تامین انرژی؛ چالش‌ دیرینه کشور، « اقتصادسرآمد» بررسی می کند

آسیب‌پذیری شدید خانواده‌ها از حذف یارانه انرژی

گروه نفت و انرژی - سیاست‌گذاری یارانه حامل‌های انرژی یکی از پیچیده‌ترین مسائل حکمرانی است که ساده‌انگاری در مورد آن می‌تواند چالش‌های جدید جبران ناپذیری را برای کشور رقم بزند. به‌گونه‌ای که بانک جهانی، به عنوان نهاد سردمدار موافق حذف یارانه‌های انرژی، آن را یک اقدام پیچیده و یک چالش اقتصاد سیاسی می‌داند که نیازمند مقدمات فراوانی است. بانک جهانی اگرچه به عنوان یکی از نهادهایی که همواره موافق سیاست‌های اصلاحی در زمینه یارانه‌ها بخصوص یارانه حامل‌های انرژی شناخته می‌شود، اما آن را یک اقدام پیچیده و یک چالش اقتصاد سیاسی می‌داند که نیازمند مقدمات فراوانی است که اجرای ان در کشورهایی مانند ایران از حساسیت بیشتری برخورداراست. اگزچه  شتابی نیز در آن به چشم نمی‌خورد.
اصلاح یارانه‌های انرژی یک اقدام پیچیده و یک چالش اقتصاد سیاسی است. این اصلاحات از نظر سیاسی، حساس هستند و نیاز به حمایت عمومی قوی دارند. حذف یارانه‌های انرژی می‌تواند بر فقرا تأثیر منفی بگذارد و همچنین رقابت‌پذیری صنایع انرژی‌بر را تضعیف کند. اصلاح یارانه‌های انرژی ظرفیت‌های نهادی و اجرایی بالایی را می‌طلبد و نیازمند مهارت‌های فنی، هماهنگی، ارتباطی و رهبری قوی است. به دلیل چالش‌های چند وجهی، اصلاحات حوزه یارانه‌های انرژی با خطرات قابل توجهی مواجه است. به همین دلیل نیاز است تا این سیاست در چارچوب یک برنامه جامع با درنظر گرفتن تمامی مقدمات صورت پذیرد.
در سطح جهان، بیشتر از هر دسته مصرف‌کننده دیگری، انرژی توسط بنگاه‌ها  و خانواد‌ها مصرف می‌شود. تضمین رقابت‌پذیری تامین‌کنندگان کالاها و خدمات از جمله اهدافی از یارانه‌هاست است که اغلب به آن اشاره می‌شود. قیمت‌های بالاتر انرژی ناشی از حذف یارانه‌ها، بسته به ویژگی‌های صنایع مختلف، اثرات کوتاه‌مدت متفاوتی خواهد داشت که باید این اثرات شناسایی شوند. تأثیرات بر خانوارها و بخش‌های تولید را می‌توان برای بررسی اثرات اقتصاد کلان قیمت‌های بالاتر انرژی ترکیب کرد. مدل‌های اقتصادکلان، مانند مدل‌های تعادل عمومی، راهی برای پیش‌بینی برخی از اثرات اقتصادی اصلاحات یارانه‌های انرژی بر رشد اقتصادی و تورم، و همچنین تغییرات در انتشار گازهای گلخانه‌ای کشور ارائه می‌دهند.
آسیب‌پذیری شدید خانواده‌ها از حذف
 یارانه انرژی
امیدمیرزایی کارشناس ارشد سوخت و انرژی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: بخش خانگی در میان بخش‏های اقتصادی کشور، از بزرگ‏ترین مصرف‏کنندگان نهایی انرژی است و شدت  تاثیرپذیری از حذف یارانه انرژی آن، برخلاف سایر بخش‏ها، روندی آسیب رسان دارد. قانون هدفمندسازی یارانه‏ها از اقدامات اساسی دولت‌ها است که از جمله اهداف اجرای آن، کاهش مصرف انرژی این بخش بوده است.
تفاوت سطح مالی خانواده‌ها چالش اصلی حذف یارانه انرژی
او ادامه داد: بخش خانگی متشکل از گروه‏هایی است که به لحاظ ویژگی‏های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت هستند و به نظر می‏رسد تغییر یکسان قیمت دو حامل برق و گاز طبیعی در نتیجه اجرای این قانون برای تمامی این گروه‏ها، اثرات متفاوتی بر میزان مصرف هر گروه داشته باشد. از سویی پیامدهای اقتصادی سایر بخش‌ها را نیز متحمل شود.
مهم‌ترین چالش‌های دیرینه اقتصاد کشور
کارشناس صنعت انرژی تصریح می‌کند: یارانه پنهان بویژه در بخش انرژی از چالش‌های دیرینه اقتصاد کشور محسوب می‌شود که چگونگی رفع آن از دغدغه‌های همیشگی نظام سیاستگذاری بوده است؛ نکته قابل توجه این است که حذف این نوع یارانه باید به گونه‌ای باشد که اقشار ضعیف جامعه ضمن برخورداری از کمک هزینه نقدی از پیامدهای سوء احتمالی آن به دور باشند. وی با بیان این مطلب که، موضوع یارانه و سرو سامان دادن به آن از مهم‌ترین چالش‌های روز اقتصادی کشور است، افزود: یارانه انرژی  همیشه به دست اقشار ضعیف نمی‌رسد و ثروتمندان بیشتر از آن بهره می‌برند. این درحالی است که هدف از اعطای یارانه باید کمک به دهک‌های درآمدی پایین جامعه و عادلانه‌تر شدن توزیع ثروت باشد.میرزایی تصریح کرد: لازم است روش پرداخت یارانه پنهان در کشور هدفمند شود اما در عین حال نباید در اجرای آن به کسی آسیبی هم برسد و ما معتقدیم چنین چیزی شدنی است.کارشناس و فعال حوزه انرژی کشورمان گفت: در ضرورت حذف یارانه پنهان به خصوص در بخش پزشکی شکی وجود ندارد. زیرا روزانه میلیاردها ریال از بیت‌المال به اقشار و طبقاتی از جامعه اختصاص داده می‌شود که نیازی به آن ندارند و هم‌زمان جمعیت میلیونی ضعیف و کم‌درآمد از آن محروم هستند. با این حال در صورت فراهم نبودن شرایط، به‌ویژه در سطح اقتصاد کلان هرگونه حذف یانه پنهان ممکن است پیامدهای بسیار بدی برای جامعه در بر داشته باشد.در برخی از حوزه‌های انرژی همچون گازوئیل و بنزین که قاچاق پذیر هستند دولت باید با اولویت قرار دادن این حوزه‌ها و واقعی کردن قیمت‌ها ضمن کاهش مصرف از قاچاق نیز جلوگیری کند اما در حوزه برق می‌تواند این سیاست را به صورت تدریجی انجام دهد. دولت باید سیاست خود را در این زمینه به صورت شفاف اعلام کند که در چه بازه زمانی و باچه اولویتی برنامه حذف یارانه‌های پنهان را دنبال می کند. باید توجه داشت برای حذف یارانه انرژی اطلاع رسانی و آگاه سازی جامعه از اهدافی است که می‌تواند به اجرای این سیاست کمک کند تا مردم آگاه باشند منابعی که از حذف یارانه انرژی حاصل می‌شود در زیر ساخت‌ها هزینه می‌شود یا به صورت نقدی به افراد تخصیص می‌یابد که خود یکی از عوامل موثر در رشد نقدینگی و افزایش تورم به شمار می رود. البته همگام با این سیاست نباید از نقش بخش خصوصی نیز غافل شد چرا که بخش خصوصی پویا زمانی می‌توان در تولید نقش آفرینی کند که دولت کوچک شده باشد و با ایجاد رقابت پذیر می تواند محور توسعه قرار گیرد.
آسیب‌پذیری شدید خانواده‌ها از حذف یارانه انرژی
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه