در جهت تحقق کاهش سهم درآمد‌های نفتی در بودجه گام‌هایی برداشته شده و آمار‌ها نیز از جایگزینی مالیات با نفت حکایت دارند.
به گزارش اقتصاد سرآمد، تا حدود ۱۰ سال قبل، حدود ۵۰ درصد از منابع عمومی بودجه کشور از محل صادرات نفت تامین می‌شد، اما این سهم به تدریج کاهش پیدا کرد و جای خود را به درآمد‌های مالیاتی داد. به طوری که بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۱، کل سهم درآمد دولت از صادرات نفت ۳.۸ میلیون میلیارد ریال پیش‌بینی شده بود که درآمد‌های نفتی از این بخش تنها معادل ۲۵ درصد سهم داشت.
جایگاه مالیات در تامین هزینه‌های دولت هر روز پرنگ‌تر از دیروز
 بنابر گزارش ایبنا، البته اظهار نظر مسئولان از ادامه این روند حکایت دارد و به نظرمی‌رسد نه تنها طبق گفته سیداحسان خاندوزی، وزیر امور اقتصاد و دارایی قرار است اقتصاد کشور تا پایان فعالیت دولت سیزدهم، وارد فصلی جدید از دوران مالیات ستانی و رهایی از بودجه مبتنی بر نفت شود، بلکه رئیس سازمان امورمالیاتی نیز ضمن تاکید بر این نکته که وابستگی بودجه دولت به نفت، نقطه آسیب پذیر اصلی اقتصاد ملی بوده، اعلام کرده که در شرایطی که کشور از سایر منابع مالی همچون درآمد‌های نفتی محروم است، مسئولیت این دستگاه در تامین مالی دولت بسیارسنگین است؛ ضمن اینکه دولت سیزدهم به شدت از تامین مالی ازطریق سایر شیوه‌ها از جمله چاپ پول و استقراض بانکی ابا دارد؛ چرا که این شیوه‌های نادرست در نهایت به تورم می‌انجامد و فشار آن بر زندگی و معیشت مردم وارد می‌شود.منظور همچنین به نقش مالیات در تامین بودجه کشور اشاره کرده و دراین مورد گفته است که مهمترین ماموریت این دستگاه، وصول درآمد‌های مالیاتی و تامین بودجه کشور است و با تلاش مضاعف و کار جهادی باید زمینه رشد درآمد‌ها و تعالی نظام مالیاتی را فراهم سازیم. برنامه کلان نظام مالیاتی در چهارسال پیش رو، افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی از حدود شش درصد به ۹ درصد (۵۰ درصد رشد) و تامین مالی حداکثری از منابع سالم و پایدار مالیاتی است.رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با تاکید بر اینکه هوشمندسازی نظام مالیاتی و حاکمیت داده ها، اولویت اصلی برنامه‌های نظام مالیاتی است، اظهار کرده است که برای تحقق این برنامه کلان، سه اقدام کلیدی شامل اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده جدید و استفاده از ظرفیت‌های ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم را باید به سرانجام برسانیم.
جزییات افزایش درآمد‌های مالیاتی از قرنی به قرن دیگر!
