مهشاد امینی، دکتر حمیدرضا عامری سیاهویی، صابر زند - بافت تاریخی شهرها قسمت مهمی از هویت فردی و اجتماعی ساکنان آنها را نشان می‌دهد و جایگاهی برای زنده ماندن و تداوم تاریخ و فرهنگ ملت‌هاست که اهمیت ندادن و از بین بردن آن خسارت زیادی در همه‌ی بخش‌ها برای هر کشور به وجود می‌آورد. 
تأثیر عناصر طبیعی مانند آب و باد در این معماری به گونه‌ای متفاوت دیده می‌شود. به دلیل رطوبت بالا، آب در زیر حیاط (محفضه‌ی زیر زمین) نگه داری میشود که به آن برکه می‌گویند و باد به عنوان عنصر مهم طبیعت در این اقلیم از طریق بادگیرهای رفیع، حجیم و چهار طرفه خانه ها جلوه‌ی ظاهری می‌یابد. بادگیرها علاوه بر خنک ساختن اتاق ها و دلپذیر کردن هوای محیط، تبدیل به عنصری نمادین و ثابت در معماری بافت تاریخی می‌گردد. فضای پشت بام به عنوان آخرین پرده از جلوه‌ها خانه‌های کنگ، فضایی آرام بخش و پوشیده را به تصویر می‌کشد که جان پناه‌ های دو تیکه‌ی آن (ستار) امکان عبور نسیم ملایم دریا را فرام می‌آورد و فضای بام را به محیطی برای آسایش و استراحت ساکنان تبدیل می کند. 

ویژگی های مسکن بومی
عوامل افلیمی بر ویژگی‌های مسکن بومی شامل پلان، مصالح و نحوه‌ی تهویه بنا اثر گذاشته است. مهم‌ترین ویژگی پلان بناها در این اقلیم عبارت از موارد ذیل است: 
باز بودن و گستردگی پلان (پلان آزاد) جدا کردن اکثر بناها با فضاهای باریک و عرض متفاوت
موجود فضاهای بسته، نیمه باز و باز
وجود فضاهای نیمه باز (ساباط)
اهمیت محرمیت، جدا کردن اندرونی و بیرونی
جهت استقرار بنا به صورتی که از حداقل تابش و حداکثر کوران و تهویه طبیعی استفاده گردد. 
وجود سکو معمولاً به ارتفاع یک متر برای جلوگیری از نفوذ رطوبت
عدم استفاده از زیر زمین به علت مرجانی بودن بستر بنا و رطوبت زمین و بالا بودن آب‌های سطحی 
در مسکن های این منطقه، از مصالح بوم آورد با ظرفیت حرارتی بالا استفاده شده است. ساختار دیوار، ستون و پی از سنگ می‌باشند. پوشش سقف‌ها با چوب چندل و کاهگل است که عایق حرارتی و رطوبتی بالایی را ایجاد می نماید. در اقلیم گرم و مرطوب تهویه هوا بسیار مهم است که با به کار بردن تدابیر ذیل گرما را میتوان تا حدودی تعدیل نمود: 
جهت گیری و نحوه استقرار بنا به طوری که از حداقل تابش و حداکثر کوران و تهویه طبیعی استفاده گردد. 
فضاهای بسته با ارتفاع زیاد تا انرژی حرارتی جذب شده از طریق بام مشکل ایجاد نکند. 
استفاده از ضخامت دیوارها به منظور جلوگیری از نفوذ حرارت شدید به داخل بنا.
استفاده از پنجره ها و روزنه‌هایی در مقابل هم برای ایجاد کوران
استفاده از دست اندازهای بلند به دلیل ایجاد سایه پذیری بیش تر و کاهش دما
استفاده از رنگهای روشن در نما سازی
وجود حیاط مرکزی به طوری که کف حیاط پایین تر از کف خانه باشد. 
ایجاد فضای سبز به صورت گودال باغچه
وجود بادگیر به صورت عنصری چشم‌گیر در معماری بومی

عناصر تشکیل دهنده ی مسکن بومی
اجزای تشکیل دهنده‌ی ساختمان‌های مسکونی علاوه بر تاثیرات اقلیمی از عوامل مختلفی مثل عوامل، فرهنگی، اعتقادی، تاریخی اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی و اقلیمی نیز پیروی می کند. خانه ها در این منطقه یک یا دو طبقه هستند. عناصر تشکیل دهنده‌ی مسکن بومی در اقلیم گرم و مرطوب شامل ورودی میان سرا، ایوان اتاق هاف بادگیر، بام، پنجره و روزن است که در ادامه شرح خواهیم داد. ورودی، عامل دعوت کننده به فضاهای داخلی است که ارتباط دهنده افراد با فضاهای داخل و خارج بنا می باشد. ورودی های اصلی اکثراً در جنوب بنا واقع‌اند. اکثر ورودی ها به صورت پیش آمدگی و یا عقب نشینی است که بدون آن که دید مستقیمی به حیاط اندرونی داشته باشند، با هوای آزاد در ارتباط می‌باشند و گاه دارای سکو جهت نشستن و استراحت در دو طرف خود نیز هستند. هم چنین دارای سقف یا سایبانی به طور سه متر برای جلوگیری از تابش نور مستقیم آفتاب و ایجاد سایه ی مناسبی برای حفاظت افراد از گرما دارد. درب‌های ورودی دارای تزئینات زیبا بر روی خود هستند که درب ورودی معمولا از چوب کنده‌کاری شده ساخته شده است، و چوب ها از سی سم یا کهور هستند که در برابر حرارت و شرجی مقاومت زیادی دارد.
ادامه دارد...