به روسای قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران‌(رئیس‌جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس قوه قضائیه) راه‌اندازی شد که در آن «درخواست آزادسازی جزایر ایرانی آریانا و زرکوه از مالکیت کشور امارات متحده عربی» از سوی «جمعی از شهروندان ایران» مطرح شده بود. این کارزار تا لحظه تنظیم این گزارش حدود 22هزار امضای ثبت‌شده داشته است. کارزار مورد اشاره از تاریخ 19مهرماه1404 فعالیت خود را برای ثبت امضای درخواست‌کنندگان آغاز کرده و آنطور که سایت کارزار نشان می‌دهد تا روز اول فروردین1406 امکان ثبت امضا در آن وجود دارد.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، به نظر می‌رسد همزمان با افزایش تنش‌های لفظی میان ایران و امارات متحده عربی بر سر ادعای مالکیت جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج فارس‌(تنب‌بزرگ، تنب‌کوچک و ابوموسی)، این مرتبه نام و سرنوشت مالکیت برخی دیگر از جزایر خلیج‌فارس نیز مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر بسیاری از فعالان شبکه‌های اجتماعی و کارشناسان باور دارند که این کارزار را نمی‌توان جدا از ادعاهای مداوم امارات و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بر جزایر سه‌گانه ایرانی بررسی کرد. کارزار آزادسازی آریانا و زرکوه را نیز می‌توان به عنوان پاسخی مردمی به این سیاست‌ها دانست. 
حقیقت این است که طبق اسناد موثق تاریخی، دوجزیره آریانا و زرکوه که ابتدا توسط انگلیس و سپس توسط امارات به اشغال درآمدند، به ایران تعلق دارند. ازجمله این اسناد می‌توان به نقشه دریانوردی ترسیم‌شده توسط انگلیسی‌ها در اوایل قرن بیستم اشاره کرد که محدوده جزایر مورد ادعای امارات و به‌طور کلی همه کرانه‌های خلیج‌فارس را با رنگ شناسه ایران مشخص کرده است.
برخی کارشناسان حقوق بین‌الملل نیز تأکید دارند که کمپین‌های مردمی می‌توانند به‌عنوان شواهدی از اجماع ملی در مذاکرات دیپلماتیک استفاده شوند. در نهایت، چنین ابتکاراتی با اصول حقوق‌بشر‌(مانند حق تعیین سرنوشت) همخوانی دارند و می‌توانند به ارتقای صلح منطقه‌ای کمک کنند، مشروط بر اینکه به خشونت منجر نشوند.

کارزار جدید چه می‌خواهد؟
در متن کارزار «درخواست آزادسازی جزایر ایرانی آریانا و زرکوه از مالکیت کشور امارات متحده عربی» ثبت‌شده در پلتفرم مستقل ثبت امضا از سوی «برخی شهروندان ایرانی» خطاب به روسای قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران‌(رئیس‌جمهور، رئیس مجلس شورای اسلامی و رئیس قوه قضائیه) آورده شده است: «ما جمعی از شهروندان ایرانی، دل‌سپرده به آرمان‌های ملی و حافظان میراث تاریخی این سرزمین، با ایمان به اصل خدشه‌ناپذیر تمامیت‌ارضی ایران، آغاز رسمی کارزار مردمی «بازپس‌گیری جزایر ایرانی آریانا و زرکوه» را اعلام می‌داریم.»
امضاکنندگان این کارزار همچنین آورده‌اند: «این دوجزیره، بنابر اسناد معتبر تاریخی، نقشه‌های دریانوردی قرن بیستم و شواهد حقوقی بین‌المللی، از دیرباز بخشی از خاک ایران بوده‌اند. جزیره آریانا با مساحت ۱۲کیلومترمربع و سواحل سفیدرنگ، در جنوب خلیج‌فارس واقع شده و در سال‌۲۰۱۲ به‌عنوان زیستگاه گونه‌های نادر جانوری، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. جزیره زرکوه نیز با ۸کیلومترمربع وسعت، دارای منابع عظیم نفتی است که روزانه بیش از ۵۵۰هزار بشکه نفت از آب‌های اطراف آن استخراج می‌شود.»
در بخش دیگری از متن این کارزار آمده است: «در دوران ضعف حاکمیتی قاجار و پس از ورود نیروی دریایی بریتانیا به خلیج‌فارس، این جزایر به‌تدریج توسط انگلیس اشغال و بعدها بدون هیچ سند حقوقی معتبر، به امارات متحده عربی واگذار شدند. نقشه‌های رسمی دریانوردی انگلیسی‌ها، کرانه‌های جنوبی خلیج‌فارس را با رنگِ شناسه ایران مشخص کرده‌اند که گواهی روشن بر مالکیت تاریخی ایران بر این جزایر است.»