در این میان یک نگاه اجمالی به آمار و ارقام لوایح در سال‌های گذشته هم نشان می‌دهد که نقش مالیات در تامین هزینه‌های دولت هر سال پررنگ‌تر از سال قبل شده است.بر اساس مستندات، مقایسه درآمد‌های مالیاتی دولت در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که در لایحه بودجه امسال، درآمد‌های مالیاتی از ۳۲۵ هزار میلیارد تومان به ۵۲۶ هزار میلیارد تومان رسیده که در این میان، سهم مالیات اشخاص حقوقی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۱۳۳ هزار و ۶۲۷ میلیارد تومان است که در مقایسه با رقم بودجه سال ۱۴۰۰ (۵۹ هزار و۲۱۰میلیارد تومان) بیش از دو برابر افزایش داشت. همچنین سهم مالیات بر درآمد‌ها در لایحه بودجه سال جاری نیز ۸۴ هزار و ۲۱۰ میلیارد تومان بود که در مقایسه با رقم ۵۴ هزار و ۲۴۶ میلیارد تومان در بودجه سال ۱۴۰۰ معادل ۵۵ درصد زیاد شده است. علاوه بر این، میزان مالیات بر ثروت ۲۷ هزار و ۵۱۷ میلیارد تومان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی شده است که نسبت به سهم ۳۴ هزار و ۲۳۲ میلیارد تومان این مالیات در بودجه سال ۱۴۰۰، تقریبا ۲۶ درصد کاهش داشت.رقم مالیات واردات در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۷۷ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان درنظر گرفته شده بود که در مقایسه با مصوبه بودجه سال ۱۴۰۰ (۵۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان) ۴۲.۵ درصد افزایش داشت.از سوی دیگر، مالیات کالا‌ها و خدمات در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۲۰۳ هزار و ۶۶۱ میلیارد تومان درنظر گرفته شده، این درحالی است که این رقم در بودجه سال گذشته، ۱۲۲ هزار و ۹۴۵ میلیارد تومان بود که به میزان ۶۶.۳ درصد رشد داشته است.
جزییات میزان درآمد‌های مالیاتی دولت در سال جاری
 تحقق این ارقام را می‌توان در جزییات میزان درآمد‌های مالیاتی دولت هم مشاهده کرد. بر این اساس میزان مالیات اشخاص حقوقی از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه حدود ۹۹ هزار و ۴۸۶ میلیارد تومان بوده که این میزان تا پایان آذرماه سال جاری به ۱۴۴ هزار و ۵۰۱ میلیارد تومان رسیده است. درحالی که میزان دریافتی دولت از محل مالیات اشخاص حقوقی در کل سال ۱۴۰۰، معادل ۱۱۷ هزار و ۲۲۱ میلیون تومان بوده است.میزان درآمد حاصل از مالیات بر درآمد‌ها در کل سال گذشته۵۷ هزار و ۳۸۹ میلیون تومان بوده که در شش ماه سال به جاری ۴۰ هزار و ۵۳۸ میلیارد تومان و در ۹ ماه سال جاری نیز به ۶۲ هزارو ۴۶۱ میلیارد تومان رسیده است.درآمد مالیاتی از محل مالیات بر ثروت در شش ماه سال جاری ۸۴۶۵ میلیارد و در ۹ ماه سال جاری نیز ۱۳ هزار میلیارد تومان بوده است. این درحالی است که دولت از این محل در سال ۱۴۰۰، ۱۴ هزار و ۱۸۹ میلیارد تومان کسب کرده است.بر اساس این گزارش، درآمد دولت از محل مالیات‌های مستقیم در۶ ماه سال جاری ۱۴۸ هزار و ۴۹۱ میلیارد تومان و در ۹ ماه سالجاری نیز ۲۱۹ هزار و ۹۶۴ میلیارد تومان بوده است. همچنین میزان درآمد دولت از مالیات‌های مستقیم در سال گذشته ۱۸۸ هزارو ۶۹۹ میلیارد تومان بوده است.درآمدی که دولت از محل مالیات بر کالا‌ها و خدمات به دست آورده در شش ماه سال جاری ۸۲ هزار و ۲۸ میلیارد و در ۹ ماه سال جاری ۱۲۸ هزار و ۷۷۳ میلیارد تومان بوده درحالی که این رقم در کل سال گذشته ۱۷ هزار و ۱۲۲ میلیارد تومان بوده است. بررسی این ارقام نشان می‌دهد که مالیاتی که دولت در ۹ ماه یاحتی شش ماه سال جاری دریافت کرده است در بسیاری از بخش‌هاحتی از کل سال گذشته بیشتر بوده که نشان دهنده عزم جدی دولت در جایگزینی درآمد‌های مالی با درآمد‌های نفتی است.