گروه جامعه- سمیه ملایی- از دیرباز، سخن از ایجاد یک آبراه قابل کشتی رانی از جنوب به شمال ایران مطرح بوده است. 
قدمت این بحث به قبل از انقلاب بر می گردد و بعد از انقلاب در دوره ریاست جمهوری مرحوم هاشمی رفسنجانی به اوج رسید و اگر دولت ایشان ادامه می یافت، تا کنون بخش مهمی از این آبراهه ساخته شده بود. اما تغییر دولت باعث شد که طرح کانالی جنوب به شمال – که معمولا برای راحتی تلفظ شمال – جنوب خوانده می شود- فراز و فرود داشت. در دولت خاتمی مغفول ماند. در دولت نهم دوباره مطرح شد و احمدی نژاد برای اجرای آن دستوراتی داد و مقداری هم خاک برداری شد! اما همتی برای استمرار نبود و قضایا در همان جنجال های مرسوم دولت نهم و دهم باقی ماند. 
در دولت یازده و دوازده دوباره آبراهه به خشکی گرایید و به کما رفت و خبری نبود تا دولت سیزدهم. 
در دولت سیزدهم نامه نگاری ها و دستوراتی صادر شد ولی بیش از هفت ماه – شاید هم بیشتر- از آن دستورات می گذرد و کمترین حرکتی –حتا در حد پاراف یک نامه- صورت نگرفته است.
گویا قرار نیست این طرح که بیش از 50 سال از عمرش می گذرد، تعیین تکلیف شود که بالاخره قرار است اجرا بشود یا خیر؟
اگر قرار است اجرا بشود، چگونه و اگر قرار است اجرا نشود، خبری منتشر کنند و ذهن ما را از درگیری با شمال و جنوب رها کنند.
مرکز پژوهش های سازمان برنامه و بودجه به نظر می رسد که به طور کلی نظر مثبتی به قضیه ندارد. حال این نظر از چه کارشناسانی صادر شده است، جای ابهام و سوال است؛ زیرا این طرح را کارشناسان نامی و مشهوری مطرح کرده و ده ها جلد کتاب برای اثبات موفقیت آن نوشته اند، اکنون چگونه است که مرکز پژوهش های سازمان برنامه و بودجه ساز دیگری می  نوازد، ما بی خبریم و از روش پژوهش وکارشناسانی که پژوهش کرده اند، اطلاعی نداریم؛ اما به عنوان یک مرکز پژوهش معتبر باید برای نظر آن ها اعتبار قائل شویم؛ کما این که دیگر کارشناسانی که روی این طرح کار کرده اند، نظرات متفاوتی دارند. 
آبراهه شمال- جنوب اقتصادی نیست
مرکز پژوهش ها معتقد است که از یک سو هزینه بسیار زیادی می خواهد و از طرف دیگر، منافع اقتصادی اندکی دارد. در این باره مثال کانال پاناما را وارد می کنند که دخلش به خرجش نمی چربد! حال چرا کانال پاناما را مثال می آورند، جای سوال است. چگونه این دو را با هم مقایسه کرده اند، جای ابهام و البته تعجب دارد. 
مشکلات زیست محیطی
ایراد دیگری که وارد می کنند، اشکالات زیست محیطی برای دریای خزر است. این نیز تعجب آور است زیرا طبق طرح، قرار نیست که این کانال به دریای خزر وصل شود و آب دریای خزر را منتقل کند.  
میزان زیاد تامین آب شیرین، تبخیر بسیار بالای آب و نیاز به برق بسیار زیاد از دلایل دیگری است که می گویند طرح را اجرا نکنید! که باز هم جای سوال است که این همه برق برای چیست؟ بخش بزرگی از این آبراهه همترازی دارد و نیاز به برق برای پمپاژ و ... نیست. تبخیر آب نیز گویا می تواند فرصتی برای سرسبزی محیط منطقه باشد. 