امضاکنندگان این کارزار عنوان کرده‌اند: «اکنون در شرایطی که برخی کشورهای منطقه با جسارت و بی‌پایه، ادعاهایی بر جزایر ایرانی مطرح می‌کنند، سکوت و مماشات جایز نیست. این لحظه، زمان برخاستن است؛ زمان آن است که اراده ملی در کنار اراده حاکمیتی، برای بازپس‌گیری این دوگوهر خلیج‌فارس به میدان آید.»
امضاکنندگان این بیانیه همچنین درخواست‌های خود را به شرح ذیل مطرح کرده‌اند: «از این‌رو، ما امضاکنندگان این بیانیه، خواستار اقدامات فوری و قاطع از سوی نهادهای عالی کشور هستیم: تشکیل کمیته‌ای ملی و فرابخشی برای بررسی دقیق وضعیت حقوقی، تاریخی و جغرافیایی جزایر آریانا و زرکوه؛ آغاز فرایندهای دیپلماتیک رسمی با هدف احقاق حقوق ملت ایران در مجامع بین‌المللی؛ استفاده از ظرفیت‌های حقوقی منطقه‌ای و جهانی برای اثبات مالکیت تاریخی ایران؛ اطلاع‌رسانی شفاف و مستمر به ملت ایران درباره روند پیگیری و اقدامات انجام‌شده.»

جزایر آریانا و زرکوه کجا هستند؟
دوجزیره کاملا ایرانی آریانا (۱۲کیلومتر) و زرکوه (۸کیلومتر) هرچند که کوچک هستند، اما بسیار حیاتی به حساب می‌آیند، چراکه از نظر استراتژیک موقعیت ویژه‌ای دارند و از منابع نفتی سرشاری برخوردار است. اماراتی‌ها بعدها برای آنکه نشان دهند این جزایر عربی است، نام آن‌ها را تغییر داده و نیز سه یا چهارهزار نفر را در این دوجزیره که خالی از سکنه بود، جا و مکان دادند.
جزيره «آريانا» سواحلي بسيار زيبا با شن‌هاي سفيد رنگ دارد و به علت طبيعت خاص و گونه‌هاي جانوري کمياب از سال‌2012 در فهرست ميراث جهاني يونسکو قرار گرفت. از لحاظ ژئوپلیتيکي اين جزيره در جنوب خليج‌فارس بوده و حدود 80کيلومتر تا جزيره سيري و همين مقدار تا ابوظبي فاصله دارد و امارات نام جعلي صير ابونُعَير برآن نهاده است.
جزيره «زرکوه» نيز داراي منابع بسيار غني نفت بوده و در آب‌هاي اطراف آن روزانه 550هزار بشکه نفت استخراج مي‌شود و تاسيسات بزرگ نفتي شيخ‌نشين ابوظبي در اين نقطه اشغالي استقرار يافته است. از لحاظ ژئوپلیتيکي اين جزيره در آب‌هاي مابين دوحه و ابوظبي قرار دارد و فاصله آن تا ابوظبي 140 و تا دوحه 160کيلومتر است، لذا با خاک امارات 80کيلومتر فاصله دارد.در سال‌هاي گذشته وزارت امور خارجه ايران در خصوص اشغال اين دوجزيره توسط امارات، شکايت خود را در مجامع بين‌المللي مطرح کرده، اما تاکنون اقدامي از جانب اين نهادها جهت احقاق‌حق ايران صورت نگرفته است. این در حالی است که در تمامی نقشه‌ها و اسناد تاريخي موجود این دوجزیره در حقیقت بخشی از سرزمين ايران بوده‌اند و طرف اماراتي فاقد هرگونه سند حقوقي براي اثبات حق حاکميت خود بر اين جزاير است. 

سابقه کارزار برای آزادسازی آریانا و زرکوه
هرچند به نظر می‌رسد کارزار اخیر ثبت امضا برای آزادسازی جزایر آریانا و زرکوه از مالکیت امارات متحده عربی این مرتبه در پاسخ به تکرار چندباره ادعاهای بی‌اساس امارات و سایر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس درباره مالکیت جزایر سه‌گانه ایرانی است، اما باید بدانیم که این اولین مرتبه نیست که چنین کارزاری توسط برخی شهروندان در پلتفرم مستقل جمع‌آوری امضا فعالیت می‌کند. پیش از این حداقل سه‌کارزار در مقاطع مختلف زمانی ثبت‌شده دیگر نیز در این پلتفرم فعالیت کرده است.
