گروه صنعت، تولید و تجارت- شناسه کالا یک کد ۱۳ رقمی است که بر روی کالاهای ذکر شده موجود است. شناسه کالا به مجموعه‌ای از خصوصیات یک کالا (از قبیل جنس، نوع، مدل، نام تجاری و نوع کاربری) و به عبارت بهتر شناسنامه کالا، نسبت داده می‌شود. این خصوصیات به ازای هر کالا، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری دستگاه‌های تخصصی مربوطه استخراج می‌گردد.شناسه کالا، زبان مشترک تشریح کالا در فرآیند تجاری کشور بالاخص بین سامانه‌های الکترونیکی از قبیل سامانه جامع تجارت ایران، ثبتارش، پنجره واحد تجارت فرامرزی، بارنامه برخط، جامع انبارها و تدارکات الکترونیکی دولت است.
به گزارش اقتصادسرآمد، ‏آئین‌نامه اجرایی شناسه‌های کالا و رهگیری کالا موضوع ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اواخر شهریور ماه ۱۳۹۵ از ‏سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، برای اجرا ابلاغ شد. ماده ۲۰ این آئین‌نامه مسئولیت اجرای آن‌را به وزارت ‏صنعت، معدن و تجارت محول کرده و طبق ماده ۱۲ آن وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) موظف است "امکان ثبت شناسه ‏رهگیری و دریافت گواهی الکترونیکی را در سامانه جامع تجارت فراهم کند و یکتا بودن شناسه‌های رهگیری را در سطح تمامی ‏کالاهای مشمول، تضمین کند". ‏
پیرو این آیین نامه دستورالعمل اجرایی ثبت و اخذ شناسه کالا برای گروه هفت قلم کالای لوازم خانگی شامل کولر، یخچال، فریزر، ‏تلویزیون، ماشین لباس شویی، ماکروویو، جاروبرقی تدوین شد که در ابلاغیه سال گذشته پکیج نیز به آن اضافه شد. البته مقرر شده ‏این طرح در قدم‌های بعدی تمامی اقلام لوازم خانگی را شامل شود.‏
با این وجود این طرح، حداقل در بخش لوازم خانگی، تا زمستان سال گذشته به اجرا درنیامده بود، اما به نظر می‌رسد افزایش ‏قاچاق کالا در پی ممنوعیت واردات و افزایش چشمگیر قیمت‌ها در بازار لوازم خانگی باعث شد که بالاخره  آئین‌نامه اجرایی ‏شناسه‌های کالا و رهگیری کالا در این بخش اجرا شود و از میانه بهمن سال گذشته طرح برخورد با کالاهای بدون شناسه از سوی ‏ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز آغاز شد. البته نظارت بر اجرای این طرح در پی شیوع ویروس کرونا برای حدود دو ماه متوقف ‏شد و بعد از تعطیلات عید فطر از سر گرفته شد.‏
البته طبق گفته تولیدکنندگان و مسئولان وزارت صمت راهکاری که می‌تواند تا حد زیادی جلوی قاچاق کالا را بگیرد اجرای طرح ‏کد رهگیری است، چراکه شناسه کالا یک شناسه کلی برای کالا است، اما کد رهگیری، بارکدی است که مشخص می‌کند کالا در ‏کدام کارخانه، چه روز و ساعتی و چگونه تولید شده است. درباره کالاهای وارداتی نیز کد رهگیری مبدا آن را مشخص می‌کند و ‏می‌تواند تا حد زیادی جلوی کالای قاچاق را بگیرد.‏
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با بیان اینکه طرح شناسه کالا جلوی بسیاری از سودجویی‌ها را می‌گیرد، گفت: با اجرای طرح شناسه کالا همه باید کالا را با شناسه دریافت کنند و مشخص باشد کالا را به چه کسانی عرضه کردند، اما تا پیش از اجرای این طرح این موارد مشخص نبود.
اکبر پازوکی با بیان اینکه نظارت بر اجرای طرح شناسه کالا ادامه دارد، اظهار کرد: در حال حاضر شرکت‌های بزرگ هم در اجرای این طرح همکاری می‌کنند که این موضوع به نفع توزیع‌کنندگان  است چراکه تاکنون گفته‌می‌شد توزیع‌کنندگان گران‌فروشی می‌کنند، اما درصد سود قانونی فروشندگان یعنی اجناس درشت پنج درصد، اجناس ریز هفت درصد و اجناس خارجی با دو یا سه درصد تفاوت مشخص است. بنابراین فروشندگان نمی‌توانند تعیین‌کننده قیمت در بازار باشند.
وی با بیان اینکه اجرای طرح شناسه کالا، مبدا، مقصد و قیمت فروش آن را مشخص کرد، گفت: در حال حاضر به تولیدکنندگان گفته شده کالاهای خود را به کسانی بفروشند که در سامانه جامع تجارت ثبت نام کرده‌اند. بنابراین اتحادیه در این زمینه اطلاع‌رساتی کرده و بنکداران در دوره‌هایی که در این زمینه از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در اتحادیه برگزار می‌شود شرکت می‌کنند. بنابراین بنکداران هنگام عرضه کالا به مصرف کنندگان یا توزیع کنندگان خرد کد ملی آنها را دریافت می‌کنند که این روند موجب ثبات نسبی در بازار شده است.
پازوکی با بیان اینکه برای کاسبان خرد آبرو مهم‌تر از سود است، تصریح کرد: اما دلالان فقط دنبال بازار پر سود هستند و می‌توانند تعداد زیادی کالا بخرند و انبار کنند. این در حالی است که کسبه خرد سرمایه و حتی محل مناسب یا انبار برای نگهداری کالا ندارند. برای مثال قیمت یک یخچال سایدبای ساید از سه به ۲۰ میلیون تومان رسیده و مغازه‌داران سرمایه لازم برای خرید تعداد زیاد از این محصولات را ندارند.
وی با بیان اینکه دلالان در همه صنوف هستند، گفت: در حال حاضر خرید وفروش و امورات اصناف به روز بستگی دارد، نه اختفاء کالا. اما همه فکر می‌کنند کاسبان خرد این اقدامات را انجام می‌دهند.
رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی با بیان اینکه طرح شناسه کالا جلو بسیاری از سودجویی‌ها را می‌گیرد، گفت: با اجرتی طرح شناسه کالا همه باید کالا را با شناسه دریافت کنند و مشخص باشد کالا را به چه کسانی عرضه کردند، اما تا پیش از اجرای این طرح این موارد مشخص نبود. البته برای کاسبان خرد دشواری‌هایی هم دارد، چرا که ممکن است برخی مشتریان از ارائه کد ملی شان خودداری کند که در این زمینه دولت و رسانه‌ها باید اطلاع رسانی کند.