آبادانی مسیر آبراهه
در مسیر این آبراهه می توان انتظار بهبود شرایط برای زندگی را داشت. تجربه ای که دیگر کشورها دارند. مثلا چین و به خصوص روسیه. روسیه با احداث  کانال های مصنوعی معروف شد به کشور پنج دریا. حال چرا برای ما فقط مصیبت به بار آورد؟
مرکز پژوهش ها به این نکات هم توجه کرده و به نکات مثبت احتمالی طرح پرداخته است. یعنی نظر موافقان را هم در گزارش خود آورده است. 
افزایش و سهولت حمل و نقل داخلی، تامین آب مناطق کویری، ایجاد جاذبه های توریستی، گسترش شیلات و پرورش آّبزیان، بهبود آب و هوای کشور و...
 در هر صورت، نظر نهایی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه‌و‌بودجه با عنوان «بحران آب و امکان‌سنجی اتصال پهنه‌های آبی شمال و جنوب کشور» مثبت نیست و اجرای این طرح را رد می کند.
برای ما به عنوان رسانه و به عنوان نماینده افکار عمومی- که متخصص این طرح نیستیم و جز سوال در این باره چیزی بیان نمی کنیم- به نقاط قوت و ضعف این طرح وارد نمی شویم؛ اما اجازه بدهید که مطالبه کنیم این نکته مهم را:
طرح آبراهه شمال- جنوب(جنوب-شمال) چند دهه است که در فضای کشور دور می خورد و به هیچ جا نمی رسد. لطفا تعیین تکلیف کنید. بگویید خوب است و باید تمام سرمایه های کشور را در اختیارش بگذاریم تا بین ده تا پانزده سال تمام شود، و یا بگویید خوب نیست و کل طرح را منتفی کنید. 
این که دوازده دولت بیاید و بگذرد و دولت سیزدهم هم که در نیمه راه است و به سرعت تمام خواهد شد و باز این طرح باز بماند و کسی جرات نداشته باشد بگوید خوب است یا بد، واقعا بد است. 
روزنامه اقتصاد سرآمد به عنوان تنها روزنامه دریایی کشور که امسال نیز به عنوان «روزنامه نمونه دریایی» معرفی شد و مورد تقدیر قرار گرفت، رسالت خود می داند که به مسائل مرتبط با دریا و هر آن چه مرتبط با دریاست بپردازد. آبراهه جنوب – شمال، یکی از آن موارد مهمی است که ما وظیفه داریم وضعیت آن را پیگیری کنیم. در این رابطه، تلاش خواهیم کرد با کارشناسان و متخصصان این مورد را به هم اندیشی گذاشته و خواستار تعیین تکلیف این طرح چندین ده ساله شود. 
آن چه به عنوان نقطه نظر خود به این تحلیل می افزایم این است:
از دیدگاه ما به عنوان روزنامه اقتصاد سرآمد، بر اساس آن چه که در گفت و شنود با اندیشمندان و صاحبنظران این طرح به دست آورده ایم بر این نظر هستیم:
جمع بزرگی از مسئولان، کارشناسان و مردم در باره آبراهه جنوب به شمال ایران، دچار سوءتفاهم بر آمده از کمبود اطلاعات هستند و این نکته قضاوت آن ها را تحت تاثیر قرار داده است. برای مثال: بسیاری فکر می کنند که با ایجاد این کانال، آب دریای خزر به سمت خلیج فارس سرازیر می شود! در حالی که چنین نیست و اساسا این کانال به دریای خزر وصل نمی شود. عنوان طرح هم نمی گوید: آبراهه خلیج فارس به دریای خزر، می گوید جنوب به شمال. مسیر آب از سمت خلیج فارس است نه از سمت خزر. 
مواردی مانند این اطلاعات ناقص بر آمده از تصورهای غیرکارشناسانه در نظرگاه ها اثر گذاشته و حتا کارشناسان را هم به خطا برده است. این است که بحث و گفت و گو با دقت کامل با متخصصان واقعی امر مهم است.