این کارزارها با عناوین «درخواست بازپس‌گیری جزایر ایرانی آریانا و زرکوه از امارات» خطاب به رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تاریخ 28مهر‌1403 تا 29اسفند‌1403، «پویش بازگرداندن جزایر آریایی و زرکوه» خطاب به وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رئیس مجلس شورای اسلامی از 22شهریورماه‌1403 تا 29اسفندماه‌1403 و همچنین پیش از آن تحت عنوان «درخواست بازپس‌گیری دو جزیره ایرانی خلیج‌فارس» خطاب به سیدابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان، رئیس‌جمهور و وزیر امورخارجه شهید از تاریخ 17آبان‌1400 تا 17دی 1400 فعالیت داشته‌اند.

اهمیت کارزار از منظر بین‌المللی
البته باید دانست که از منظر حقوق بین‌الملل، کمپین‌های مردمی مانند این کارزار، هرچند الزام‌آور نیستند، اما نقش مهمی در دیپلماسی عمومی و فشار بر دولت‌ها ایفا می‌کنند. منشور سازمان ملل متحد‌(ماده۲، بند‌۴) صریحاً استفاده از زور علیه تمامیت‌ارضی کشورها را ممنوع کرده و بر حل مسالمت‌آمیز اختلافات تأکید دارد. کمپین‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای بسیج افکار عمومی عمل کنند و دولت‌ها را به ارائه اسناد حقوقی‌(مانند معاهدات تاریخی ایران) در مجامع بین‌المللی مانند دیوان بین‌المللی دادگستری وادار سازند. بااین‌حال، حقوق بین‌الملل ادعاهای ارضی را عمدتاً به رسمیت دولت‌ها وابسته می‌داند و کمپین‌های مردمی بیشتر جنبه حمایتی دارند تا حقوقی مستقیم. 
برخی کارشناسان معتقدند که راهکار معینی در این زمینه وجود دارد و آن اینکه جمهوری اسلامی ایران به صورت رسمی و قانونی و با طرح رسانه‌ای موضوع، افکار عمومی و نهادهای جهانی را به سمت پذیرش دیدگاه‌ها و باورهای واقعی و منطفی خود متمایل سازد. در این زمینه مهم آن است که در همه دوره‌ها و دولت‌ها موضوع جزایر ایرانی آریانا و زرکوه در دستور کار قرار بگیرد و لحظه‌ای از طرح آن‌ها در مجامع جهانی غفلت نورزیم. الان که برخی کشورها با پررویی بحث جزایر سه‌گانه را مطرح می‌کنند، بهترین زمان درخصوص طرح و ترتیب دادن اقدامات اصولی برای بازگشت این دوجزیره به خاک ایران به حساب می‌آید.
وزارت خارجه ایران باید به‌طور فعال و مستمر بر مالکیت ایران بر جزایر آریانا و زرکوه تأکید کند. این تأکید باید در سطوح مختلف دیپلماسی و در مجامع بین‌المللی صورت گیرد. برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی، نشست‌های علمی و برگزاری سمینارهایی با هدف معرفی تاریخ و حقوق ایران در این زمینه، می‌تواند به تضعیف ادعاهای امارات کمک کند. در این راستا، وزارت خارجه باید از ظرفیت‌های خود بهره‌برداری کند و از حقوقدانان، پژوهشگران و متخصصان داخلی و بین‌المللی برای تقویت موضع خود استفاده کند.
ایران با سابقه‌ای طولانی در دفاع از مرزهایش، هیچ‌گاه از حفظ تمامیت‌ارضی خود کوتاه نیامده است. جزایر آریانا، زرکوه و سه‌گانه خلیج‌فارس، نه‌تنها بخشی از خاک مقدس این سرزمین، بلکه نمادی از هویت تاریخی و استراتژیک ایران هستند. دولت جمهوری اسلامی ایران با برگزاری رزمایش‌های دریایی منظم و اعتراض‌های دیپلماتیک مکرر، جدیت خود را در برابر هرگونه ادعای توسعه‌طلبانه نشان داده است. این کارزار مردمی، فراتر از یک کمپین آنلاین، بلکه یادآوری می‌کند که ملت ایران متحد و آماده است تا هر ذره از خاک میهن را بازپس گیرد.