گروه انرژی - سهیل مرتضوی - اولین روزهای آذرماه سال جاری بود که محسن پاک نژاد، وزیر نفت دولت چهاردهم در گفتگویی فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی را یکی از مهم‌ترین پروژه‌های شرکت ملی نفت ایران دانست و گفت: پیش از پایان امسال اخبار خوبی را برای قطعی‌شدن بخشی از قراردادهای فشارافزایی پارس‌ جنوبی اعلام می‌کنیم. بزرگترین و اصلی‌ترین منبع تامین گاز کشور این روزها در شرایطی قرار دارد که باید برای رفع مشکلات آن با اراده جدی برنامه ریزی کرد. فشارافزایی؛ طرحی که روزی وزیر نفت دولت سیزدهم آن را مهم‌ترین پروژه استراتژیک کشور در صنعت نفت معرفی کرد، اما از جزئیات آن سخن نگفت. حالا هم وزیر نفت دولت چهاردهم درباره اهمیت و اراده دولت برای اجرایی شدن آن سخن می گوید.
به گزارش اقتصاد سرآمد، اواخر سال گذشته بود که پروژه فشار افزایی پارس جنوبی به امضا رسید چرا که ایران با وجود آنکه دومین دارنده ذخایر گازی است در زمستان ناترازی گاز وجود دارد، البته با فشار افزایی از این میدان مشترک می‌توان به تولید مضاعف گاز از این میدان مشترک امیدوار بود، زیرا در غیر این صورت آنطور که محمد رضا عارف معاون اول دولت چهاردهم می‌گوید، امسال ناترازی گاز خواهیم داشت.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که پارس جنوبی نهایتاً تا ۱۰ سال آینده گاز دارد به همین دلیل باید اکنون با تمام توان از این میدان مشترک برداشت و حتی در صورت مازاد تولید آن را صادر کنیم چرا که در میادین مشترک همواره سهم خواهی یکی از مسائل حائز اهمیت است، به عنوان مثال طی رزهای گذشته خبری مبنی بر پیشی گرفتن ایران از قطر در تولید گاز منتشر شد و اهمیت این موضوع را چند برابر کرد

افزایش سهم ایران از پارس جنوبی
هم‌اکنون تولید گاز ایران از میدان پارس‌جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی دنیا حدود روزانه ۷۰۰ میلیون متر مکعب است درحالی که طرف قطری با انواع تکنولوژی‌ها و جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمتر از ۶۳۰ میلیون متر مکعب در روز از این میدان تولید می‌کند و ما باید قدردان مهندسان زحمتکش نفتی کشور باشیم. ماجرا زمانی جالب می‌شود که بدانید، ایران در حالی از قطر در تولید گاز از پارس‌جنوبی پیشی گرفته که سهم قطر از ذخایر گاز میدان تقریباً دو برابر ایران است. یعنی با توجه به سهم دو کشور از ذخایر میدان، حتی اگر ایران نصف قطر نیز گاز تولید کند، تازه در رقابت با این کشور در نقطه سربه‌سر قرار دارد، اما ما از سال ۹۷ تاکنون از قطری‌ها جلو افتاده‌ایم. در حوزه تولید تجمعی نیز اگر سهم هر کشور از ذخایر گاز پارس‌جنوبی را مبنا قرار دهیم، ایران به میزان ۹۰۰ میلیارد متر مکعب بیش از سهم خود گاز برداشت کرده است.
در این میان کارشناسان معتقدند با وجود پیشتازی ایران از تولید گاز از پارس‌جنوبی، ما باید حواسمان نسبت به تحولات آینده جمع باشد و هوشیار باشیم. قطری‌ها برنامه دارند تا سال ۲۰۲۳ تولید گاز طبیعی مایع‌شده از پارس‌جنوبی را ۶۰ درصد افزایش دهند و از ۷۷ میلیون تن به ۱۲۶ میلیون تن برسانند و برای این کار، قراردادهایی به ارزش ۴۵ میلیارد دلار با ۷ غول نفتی دنیا منعقد کرده‌اند.

سایه تحریم ها در توسعه پارس جنوبی
تحریم ها و مدیرت ناکارآمد ساختاری در سرمایه گذاری در توسعه میدان گازی پارس جنوبی چنان ضربه ای به صنعت نفت و گاز کشور که موتور توسعه کشور است وارد آورده که نه تنها خود این صنعت را با محدودیت در صادرات گاز متاثر کرده، بلکه صنایع پایین دستی و وابسته که ارز آور هستند را هم با مشکل مواجه کرده است. تحریم ها و مدیرت ناکارآمد ساختاری در سرمایه گذاری در توسعه میدان گازی پارس جنوبی چنان ضربه ای به صنعت نفت و گاز کشور که موتور توسعه کشور است وارد آورده که نه تنها خود این صنعت را با محدودیت در صادرات گاز متاثر کرده، بلکه صنایع پایین دستی و وابسته که ارز آور هستند را هم با مشکل مواجه کرده است. در این میان علاوه بر شدیدتر شدن قطعی گاز در فصل سرما و قطعی برق در تابستان، بحث تولید بنزین به عنوان یک فرآورده حیاتی با توجه به اینکه خوراک پالایشگاه ستاره خلیج فارس از میعانات گازی پارس جنوبی است،‌ امنیت سوختی کشور را بیش از پیش تهدید می کند. لذا پنجره فرصت همیشه برای صنعت نفت و گاز کشور باز نخواهد ماند.

