محمد مولوی 
نقدینگی پیشران بازارهاست چیزی که می‌تواند همه بازارها را باهم که تکان دهد نقدینگی تولید شده در یک کشور است. در همین راستا در بخش‌های مختلف بازار همپای نقدینگی حرکت می‌کنند اما بازارهایی که ریسک‌شان بیشتر است از نقدینگی ایجاد شده بالاتر می‌رود؛ یعنی بازدهی بالاتری به خاطر ریسکی که متحمل شدید دریافت می‌کنید.طبق برخی آمارها حجم نقدینگی در ایران از سه دولت گذاشته تا کنون ۱۷۰۰درصد رشد داشته است. نقدینگی از دو مسیر تولید می‌شود؛ از یک سو کسری بودجه دولت و از سوی دیگر از مسیر کسری یا ناترازی در نظام بانکی کشور. دولت وقتی درآمدش کمتر از هزینه‌اش هست از بانک مرکزی قرض می‌گیرد یا یک ناترازی مالی ایجاد می‌کند که آن هم از سوی بانک مرکزی باید پاسخ داده شود.تا زمانی که کسری بودجه داریم هم این روند افزایش نقدینگی ادامه دارد و طبق نظر برخی اقتصاددانان این کسری بودجه تا زمانی که نفت در بودجه کشور باشد وجود خواهد داشت.کسری بودجه یعنی کمتر بودن درآمدهای دولت از هزینه‌هایش وقتی از درآمد می‌گوییم منظور مالیات و عوارض است. چیزی که دولت می‌فروشد دارایی دولت است نه درآمد؛ برهمین اساس نفتی که دولت می‌فروشد جزوی از داراییش است. وقتی سرپرست خانواده درآمدش از هزینه‌هایشان کمتراست یا باید دارایی بفروشد یا قرض بگیرد. در یک دولت هم به همین شکل است وقتی درآمد کمتر از هزینه‌ها باشد دارایی (مثلا نفت یا زمین‌های دولتی) فروخته می شود یا از بانک مرکزی قرض می‌گیرد.پس تا وقتی کسری بودجه داریم افزایش نقدینگی را خواهیم داشت و تا وقتی که مالیات درست گرفته نشود و اصلاح ساختار بودجه صورت نگیرد به اجبار باید این مسیری که ذکر شد طی شود. البته اگر فروش دولت ریالی باشد وضع متفاوت است؛ در جایی دولت زمین به مردم می فروشد که این باعث کاهش نقدینگی و تورم می‌شود اما در فروش نفت دلار را از خارج از کشور می گیرد و به بانک مرکزی می دهد تا تبدیل به ریال کند. اینجا اتفاق ناخوشایند آن است که حجم دلار وارده به بازار زیاد می‌شود و سرکوب ارز رخ می دهد. واردات ارزان می‌شود و تولید داخلی به شدت آسیب می‌بیند.نکته جالب توجه اینجاست که برای کنترل نقدینگی دلارها خرج واردات شده و تورم تا حدی کنترل می‌شود اما صنایع مولد نابود می گردد که اثرش در دراز مدت قابل لمس است.در همین حال برای آنکه بدانیم در کجای این مسیر قرار داریم و تصمیمات اقتصادی‌مان خوب بوده یا خیر باید نیم نگاهی به آمارها بیندازیم. طی۲۰ سال گذشته به ترتیب سپرده بانکی، دلار، مسکن، طلا، سکه، خودرو و شاخص بورس، بدترین تا بهترین سرمایه گذاری‌ها برای جلو زدن از رشد نقدینگی بوده است البته در نظر بگیریم که آمار مذکور «۲۰ ساله» بوده و نیز این موارد تضمینی برای دوباره تکرار شدن ندارند. همچنین وضع بازار رمزارزها با عناوین مذکور به لحاظ رشد تفاوت بسیار زیادی داشته به طوری که از سال ۲۰۱۰ که کم‌کم مردم با با بیت‌کوین آشنا شدند قیمتش حدود هزارتومان و اکنون در زمان این یادداشت ۷۶۰ میلیون تومان است. اصلاحات بنیادی ساختار اقتصادی بسیار زمان‌بر می‌باشد پس به زعم نویسنده و با در نظر گرفتن «احتمالات»، موتور نقدینگی همچنان روشن خواهد بود، دولت کسری بودجه خواهد داشت و روال بازارها طی سال‌های آینده به همین ترتیب پیش می‌رود.
* کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی