گروه توسعه دریا – وحیده اسماعیلی - توسعه سواحل مَکُران که در کلام رهبر معظم انقلاب اسلامی «گنج پنهان» و «ثروت عظیم ملی» از آن نام برده می‌شود، مدتی است در کانون توجه‌ها قرار گرفته است. از حدود دو دهه پیش، در بیانات رهبر معظم انقلاب بر توسعه این منطقه از کشور به عنوان کانون جدید اقتصاد ملی تأکید شد و پیشرفت زیرساخت‌های بندری، ریلی، لجستیکی و ایجاد سکونتگاه‌ها و شهرهای جدید از اصلی‌ترین راهکارهای پیشنهادی برای گذار از اقتصاد خشکی‌محور تاریخی کشور به اقتصاد دریا محور در آینده نزدیک مدنظر قرار گرفت.
به گزارش اقتصادسرآمد، با پی‌گیری‌های نمایندگان مجلس و برنامه دولت، پیشرفت این قلمرو راهبردی مستعد ولی مغفول مانده در دستور کار قرار گرفت و بر ضرورت تمرکززدایی کنترل شده از کلانشهرها به ویژه پایتخت، همچنین ایجاد مشوق‌ها و تسهیلاتی برای هدایت جریان پیشرفت به سمت مناطقی همچون شهرهای متوسط یا سواحل دریای جنوب در برنامه هفتم توسعه کشور قرار گرفت. در همین راستا اقتصاد دریا محور به عنوان یکی از ابتکارات اصلی برای اولین بار در برنامه هفتم توسعه مطرح و احکام مشخصی برای آن پیش بینی شد.
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه طرح استان‌های ساحلی منافع مهمی برای اصفهان دارد، گفت: احیای سواحل مَکُران از راهکارهای کاهش آلودگی هوا، مهاجرت و حاشیه‌نشینی است.
حجت الاسلام حسین میرزایی با اشاره به لزوم توسعه سواحل مَکُران بر اساس تأکیدات رهبر معظم انقلاب در گفت و گو با مهر گفت: با پیگیری‌های صورت گرفته و بیان مجدد ایده استان‌های ساحلی، احیای سواحل مکران مورد بررسی قرار گرفت.
وی اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب در حوزه‌های مختلف منویاتی دارند که تلاش کردیم در دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی به اندازه وسع و توان خود آن‌ها را پیگیری کنیم، از جمله این منویات موضوع توسعه سواحل مکران است.
وی افزود: این موضوع طی دو دهه اخیر بارها مطرح شده بود اما اتفاقی در این خصوص نیفتاد، در همین راستا موضوع استان‌های ساحلی را مطرح کردم که البته ایده آن مربوط به بنده نبود و در گذشته مطرح شده بود که بنده آن را احیا کردم.
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی با اشاره به بیان این موضوع در جریان سفر رئیس جمهور به اصفهان گفت: در جلسه‌ای که با حضور آقای مهندس ضرغامی به عنوان نماینده رئیس جمهور برگزار شد، عنوان کردم که اگر می‌خواهیم سواحل مکران را احیا کنیم تا فرمایش‌های رهبر معظم انقلاب در این باره عملی شود راهکار این است که به استان‌های توانمند از نظر اقتصادی، فنی، مهندسی و نیروی انسانی، زمین داده شود تا در این منطقه وارد کار شوند.
وی ادامه داد: ارائه زمین به استان‌های توانمند سبب می‌شود تا بدانند پشتوانه‌ای دارند و با تغییر مدیریت‌ها، سرمایه‌های آن‌ها از بین نمی‌رود. به این ترتیب می‌توان این تأکید رهبر معظم انقلاب را در خصوص توسعه سواحل مکران عملی ساخت.
حجت‌الاسلام میرزایی تصریح کرد: زمانی که این موضوع را مطرح کردم، دوست و دشمن، داخلی و خارجی نسبت به این امر واکنش نشان دادند، اما اکنون در حال پیگیری است و امیدواریم با این کار فرمایش رهبر معظم انقلاب در خصوص توسعه سواحل مکران تحقق پیدا کند.
وی با بیان اینکه این طرح منافع مهمی برای اصفهان دارد، گفت: بحث انتقال برخی از صنایع که منجر به کاهش حجم آب مصرفی به نفع آب استان می‌شود، محرومیت‌زدایی از استان‌های جنوبی، تسهیل در واردات و صادرات و جلوگیری از صرف هزینه‌های کلان برای انتقال انرژی از جمله این منافع است.
نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی بیان کرد: ذخایر انرژی در همان منطقه وجود دارد و لازم نیست هزار کیلومتر گاز منتقل شود، آب فراوان نیز موجود است، خوراک کارخانجات صنعتی نیز از مناطقی مانند کرمان و سیستان و بلوچستان تأمین می‌شود، ضمن تأثیر در کاهش آلودگی هوا، بخشی از مهاجرت‌ها و حاشیه‌نشینی‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند و این امر برای حل برخی مشکلات شهری نیز راه حلی مناسب به شمار می‌رود.
در ماده ۶۰ برنامه هفتم توسعه کشور به موضوع اقتصاد دریا محور پرداخته شده است. در بند الحاقی آنکه در نتیجه پیگیری ایده استان‌های ساحلی در سند کلان کشور جای گرفت آمده است: دولت مکلف است در راستای واگذاری حق بهره برداری از عرصه و ایجاد زیرساخت، اعطای تسهیلات، اعمال معافیت‌ها و مشوق‌های لازم در سواحل جنوبی و شمالی و پسکرانه‌های سواحل به استان‌ها برای توسعه فعالیت‌های اقتصاد دریامحور ظرف سه ماه از لازم الاجرا شدن این قانون اقدام قانونی لازم را به عمل آورد. سازمان مکلف است گزارش عملکرد این ماده مشتمل بر عملکرد هریک از دستگاه‌های مسئول را سالانه به مجلس ارسال نماید.
در این ماده از برنامه هفتم توسعه چهار وظیفه برای دستگاه‌های مرتبط ذکر و بر انجام آن تأکید شده که به شرح زیر است:
ماده ۶۰– به منظور هدایت جمعیت و فعالیت‌های آب‌بر و صادرات‌گرا به قلمروهای مستعد کشور در چهارچوب اسناد آمایش سرزمین و اسناد مدیریت یکپارچه سواحل، اقدامات زیر انجام می‌شود:
الف- وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است در ارائه حمایت‌ها و مشوق‌ها برای ایجاد یا توسعه طرح‌های کسب و کار و ایجاد اشتغال، اولویت را به جمعیت فعال در این مناطق اختصاص دهد.
ب- وزارت نیرو موظف است آب مصرفی صنایع مستقر در استان‌های ساحلی جنوب کشور را از طریق احداث تأسیسات آب شیرین کن رأساً یا با مشارکت بخش خصوصی تأمین کند.
پ- وزارتخانه‌های نفت و نیرو مکلف هستند برق و گاز مورد نیاز شهرک‌های صنعتی، پالایشگاه‌ها، پتروپالایشگاه‌ها، مجتمع‌های فولادی و شهرک‌های شیلاتی و آبزی‌پروری در این مناطق را به صورت پایدار تأمین نمایند.
ت- سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است با همکاری مؤسسات تحقیقاتی شیلات ایران و دستگاه‌های اجرایی ذیربط نسبت به بازسازی زیستگاه‌های حساس به-ویژه زیستگاه‌های آبی دارای گونه‌های در معرض خطر اقدام نماید.