محسن کنگی نژاد، آرش نجفی - از جمله پدیدههاي چشمگير در ساختمان‌هاي روزگاران گذشته ایران «بادگیر» است که در عین زیبایی و زینت بخشودن به ساختمان، نقش بس موثر و ارزنده در چگونگی تهویه فضاي درونی ساختمان‌ها و خنک کردن سرداب‌ها و آب انبارها دارد. بادگیر از شاهکارهای معماری ایران محسوب می‌شود که قدمت و پیشینه استفاده از آن در ایران به علت قرارگیری آن در مرتفع ترین بخش بنا یا به عبارتی اولین قسمتی که در معرض تخریب قرار دارد، نامعلوم مانده است. با بررسی این ساختارهای کهن می‌تواند مشخص کننده‌ی دانش گذشتگان در کاربرد ساختمان‌هاي پايدار باشد. در تحقیق حاضر سعی بر بررسی و تحلیل رفتار استاتیکی و مودال بادگیر در اقلیم گرم و مرطوب هرمزگان است، به همین منظور بندر کنگ و بندرلنگه به عنوان بنادري که داراي بادگيرهاي شایان توجهی هستند انتخاب شده و به صورت کتابخانه اي و مشاهدات میدانی بادگیر خانه گلبتان به عنوان بناي شاخص بندر کنگ انتخاب و با شبیه سازي بادگیر در نرم افزار ABAQUS به روش اجزاء محدود نقاط ضعف و قوت آن را آشکار مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی های به عمل آمده آشکار شد بخش پایه بادگیر نسبت به سایر قسمتها دچار مشکل بیشتری خواهد شد. 

مقدمه:
بادگیر یکی دیگر از ابتکارات دست بشر دیروز است که توانست جریان هوا را در اختیار خود قرار دهد که بعضا استفاده ای بهینه و مطلوب نماید. در واقع ساخت بادگیر اینگونه شکل گرفت که انسان به فکر ورود جریان هوای مطلوب به درون خانه خود افتاد و به تدریج نمونه‌های مختلفی از این بنا را ساخت تا به شکل امروزی یک‌طرفه، دوطرفه و چهارطرفه درآید. در این پژوهش ابتدا با مطالعات کتابخانه‌ای بازدید میدانی از بادگیرهای منطقه بندر کنگ و بندر لنگه و بندر لافت در استان هرمزگان پرداخته و انواع بادگیرها و کارکرد آن‌ها ذکر شده و به گونه‌شناسی ساختاری و فن‌شناسی سازه بادگیرهای اقلیم گرم و مرطوب پرداخته و با استفاده به بررسی میدانی از بادگیرهای آن منطقه به بررسی نحوه عملکرد و کارایی سازه بادگیر خانه گلبتان به عنوان یک عنصر شاخص با نرم افزار تحلیل سازه پرداخته‌ایم. 
این پژوهش به دنبال پاسخگویی به سئوالات زیر میباشد:
آیا ساختار شکلی و فرمی بادگیر مناطق گرم و مرطوب، در ایستایی آن تاثیرگذار بوده است؟
ارتفاع بادگیر چگونه در مقابل نیروهای جانبی مثل زلزله تاثیرگذار است؟
نقاط ضعف و قوت بادگیر از بعد ایستایی با توجه به تحلیل سازه چه مواردی می باشد؟

بادگیر
بادگیر از عناصر تفکیک‌ناپذیر معماری سنتی مناطق گرم ایران است. قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهرهای مختلف، از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می‌شده است. بادگیرها با اشکال مختلف ساخته شده‌اند که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده‌اند. تا قادر باشند هوای آزاد خنک‌تر را که گردو غبار کمتری دارد به داخل خانه هدایت کنند. خروجی هوا در بادگیرها در روی بام و یا در سمت رو به حرکت باد که فشار هوای کمتری دارد، قرار می‌گیرد تا یتواند در فضای داخلی حالت مکش به وجود آورد. طراحی بادگیرها بستگی به خصوصیات باد هر منطقه دارد. بهترین نمونه بادگیرها در جنوب کشور می‌توان بندر لنگه و بندر کنگ ملاحظه نمود. هنوز هم بادگیرهای حجیم چهارطرفه نمود اصلی این دو بندر قدیمی می‌باشند.
در این مناطق برودت هوا فقط به روش جابجایی انجام می‌گیرد و بادگیرهای این مناطق دارای دهانه وسیع‌تری نسبت به بادگیرهای مناطق گرم و خشک است. در مناطق مجاور خلیج فارس بادها و نسیم‌های دریانی از سرعت و قدرت کمتری برخوردارند و مطلوبست بادگیرها حجیم تر و دارای دهانه‌های وسیع‌تری باشند تا میزان جریان هوای بیشتری به درون فضاها منتقل شود. گاهی سطح دهانه‌ی بادگیر در این مناطق بیش از ۹ متر مربع می‌رسد که کل بام را می‌پوشاند. هر چه از ساحل دور می‌شویم تعداد و ابعاد بادگیرها کاهش می‌یابد.
ادامه دارد................