تحلیلی بر وضعیت آب شرب بامحوریت پایتخت


ادامه از صفحه اول
دراثر کاهش بارش، بسیاری از کشاورزان و واحدهای صنعتی مجبور به حفر چاه‌های غیرمجاز و آبکشی بیش از حد از آن شده‌اند. در چهار دهه پیش تنها ۵۰ هزار حلقه چاه در ایران وجود داشت که سالانه حدود ۹میلیارد مترمکعب از آن‎ها برداشت می‌شد ولی هم اکنون بیش از ۶۵۰ هزار حلقه چاه حفر شده است که سالانه بیش از ۶۰میلیارد مترمکعب از آن‎ها برداشت می‌شود. بحران آب امروز در بسیاری از شهرهای ایران به مرحله هشدار رسیده است مصرف آب در «تهران»، «اراک»، «اصفهان»، «شیراز»، «قزوین»، «قم»، «کرج»، «کرمان»،«مشهد»، «همدان» و «یزد» بیش از مخازن آب در این شهرها شده است. ۵۱۷ شهر دیگر، مصرفی بیشتر  با مخازن خود دارند.و این خطری بسیار جدی برای آینده بسیار نزدیک است 
نزدیک 26 میلیون خانوار در کنار واحدهای تجاری، صنعتی و کشاورزی مصرف کننده مستقیم منابع آبی هستند که مطابق آمار رسمی، ۳۰درصد آب تصفیه شده بخش خانگی به دلیل فرسودگی لوله ها هدر می رود و متاسفانه با سومدیریت علیرعم هزینه های میلیاردی توفیقی در کاهش آن به دست نیاوردیم . مضافاً به این که آب لوله‌کشی در شهرهای ما فقط به صورت تصفیه‌شده ارایه می‌شود و مردم مجبورند برای آبیاری باغچه ها و شستن حیاط و خودرویشان هم از همان آب شیرین استفاده  نمایند. آمارها موید این است که نزدیک به ده میلیون ایرانی فاقد دسترسی پایدار به آب سالم شده اند. 
کارشناسان معتقدند اگر سطح فعلی مصرف آب برای مصارف کشاورزی در ایران بدون تغییر باقی بماند مناطق جنوبی و شرقی پرجمعیت ایران ظرف مدت کم‌تر از 25 سال به طور کامل تخلیه می‌شوند. و اگر ما برای بحران آب راه‌حلی پیدا نکنیم حدود 50 میلیون ایرانی از کشورمان در سال 2045 مهاجرت خواهند کرد.
از نظر دامپروری نیز ۶۵ میلیون واحد دامی کشور  به ۱۲۰ میلیون واحد افزایش پیدا کرده است که مصرف مستقیم و غیر مستقیم آنها  فشار سنگینی را بر منابع آبی کشور وارد کرده است. یعنی هزینه آب و هزینه بازگشت خاک به مراتع، صدها برابر مبلغی است که از قیمت گوشت آنها  بدست می آید که هیچوقت در  قیمت تمام شده گوشت و لبنیات آنها مورد محاسبه قرار نمی گیرد.
بسیاری از نیروگاه ها و  صنایع  ما نیز بسیار  آب بر هستند و متاسفانه تجهیزاتشان مستهلک شده و پاسخگوی آب مصرفی‌ خود نمی باشند.
سدسازی های بی رویه  در کنار  کف کنی چاه هایی که بعضاً به عمق ۳ هزار متری زمین می رسند باعث گردیده است که  آب های لایه های زیرین زمین نیز مکیده شوند، تا در آینده  شاهد زلزله ها و تکانه های زمین باشیم.
مساله کم آبی آنقدر جدی شده است که می توان پیش بینی نمود که ۵۰ درصد از مردم ایران تحت تاثیر این بحران واقع خواهند شد و معیشت آن ها در آینده نزدیک دچار اختلال می شود . ایران دهه ها زمان را که می توانست صرف مدیریت بهینه آب کند، آگاهانه و یا ناآگاهانه از دست داد سفره های زیر زمینی خود  را تا ۷۰ درصد مصرف کرد. هم اکنون تعدا د ۷ هزار روستا در ایران دچار کم آبی و مشکلات آبی شده اند به گونه ای که دیگر برای برخی از روستاها با تانکر آب می برند. پیش بینی می شود که در آینده نزدیک بین استان ها نیز درگیری و تنش آبی رخ دهد. بخصوص استان های که دارای منابع آبی مشترک با هم  هستند.  تنش آبی بین استان های اصفهان، چهار محال بختیاری، یزد، خوزستان و لرستان، تقریبا  وقوع پیوسته است و این تنش از استان به استان در حال رسیدن از روستا به روستاست.
امروزه تغییرات « آب و هوایی « و» مهاجرت «، دو پدیده‌ مهم عصر حاضر شده اند که از هم اثر پذیرفته و بر هم تاثیر می‌گذارند 
افزایش جمعیت درکلان شهرها و باج دادن دیوان سالاران به آنها برای تامین آب شرب، باعث کم توجهی به روستا ها می شود و  ماحصل  این بی توجهی، از رونق افتادن کشاورزی و مهاجرت گسترده جوانان و کشاورزان به حاشیه کلان شهر شده است که مصرف آب شهرها را افزایش خواهد داد .افزایش تقاضا بیشتر برای آب و دوباره متوسل شدن به روستاها  برای تامین آن  سیکل معیوبی را ایجاد می نماید که همواره تقویت در چرخش آن بحران را  عمیق و عمیقتر خواهد ساخت ..
مشکل دیگری که بطور ویژه در پایتخت با آن مواجه‌ هستیم احتمال کاهش کیفیت آب با توجه به کاهش بی‌سابقه بارندگی و رو به اتمام بودن آب های سدهای دخیره شدن پشت سدها می باشد با توجه به تامین حدوروزانه ۳میلیون متر مکعب آب شرب تهران از ابهای سطحی وزیر زمینی که تقریبا یک سوم از آب‌های سطحی و مابقی از آب‌های زیر زمینی و اختلاط آن شاهد کیفیت مطلوب آب تأمینی و حتی بالاتر از استاندارد بودیم  اما با شرایط موجود و اتمام آب سدها و منابع آب سطحی لاجرم و جبارا باید بسمت تامین بیشتر آب از منابع زیر سطحی باشیم که با توجه که پایین بودن کیفیت آب این چاه‌ها و عدم امکان اختلاط یحتمل شاهد کاهش چشمگیر کیفیت آب شرب در آینده نزدیک خواهیم بود هر چند با دقت نطر و تلاش شبانه روزی کارکنان سخت کوش آب وفاصلاب هیچ مشکل بهداشتی را با توجه به کنترلهای روزانه، شاهد نخواهیم بود ولی لاجرم شاهد کاهش کیفیت آب شرب توزیعی در پایتخت خواهیم بود و لذا اطلاع رسانی و افزایش آمادگی کنترل های روزانه برای مشکلات احتمالی  بخصوص در مناطق جنوبی پایتخت با همکاری اداره بهداشت کمک شایانی در عبور از این وضعیت تا شروع  بارش‌های زمستانه خواهد بود چرا که بارش‌های پاییزی بنابر پیش بینی‌ها چندان قابل توجه نخواهد بود  انشالله به درایت ومدیریت از این بحران که بیشتر بر کیفیت آب متمرکز خواهد بود عبور نماییم.
* روزنامه نگار و کنشگر اجتماعی 
تحلیلی بر وضعیت آب شرب  بامحوریت پایتخت
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه