گروه نفت و انرژی - اعظم زندیه - در نشست دوم ماه می در مورد امنیت انرژی اروپا که با حضور نمایندگان اقتصادهای کلیدی اتحادیه اروپا برگزار شد به این موضوع اشاره شده که در کوتاه‌مدت و میان‌مدت سیاست اقتصادی و تجاری باید به سوی حداقل کردن حضور روسیه در بازار انرژی اروپا برود. سمت سیاست‌گذاری به این شکل است که کمتر از 18 ماه خرید نفت روسیه به کمتر از 15 درصد قبل از بحران اوکراین برسد که نشان می‌دهد نگاه به روسیه تغییر کرده و این دگرگونی پایه‌ای بوده و گذرا نیست.  چرا که مشاور اقتصادی در اتحادیه اروپا گفته است: ایران خودخواسته از بازار نفت و گاز خارج شده است. در این راستا سناریو و برنامه‌ریزی در سطح جهان، اروپا و غرب بر این مبنا است که نقش ایران کمرنگ‌تر خواهد شد اما 3 کشور قطر، عراق و آذربایجان نقش‌های مهمتری را ایفا خواهند کرد.
 به گزارش اقتصادسرآمد، در حال حاضر تغییر نگاه به نفت روسیه به این شکل است که چنانچه حتی فردا هم جنگ روسیه و اوکراین به گفت‌وگوی صلح برسد اینگونه نیست که 6 ماه بعد روسیه سهم خود را در بازار به دست بیاورد. شاید بیش از 30 ماه طول بکشد که به شرایط قبل از جنگ برگردد و این نشان می‌دهد روسیه دیگر نمی‌تواند شریک مطمئن انرژی برای اتحادیه اروپا باشد.
در نوامبر 2021 در لندن نشستی در خصوص امنیت انرژی و بازار سوخت‌های فسیلی برگزار شد و چند نکته داشت و آن اینکه کمرنگ شدن نقش ایران در بازار در مقایسه با ذخایر نفت و گاز است. در حقیقت حرکت ایران به سمت فروش نفت و گاز به صورت پایاپای و در مقابل کالا و حتی در مواردی فروش با تخفیف دراز مدت، خروج ایران را از بازارهای جهانی نفت و گاز نشان می‌دهد. دستور پوتین مبنی بر مصادره املاک و دارایی‌ها در اتحادیه اروپا تاثیر روانی عمیقی در مورد اطمینان به روسیه به عنوان کشور قانونگرا و قانون‌پذیر ایجاد کرده است.
ایران از بازار نفت و گاز خارج شده
عزیز شریعتی کارشناس دیپلماسی انرژی اما در این خصوص به روزنانمه اقتصاد سرآمد، گفت: متاسفانه در تجارت جهانی نفت این نگاه جا افتاده که ایران خودخواسته از بازار نفت و گاز خارج شده است. در این راستا سناریو و برنامه‌ریزی در سطح جهان، اروپا و غرب بر این مبنا است که نقش ایران کوچک و کمرنگ‌تر خواهد شد اما 3 کشور قطر، عراق و آذربایجان نقش‌های مهمتری را ایفا خواهند کرد که در واقع رویکرد جدید این کشورها پیامد مثبتی برای کیفیت استاندارد زندگی‌شان خواهد داشت.
ایران در کف کشورهای رده دوم انرژی
وی با اشاره به شرایط گازی ایران گفت: ابتدا اینکه انحصار سنگین انرژی در بخش گاز در ایران وجود دارد. موضوع مهم اینکه هدررفت ترسناکی را در بخش گاز و به صورت غیرطبیعی شاهدیم و این برای اقتصادی که غیرصنعتی و صنایع آن متوقف‌شده، نگران‌کننده است. موضوع دیگر بازاریابی عمدی غیرجهانی را شاهدیم یعنی انرژی دلال به دلال و یا واسطه با واسطه به فروش می‌رود و این برای اقتصاد ایران هزینه‌افزا بوده است. در این راستا ایران از رده گروه یک سقوط کرده و در کف گروه B قرار می‌گیرد و این برای کشوری که ذخایر نفت و گازش دو برابر میانگین کشورهای گروه B است، نگران‌‌کننده است.
ایران سوار قطار پیشرفت و توسعه همکاری گازی مشترک نشده است
او در ادامه گفت: در حقیقت این نگاه وجود دارد که ایران سوار قطار پیشرفت و توسعه همکاری مشترک نشده است و قطار هم عبور کرده و اکنون این قطر، عراق و حتی آذربایجان هستند که سوار بر قطارند و این جای تاسف دارد. در هر حال در مورد بازار ایران همانگونه که کشورهای شرق آسیا می‌توانستند فرصت خوبی باشند، بهترین پنجره نگاه به پروژه‌های مشترک صنعتی و بروز کردن تکنولوژی و همچنین ورود به بازار اروپا است.
پنجره باز صادرات گاز را دیوار کردیم
شریعتی ادامه داد: در مورد گاز محدودیت خودخواسته‌ای که ایران بر خود تحمیل کرده باعث شده درها باز نشوند، اما اگر ایران توان این را داشته باشد که اطمیمان‌افزایی کند ممکن است قراردادهایی منعقد شود، در هر حال ایران خودخواسته روی پنجره دیوار کشید و اکنون اگر پنجره‌ای هم باشد، بسیار کوچک خواهد بود.
با این تفاسیر، اگر ایران بخواهد در اصرار به نگهداشتن سهم خود در بازار انرژی چین تخفیف‌ها را بیشتر کند بدون پیامد نیست، روس‌ها فقط به عنوان رقابت به این مسئله نگاه نمی‌کنند، از ابزارهایی که در تهران دارند، استفاده می‌کند! و کسانی را که خواستار حفظ بازار انرژی ایران در چین هستند، حذف می‌کنند و یا پارامترهای جدیدی برای تصمیم‌گیری در تهران تنظیم می‌کنند! در این راستا در ارزیابی که ما در دوم ماه می داشتیم سهم روسیه برای افزایش فروش نفت عمدتا از بازارهای ایران خواهد بود و این پیامدهای ارزی و ژئوپلیتیک جدی برای ایران خواهد داشت.این مسئله سه بعد دارد ابتدا اینکه تخفیف سنگین روسیه برای فروش حامل‌های انرژی می‌تواند یک مانع باشد، خود چین به این ارزیابی رسیده که تنوع روابط تجاری و انرژی پدیده مثبتی است و در لفافه گفته‌اند که شاید بهتر باشد در گستردگی مناسبات انرژی با ایران بازنگری کنند، بنابراین فروش نفت ایران به چین هزینه بیشتری دارد، یکی اینکه باید تخفیف بیشتری اعمال کند تا جذابیت فروش روسیه را کاهش دهد، بخش دوم اینکه اگر ایران وارد رقابت تخفیف دادن شود بدون پیامد نخواهد بود، اکنون روسیه به صورت عریان‌تری سیاست تهاجمی اعمال می‌کند، رفتار روسیه در ارتباط با یونان و بریتانیا و فنلاند نیز این موضوع را نشان می‌دهد.