امید متین - پنجمین همایش ملی توسعه دریامحور که سال‌هاست به ابتکار و مدیریت انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران به خوبی تمهید می‌شود، امسال با رویکرد رسمی به «جایزه ملی بهره‌وری بایندٌر» به بلوغ تازه‌ای رسیده است. این همایش به نظر می‌رسد جبران نواقص مفرط سایر همایش گونه‌ها را کرده است و با روش علمی و همراهی جمع بزرگی از شرکت‌های بخش خصوصی، می‌رود که به معنای واقعی کلمه از شعار و تعارف‌های دولتی فاصله گرفته و برای بخش خصوصی و اقتصاد دریاپایه موثر باشد. 
جایزه ملی
جایزه ملی بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا جایزه ملی مشروط بر این که با سازوکار معین و حرفه‌ای و علمی طراحی و اعطا شود، اقدامی است که کشورهای پیشرفته سال‌هاست از آن بهره‌مند هستند. 
این جایزه چنان مهم است که می‌توان گفت پیشرفت کشورهایی مانند ژاپن، اروپا و... بر اساس آن شکل گرفته است. برای مثال، وقتی دمینگ، فرایند کیفیت را برای شرکت‌های ژآپنی طراحی کرد و در ادامه آن، مجموعه ایزوها شکل گرفتند، کشور ژاپن که پیش از آن به داشتن اجناس بنجل معروف بود، یک باره روندی پیش گرفت که اکنون همچنان زبانزد خاص و عام در کیفیت محصولات است.  در اروپا فلسفه (EFQM)در قالب یک مدل، مطرح شد و بسیار کارساز آمد تا جایی که اغلب صنایع جهان از آن استفاده کرده و می‌کنند و گواهی نامه‌های اعتبار و نیز جوایز ملی بر اساس آن صادر می‌شود.  ارزش و اهمیت مدل‌های کیفیت در قالب جوایز ملی تا جایی رسید که هم اکنون بسیاری از کشورهای پیشرفته، مدل کیفیت خاص خود را طراحی کرده و از آن برای دادن گواهی اعتیار و کیفیت و تقدیم جوایز ملی خود استفاده می‌کنند.
مدل و جایزه برای چه؟
مدل‌ها طراحی می‌شوند تا مسیر رصد و انتخاب از یک سو و جوانب توجه برای افزایش کمیت و کیفیت برای شرکت‌ها مشخص باشد. در حقیقت مدل‌ها یک الگوی تعریف شده و یک روند معین با برخورداری از مهمترین نکات در فرایند تولید از دریافت مواد اولیه تا رساندن محصول به آخرین مشتری و سپس تضمین محصول است. این مدل‌ها برای همه یکسان است و لذا می‌تواند مبنای رصد و بررسی و مقایسه عادلانه همه شرکت‌ها باشد. از این روست که اعطای جایزه بر اساس این مدل‌ها که دارای شاخص‌ها، معیارها و روش‌های محاسبه دقیق هستند، هم عادلانه است و هم در دنیای رقابت امروز برای شرکت‌ها مهم است. 
ارزش جوایز و تقدیرهای دولتی
جوایز و تقدیرهای برآمده از دولت‌ها، تقریبا معادل صفر است و این تقدیر و جایزه‌های دولتی که متکی و مبتنی بر مدل و روش معین نیست و اغلب با تعارفات قجری و رانت‌های لابی‌گرها سر و کار دارد، هیچ ارزشی ندارد و در دنیای رقابت برای شرکت‌ها و مردم حائز اهمیت نیست. 
از این روست که مدل‌ها و تشخیص برترین‌ها در دنیای پیشرفته، در اختیار بخش خصوصی است و دولت هیچ نقشی در آن ندارد مگر از بابت حمایت مالی برای اعطای جوایز مالی بزرگ. 
در جهان پیشرفته، شرکت‌ها در سامانه مدل‌ها ثبت نام می‌کنند و حق عضویت پرداخت می‌کنند. برای دست یابی به سطح استانداردهای ارائه شده توسط موسسات بخش خصوصی که صاحب تاییده برای ممیزی هستند، نفرات آموزش دیده و قوی استخدام می‌کنند و مجموعه خود را تحت آموزش قرار می‌دهند، سامانه‌های خود را طبق استانداردهای اعلام شده تنظیم می‌کنند و مجموعه خود را آماده دریافت گواهی کیفیت و دریافت جایزه می‌کنند. 
در این فرایند کاملا تخصصی و حرفه‌ای، جوایز بر اساس واقعیت مطلق داده می‌شوند نه بر اساس سیاست، تعارف و تشخیص‌های فردی دولتی. این است که جوایز در مدل‌های حرفه‌ای برای همگان معنادار است و تقدیرهای بخش دولتی که جنبه سیاسی دارد، در دنیای حرفه‌ای تولید و کسب و کار فاقد اعتبار است. 
