مطالعه موردی بندر تاریخی کنگ بررسی اثرگذاری اقلیم بر طراحی عناصر معماری بندر کنگ

مینا صالحی، مینا حبیبی، کیمیا تقیان- خانه ها از دسته مکان هایی قلمداد می شوند که بخش اعظم از فعالیت های انسان در طی شبانه روز در آن صورت می گیرد در واقع چه افرادی که مدت زمان بسیاری را در خانه می‌گذرانند و چه افرادی که برای استراحت و آرامش از محیط خانه استفاده می کنند، لذا با توجه به شرایط ذکر شده ضرورت به طراحی مناسب آن با شرایط اقلیمی هر شهر ضرورت می‌یابد. هدف از این پروژه ارزیابی طراحی و عملکرد بادگیرهای شهر بندر کنگ در طی روزهای سال با توجه به شرایط اقلیمی حاکم بر شهر میباشد، بدین منظور از داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک بندر کنگان جم طی دوره آماری ۱۹۵۱ تا ۲۰۱۱ و متناسب با این داده‌ها از روش اولگی استفاده شده است. از سوی دیگر با مراجعه حضوری به بندر مذکور برداشت‌های میدانی صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان داد که بر اساس روش اولگی در ماههای آگوست و اکتبر و سپتامبر که شرایط آب و هوایی فوق مرطوب است. استفاده از وسایل چرخاننده هوا به حداکثر می‌رسد. در ماه‌های ژانویه و آوریل شرایط مطلوب است و از لباس های سبک و راحت به دلیل اینکه در دوره آسایش کامل هستند، استفاده می شود. در ماههای می و نوامبر شرایط نسبتاً مطلوب است و برای ایجاد آسایش نیازمند باشو ها و پنجره ها هستند، در ماه‌های ژوئن، فوریه، دسامبر که دوره سرد بندر است نیازمند وسایل گرمازا نیستند و حداکثر با پوشش مناسب در حد آسایش می رسند.
وجدان رسالت معماری و به تبع آن معماران عرصه جدید، بالا بردن سطح کیفی (زیستن) بشر در فضاهای مصنوع به جای تنها نفس کشیدن در آن است. خواه این زیستن در فضاهای شهری باشد، یا در فضاهای عمومی و یا در مامن هر خانواده، خانه از نشانه های مهم هویت فردی و اجتماعی افراد یک جامعه بافتی است که در آن زندگی پیش می برند. شکل و نحوه این بافت ها شامل الگوهای رفتاری و سنت سکونت در هر شهر و محله است. بدین صورت با دستیابی به مجموعه الگوهای رفتاری کاربردی در یک بافت، معاصرسازی و تسری آن به توسعه آتی محله، بافته و شهر می توان امیدوار بود که جریان زندگی با کیفیت در این میراث گرانبها تداوم یابد[11] آب و هوای یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر جنبه‌های مختلف زندگی انسان، به ویژه سلامت و آسایش انسان است، بحرینی و مکنون (۱۳۸۰)، با بررسی عوامل موثر در به کارگیری فکر در عمل گفتنه اند که تغییراتی که و بشر در محیط و بستر طبیعی خود پدید آورده است به چنان مراحل بحرانی از تاریخ خود رسیده است که ادامه حیات سالم در کره زمین را مستلزم تجدید نظر در فرضیاتی قرار می‌دهد که مدل های رایج برنامه ریزی و توسعه پایدار بر پایه آن ها قرار گرفته اند. سید محمد علی امام (۱۳۸۱). با مطالعاتی که در شهر دزفول انجام داد به این نتیجه رسید معماران بومی در هر گوشه از دنیا برای پیدا کردن راه حل هایی برای یک زندگی بهتر برای انسان در تلاش بودند. اگر چه هماهنگی با ناملایمات طبیعی کار ساده‌ای نیست، اما آنها از هر فرصتی برای تحقق آرزوی خود استفاده می کردند، ایروانی و کسمائی (۱۳۸۷) ضمن ارزیابی معماری بومی خانه های مسکونی در بیشتر مناطق جهان نوعی معماری اقلیمی را مورد مطالعه قرار دادند که معماری بومی به شمار رفته و مدیریت انرژی در آنها مورد توجه بوده است. به طور کلی می‌توان گفت عوامل مختلفی از قبیل اقتصادی اقلیمی و اجتماعی در شکل گیری معماری مناطق مختلف جهان موثر می باشد. در این مقاله اقلیمی بودن معماری تعدادی از مساجد اصفهان با سنجش آسایش اقلیمی فضاهای داخلی آنها در یک بازه زمانی محدود و مشخص آزمون گردیده شد. بررسی تجربی و میدانی عوامل اقلیمی نشانگر غیرعلمی بودند الگوهای معماری بومی در مساجد اصفهان بوده و این فرضیه که عوامل غیر اقلیمی در تعیین الگوهای معماری مساجد موثرتر بوده است به اثبات تجربی می‌رسد. وحید احمدی و همکاران (۱۳۸۸) به منظور ارزیابی مساکن و ساختمان هایی که در گذشته ساخته می شد، به علت رعایت اصول و معماری های آب و هوایی در برابر عوامل نامساعد جوی را جویا شدند. تطابق معماری با اقلیم بطور طبیعی انسان را از شرایط آب و هوای سرد و گرم حفظ می‌کرد. مسکن امروزی برگرفته از الگوهای غربی و بدون رعایت مسائل منطقه‌ای و اقلیمی طراحی می شوند که نتیجه آن تبدیل خانه ها به خوابگاه و نداشتن آسایش و احساس بی هویتی است، هدف تحقیق وحید احمدی و همکاران، انطباق ساخت و سازه های جدید با معماری بومی است. لذا در تحقیقاتشان تاثیر اقلیم بر معماری بومی و استفاده از آن در معماری جدید در راستای پیشنهاد راهکارهای جدید برای استفاده از اقلیم در معماری مورد بررسی قرار دادند و محبوبه پوراحمدی (۱۳۸۸) در جهت ایجاد محیط پایدار و مناسب زندگی انسان، معماری کویری ایران، به اصول و روشهای دست یافته است که نه تنها تخریب و ضایعه ای را بر محیط تحمیل نمی‌کند؛ بلکه فراتر از آن به عنوان عامل کمال بخشیدن به ماده نیز ایفای نقش می نماید. بررسی ویژگی های طراحی کالبدی معماری کویر روش و معماری مصالح و روشهای اجرایی نشان می‌دهد که در طراحی طراحی معماری، علاوه بر استفاده از پتانسیل های محیطی از آلودگی و تخریب محیط زیست جلوگیری به عمل آورده و مصداق بارزی از معماری پایدار است، اسماعیلی و همکاران (۱۳۸۹) به منظور ارزیابی معماری همساز با اقلیم شهر فیض آباد به عنوان الگویی از شهرهای گرم و خشک به این نتایج دست یافتند که آسایش اقلیمی این شهر کوتاه و محدود به دوره‌ای ۳۹ روزه است که عمدتاً در طی فروردین و مهر ماه به وقوع می پیوندد. تضاد شرایط حرارتی در طی سال کاملاً آشکار می باشد، به گونه‌ای که ۱۳۵ روز از سال در شرایط حساسیت گرمایی گرم و داغ و ۷۴ روز از سال در شرایط سرد و بسیار سرد قرار دارد. گرجی مهلبانی و همکاران (۱۳۹۲) به منظور ارزیابی معماری همساز با اقلیم در خانه های کاشان، از داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شهر کاشان در یک دوره ۳۰ ساله استفاده شده است، شرایط بیوکلیمای ساختمانی شهر کاشان در ماه‌های ژانویه، فوریه و دسامبر خارج از محدوده قرار دارد و در این شرایط برای ایجاد شرایط آسایش حرارتی در داخل ساختمانها نیاز به استفاده از وسایل گرمازا می باشد. در ماه جولای با توجه به بالا بودن دمای هوا و نبودن رطوبت در هوا، برای ایجاد به شرایط بیو کلیمایی داخل بناها در محدوده سی قرار دارد. در دیگر ماه های سال با استفاده از مصالح مناسب و رعایت اصول طراحی اقلیمی میتوان، شرایط اقلیمی و محیطی را با توجه به آسایش حرارتی انسان در داخل ساختمان ها تنظیم نمود. علی شرقی و عبدالحمید قنبران (۱۳۹۱)، یافتند که در معماری باید با برداشت‌هایی کلی از علوم قوانین طبیعت ارجاع کرد. فرآیند از جز به کل و از کل به جز در خلق معماری، اگر با اصول برگرفته از آموزه های طبیعت توام باشد، نتایج پایداری را در محصولات معماری به وجود خواهد آورد. سعیدی، طولابی نژاد (۱۳۹۳) به عنوان ارزیابی آسایش حرارتی و معماری همساز با اقلیم شهرستان خرم آباد طبق مطالعاتی از جمله: دما، بارش، باد و رطوبت نسبی همچنین از شاخص های اقلیم معماری دمای موثر، اولگی، ماهانی و گیونی استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده ماه های فروردین، دی، بهمن، اسفند و آذر خارج از محدوده آسایش بوده و سرما حاکم است و استفاده از وسایل گرمازا و سیستم‌های مکانیکی حرارتی الزامیست. 
مطالعه موردی بندر تاریخی کنگ بررسی اثرگذاری اقلیم بر طراحی عناصر معماری بندر کنگ
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه