رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با بیان اینکه برخی از آبزیان و ماهیان دریایی آبهای داخلی و شمال کشور به دلایل مختلفی مانند تغییر اقلیم در معرض خطر قرار دارند، گفت: برخی از آنها مانند ماهیان خاویاری در شرایط بحرانی هستند و برخی نیز با وضعیت کم‌خطرتری اما نامناسب مواجهند.
به گزارش اقتصادسرآمد، محمود بهمنی در حاشیه نشست تخصصی پرورش ماهی آزاد در محیط‌های محصور به ایرنا اظهار کرد: در دنیا هر دقیقه چند گونه از موجودات زنده در معرض نابودی قرار می‌گیرند و یا به لیست گونه‌های در معرض خطر افزوده می شوند که در این راستا یکی از برنامه‌ها مهم موسسه تحقیقات علوم شیلات کشور برنامه‌ریزی در ارتباط با احیای ذخایر ژنتیکی و ایجاد بانک‌های ژنی این گونه‌هاست.
وی اضافه کرد: در شمال کشور متناسب با نوع ذخایر در معرض خطر و با توجه به امکانات محدودی که در مجموعه‌های تحقیقاتی شیلات وجود دارد تلاش می‌کنیم بانک ژن گونه‌های اولویت‌دار مانند گونه‌های اقتصادی را ایجاد کنیم.
وی گفت: بدین منظور در سال‌های اخیر مرکز تخصصی ذخایر ژنتیکی کشاورزی توسط سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و وزارت جهاد کشاورزی با کمک همه موسسات و مراکز تحقیقاتی مرتبط سراسر کشور اقدام به ایجاد یک بانک ژن متشکل از ارکان و اجزای مختلف برای تمام گونه‌های گیاهی و جانوری کرده است.
وی تصریح کرد: در حوزه آبزیان این مسئولیت برعهده موسسه علوم تحقیقات شیلات کشور، پژوهشکده ها و مراکز تابعه آن است که غیر از نگهداری آبزیان به صورت زنده و کامل؛ بانک ژن اندام‌ ها و اجزای آنها مانند ژن، اسپرم منجمد و بانک ژن سلولی را نگهداری خواهد کرد همچنین در حوزه جلبک‌ ها در بخش سخت پوستان و خارپوستان، نرم تنان و ماهیان نیز کار خواهد شد.
بهمنی با بیان اینکه اعلام تعداد گونه‌های در معرض خطر به دلیل تنوع، تعدد و براساس تقسیم بندی‌های ماهیان اقتصادی و غیر اقتصادی متفاوت است، گفت: ذخایر مهمترین ماهیان اقتصادی در معرض خطر دریای خزر پنج گونه از ماهیان خاویاری (فیل ماهی، اوزون برون، چالباش، تاس ماهی ایرانی و شیپ) است که در سال‌های اخیر به دلایل مختلف ذخایر آنها به شدت کاهش یافته و در معرض خطر قرار گرفته اند.
وی ابراز امیدواری کرد: با فعالیت های بازسازی ذخایر توسط سازمان شیلات ایران و مطالعات تخصصی انستیتو بین المللی ماهیان خاویاری امکان حفظ این ذخایر ارزشمند مهیا شود.رئیس موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور اظهار کرد: در آبهای داخلی برخی از گونه های مهم آبزیان نظیر سس ماهی یا باربوس ماهیان از گونه های درمعرض خطر هستند که در پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی بانک ژن این ماهیان در ایستگاه تحقیقات تکثیر و پرورش شولم فومن در حال مطالعه نگهداری است و برخی از انواع ماهیان سوف، خرچنگ دراز آب شیرین و خرچنگ دراز دریای خزر(خرچنگ اوستاکوس) که در گذشته در جنوب دریای خزر در تالاب انزلی به مقدار زیاد یافت می شد نیز از گونه های مهمی است که ذخایر آن به شدت کاهش یافته است.
وی تصریح کرد: اگرچه بیوتکنیک تکثیر و پرورش این گونه ها در پژوهشکده آبزی پروری آبهای داخلی کشور در انزلی به دست آمده است اما در طبیعت ذخایر آن به شدت کاهش یافته است. در جنوب کشور نیز به طور مشخص در آبهای دریایی ذخایر برخی از انواع گونه های بومی میگو کاهش یافته و ماهیان اقتصادی مانند سنگ سر، شوریده، راشگو و سرخو و بسیاری دیگر حتی انواع کوسه ها به علل مختلف که عمده‌ترین آنها صید غیرمجاز و بی رویه، آلودگی و عدم امکان دستیابی مولدین این گونه‌ها به سن باروری و تکثیر مناسب در شرایط اکوسیستم جنوب است، شاهد کاهش ذخایر آنها هستیم.
بهمنی بیان کرد: ذخایر بسیاری از گونه ها مانند خیار دریایی و شاه میگو یا لابستر در دریای عمان و سواحل چابهار نیز در معرض خطر است که باید برنامه ریزی جامعی توسط تمام دستگاه‌هایی که می توانند به حفظ این گونه ها کمک کنند، انجام شود تا اکوسیستم آبی و شرایط بهینه رشد و نمو و نیز تولید مثل و تکثیر انواع آبزیان فراهم شود.وی تاکید کرد: در شمال کشور و حاشیه خزر یکی از مهمترین عواملی که می تواند به ذخایر آبزیان کمک کند فراهم سازی شرایط مناسب در رودخانه‌های حوزه جنوبی دریای خزر برای مهاجرت مولدین آبزیان اقتصادی در فصل تولید مثل است. این شرایط در رودخانه با جلوگیری از صید بی رویه، جلوگیری از ورود آلودگی های کشاورزی، صنعتی، خانگی، شهری و عدم برداشت شن و ماسه و سایر عوامل فراهم می شود.