گروه جامعه - در حالی ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع ذخایر معدنی در جهان شناخته می شود که چندان از این ظرفیت و فرصت بهره نمی برد، چراکه درحال حاضر کمتر از 95 هزار نفر در معادن کشور مشغول به کار هستند. ایران جزو 10 کشور نخست جهان و اولین کشور خاورمیانه از نظر داشتن ذخایر معدنی است و به دلیل داشتن معادن غنی در جهان از جایگاه بالایی برخوردار است اما نتوانسته از تمام پتانسیل‌های موجود استفاده کند.
به گزارش اقتصادسرآمد، نتایج یک گزارش نشان می دهد که بیش از ۹۰ درصد معادن کشور متعلق به بخش خصوصی است و بیشترین تعداد معادن به معادن استخراج سنگ، شن و ماسه اختصاص داشته است. بخش معدن از مهمترین و عمده ترین بخش‌های تأمین کننده مواد اولیه صنایع به شمار می رود که با داشتن ذخایر غنی مواد معدنی به عنوان یک امکان بالقوه، می‌تواند نقش موثری در ایجاد اشتغال پایدار و توسعه صنعتی کشور داشته و راهگشای بسیاری از معضلات خودکفایی صنعتی کشور باشد.
فعالیت اقتصادی استخراج معادن در حال بهره برداری، به عنوان یکی از زیربخش‌های عمده ‌اقتصادی در کشور در تولید ارزش افزوده و بهبود فضای کسب و کار اثرگذار است و با توجه به ماهیت آن در زمره فعالیت­های اقتصادی پرخطر قرار دارد؛ بر همین اساس مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار در گزارشی به نتایج طرح آمارگیری از معادن در حال بهره برداری در سال ۱۳۹۸ پرداخته است.
سهم زنان از اشتغال در معادن
محمدجعفر صادقي‌پناه كارشناس بخش معدن در این باره به روزنامه اقتصادسرآمد، می‌گوید: علی‌رغم اینکه معدن‌کاری جزو مشاغل سخت و دشوار در جهان به شمار می‌رود و حضور زنان در این عرصه نسبت به سایر حوزه‌ها کمتر است در حاضر حدود 27 درصد از اعضای این سازمان و 14 درصد از کل دارندگان پروانه اشتغال در حوزه معدن را زنان تشکیل می‌دهند.
وی با بیان این‌که سازمان نظام مهندسی معدن حدود 30 هزار عضو دارد که از این تعداد 8000 نفر زن هستند، اظهار کرد: از این تعداد هزار نفر از رشته معدن و6800 نفر از رشته زمین‌شناسی و مابقی نیز مربوط به سایر رشته‌ها مانند برق، نقشه‌برداری، متالورژی و مکانیک هستند. همچنین از حدود 7000 پروانه اشتغال صادر شده هزار پروانه مربوط به بانوان است.
مردها نیز کار در معادن را به اجبار می‌پذیرند
به گفته وی، زنان شاغل در معادن، بخشی که در زمره مشاغل سخت قرار دارد و شواهد حکایت از آن دارد که مردها نیز کار در معادن را به اجبار می پذیرند با این حال داده های اعلام شده از سوی از سوی مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار حکایت از آن دارد که هزار و ۲۴۶ زن در معادن مشغول بکار هستند.
وی با اشاره به این مطلب که، معادن استخراج سنگ و شن و ماسه بیشترین تعداد شاغلین و شاغلین مزد و حقوق‌بگیر و معادن استخراج سنگ آهن بیشترین تعداد شاغلین پیمان‌کاری را به خود اختصاص داده‌اند، گفت: تعداد زنان شاغل در معادن در حال بهره‌برداری هزار و ۲۴۶ نفر بوده که از این تعداد بیشترین شاغلین زن در فعالیت معدنی استخراج سنگ و شن و ماسه و استخراج سنگ آهن مشغول کار بوده‌اند.
معدن را نمی‌توان زنانه یا مردانه دانست
این فعال معدنی موانع معدنکاری را نگاه جنسیتی ندانسته و افزود: مشکلاتی که در راه فعالیت‌های معدنی وجود دارد را نمی‌توان زنانه یا مردانه دانست. این موانع گریبانگیر تمام فعالان معدنی است و معدنکاری را هم برای فعالان زن و هم مرد دشوار کرده است. از جمله این مشکلات می‌ توان به تصمیماتی که توسط نهاد های دولتی اتخاذ می‌شود ، اشاره کرد . 
وی در ادامه تصریح کرد: بخشنامه‌ ای به‌تازگی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ شده که طبق آن اگر معادن فعال نباشند، مجوزهای فعالیت این معادن ابطال و از صاحبان آنها سلب می‌شود ، این در حالی است که روزها و ماه‌های کرونایی را می‌گذرانیم و با گسترش این ویروس بیشتر فعالیت‌های معدنی به تعویق افتاده و حتی برخی از معادن به‌ ناچار برای مدتی کوتاه تعطیل شدند . در شرایط فعلی صدور این بخشنامه باری به دوش فعالان معدنی اضافه کرد .
تغییر نگرش جوامع به حضور زن در جامعه‌ هایی مستقل از فرهنگ مرد سالارانه ، طی قرن‌ ها تلاش و مبارزه بی‌ وققه و حتی پرداخت غرامت‌ هایی سنگین توسط زنان رخ داد ، اما وجود موانع و مخالفت‌های گاها طاقت‌ فرسا بر سر فعالیت و اشتغال آنان ، همچنان انکار ناپذیراست ؛ فعالیت مربوطه‌ هم هرقدر به‌ اصطلاح مردانه‌ تر، ناهمواری مسیر بیشتر. 
اما هنوز کسی نتوانسته توضیح دهد که برچسب‌های جنسیتی که در تمام فرهنگ‌ های ۷ قاره به مشاغل زده می‌شود بر اساس کدام مقیاس تعیین شده‌اند . کار در معدن که از سخت‌ ترین مشاغل جهان محسوب می‌شود ، جزو همان کارهای مردانه‌ ای است که حضور زنان در آن باعث شگفتی شده و همواره از سوی مردان و حتی برخی زنان ، در زمینه آن موضع‌ گیری شده و مخالفت‌ ها و اعتراضاتی را به‌دنبال داشته است . به‌ طور معمول نه‌ تنها در بخش معدن بلکه در اغلب مراکز و شرکت‌ ها میزان استخدام زنان بسیار کمتر از مردان است و این خود یک محدودیت برای اشتغال زنان محسوب می‌شود.