رقابت در چارچوب مدل‌ها
جوایز ملی کیفیت، فعالیت و کسب و کار که نشان دهنده ارزش و اعتبار یک شرکت است، برای مدیران عامل و هیات مدیره شرکت‌ها بسیار بسیار مهم است و آن را جدی تلقی می‌کنند؛ زیرا این جایزه سند رسمی و محکمی برای کیفیت عالی و فعالیت مثبت آن‌هاست و در دنیای رقابت، معنادار و صاحب امتیاز است. 
این اهمیت اما مشروط به رعایت چهار نکته بسیار مهم است. نکاتی که در مدل‌ها و جوایز ملی کشورهای پیشرفته به رسمیت شناخته شده و به طور بسیار جدی اعمال می‌شوند:
اول: مدل علمی ثابت
دوم: شفافیت رصد و پایش و ارزیابی
سوم: استمرار
چهارم: جایزه معنادار و اعتبار ملی
اگر هر کدام از این چهارگانه رعایت نشود، جایزه کاملا ارزش و اعتبار خود را از دست می‌دهد و به یک برنامه تشریفاتی و دولتی و بی اثر تبدیل خواهد شد. 
در گام اول، مدل باید بر اساس علم «مدیریت کیفیت» تعریف و به طور دقیق طراحی شود. علمی بودن یعنی، مطابق با قواره تجربه شده جهانی باشد، قابل آموزش باشد و نتیجه آن برای همه یکسان باشد. از ذوق و سلیقه و اعمال نظرات شخصی کاملا مبرا و دور باشد. 
در دومین حالت، باید رصد و پایش و ارزیابی‌ها و محاسبات کاملا روشن باشد. به تعبیری «نگاه و محاسبه کاملا شیشه‌ای» باشد تا همه بتوانند در صحت ارزیابی و محاسبات ایمان داشته باشند، در غیر این صورت، مدیران عامل شرکت‌ها آن را پس خواهند زد و برایش اعتباری قائل نخواهند بود. 
و سه دیگر این که، نشان و جایزه کیفیت باید استمرار داشته باشد و هر ساله – یا در بازه مشخص- تداوم یابد تا به یک برند واقعی و شناخته شده تبدیل شود. 
و در نهایت، همراه با کسب اعتبار و ارزش، یابد با مبالغ بزرگ مالی همراه شود و نیز اعتبارات دولتی را به خود اختصاص دهد. برای مثال، دریافت کننده جایزه و نشان کیفیت باید برای مثال در بحث صادرات و یا واردات حائز امتیاز شود. یا شامل دریافت سهمیه بیشتر شود. یا مشمول دریافت ارز خاص شود و... به هر حال، به قول قدمای حکیم ما ایرانی‌ها: «بی مایه فطیر است».
کار بزرگ انجمن کشتیرانی
از نگاه روزنامه دریایی «سرآمد» این سطور، انجمن کشتیرانی که بی‌تردید انجمن پیشرو توسعه دریایی در میان سایر انجمن های دریایی است، دو اقدام بزرگ انجام داده که قابل تقدیر است:
اول: راه اندازی این جایزه و ملی بودن آن با همکاری سازمان ملی بهره‌وری، بسیار مهم است و یک خلاء مهم را پر کرده است و نتایج فاخری به دنبال خواهد داشت. 
و دوم: انتخاب نام قهرمان ملی دریایی ایران برای این نشان و جایزه است. «بایندُر» بزرگ مردی که یاد و نامش باعث مباهات و افتخار ما در تنها روزنامه دریایی و ایرانی‌های اهل دریاست. روحش شاد که اکنون هم نام بلندش، بر بالاترین جایزه دریایی کشور می‌درخشد. بزرگ مردی که در زمان حیات افتخار آفرین بود و بعد از شهادتش نیز همچنان دلیلی برای افتخار است. 
انتظار «سرآمد» از انجمن کشتیرانی 
انتظار روزنامه دریایی «سرآمد» همه روشن است: یک نشان زیبا و یک جایزه ارزنده، دقیق، علمی، با ثبات، با معنا و اثرگذار. جدی و نشان واقعی کیفیت و رشد و توسعه شرکت‌ها و اعتبار معین برای شرکت‌ها. پس باید جایزه در مدل مشخص، شاخص‌ها و معیارهای مشخص، رصد و ارزیابی دقیق، بدون دخالت سیاست و سلایق، و... و تبدیل شدن به یک اصالت محکم و بلند برای اعتبار شرکت‌های فعال در حوزه دریایی کشور.