قرارداد فشارافزایی برای جبران ناترازی
به نظر می‌رسد برای پروژه فشارافزایی در این میدان کشورمان باید بودجه‌ای 20 میلیارد دلاری به این امر اختصاص دهد و وزارت نفت قرار است تا پایان سال قراردادی را با ۴ پیمانکار بزرگ ایرانی (پتروپارس، اویک، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا و مپنا) امضا کند. در قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی که بزرگ‌ترین قرارداد گازی تاریخ ایران است، مقرر شده که 28 سکوی جدید ساخته و نصب شود که نیمی از این سکوها برای نصب توربوکمپرسورهای فشارافزا خواهد بود.
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت با بیان اینکه مقدمات لازم در بخش‌های مطالعاتی پروژه فشارافزایی پارس جنوبی از سوی کارشناسان شرکت ملی نفت ایران انجام شده، اظهار کرد: تا پیش از پایان امسال برای قطعی شدن بخشی از این قراردادها اخبار خوشی را برای مردم خواهیم داشت. وی با بیان اینکه در دو ماه اخیر افزایش تولید نفت خام و گاز را در دستورکار قرار داده‌ایم، گفت: شرکت ملی نفت ایران موفق به افزایش حدود ۲۸ میلیون مترمکعب ظرفیت تولید گاز خام از میدان‌های گازی کشور شده و با تدابیر اتخاذ شده، افزایش تولید در بخش نفت خام نیز محقق شده است.
باتوجه به روند بیشینه سرمای هوا در سراسر کشور و به‌تبع آن افزایش مصرف گاز، شاهد محدودیت‌هایی در تأمین این نعمت خدادادی در کشور هستیم. البته کارشناسان روش‌های مختلفی را برای افزایش تولید گاز پیشنهاد داده که یکی از مهم‌ترین آنها پروژه فشارافزایی در میدان گازی پارس جنوبی است. این امر می‌تواند علاوه بر افزایش تولید و رفع ناترازی گاز در فصول سرد، سهم برداشت گاز کشورمان را در میدان گازی پارس جنوبی نسبت به قطر تا حد زیادی ارتقا دهد.

چند نکته درباره صحبت‌های وزیر نفت درباره فشارافزایی در پارس جنوبی
پیمان مسعودزاده، عضو هیئت مدیره ادواری انجمن مهندسی دریایی ایران در مطلبی اختصاصی برای روزنامه دریایی «اقتصاد سرآمد» با اشاره به صحبت‌های منتشر شده از قول محسن پاک نژاد، وزیر نفت که موضوع فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی با جدیت پی‌گیری می‌شود و این‌که تا پایان امسال اخبار خوشی درخصوص نهایی شدن بخشی از قراردادها را برای مردم خواهیم داشت، آورده است: اولین نکته درباره صحبت‌های وزیر محترم نفت این است که در حال حاضر مردم همین که برق و گازشان قطع نشود کافی است و کجای خبر قطعی شدن بخشی از قراردادهای پروژه فشار افزایی آن هم با این همه تاخیر برای مردم خوش است را بهتر است مقام محترم وزارت بیشتر تشریح نمایند!
ثانیا: تا آنجا که اخبار و شنیده ها حکایت دارد هنوز بخش طراحی این پروژه اندرخم یک کوچه است و بدون کار کارشناسی دقیق در حوزه طراحی، عملا هرگونه اقدام اجرایی عاقلانه و منطقی و بعضا شدنی نیست.
ثالثا: زمزمه هایی شنیده می شود که ساخت سکوهای این پروژه به خارج واگذار خواهد شد. این در حالی است که هم تجربه ساخت سکو در داخل و در یاردهای خصوصی و دولتی موجود است و هم طی سنوات گذشته بخش عمده‌ای از ظرفیت های فیزیکی و نیروی انسانی این حوزه بلااستفاده بوده و هم اکنون آماده اخذ پروژه هستند.
با این احوال همانگونه که در گزارش مرکز پژوهش های مجلس آمده، ناترازی گاز جزء مسائل راهبردی بخش انرژی کشور است و از آنجایی که بخش عمده تولید برق در کشور به گاز وابسته است، انتظار می رود همه مسئولان و اصحاب رسانه ضمن اطلاع رسانی شفاف و دقیق، این خواسته به حق ملی را تا زمان باقی است مطالبه نموده تا خدایی ناکرده در سنوات آتی مملکت با بحران مواجه نگردد. چراکه ناترازی امروز به دلیل کوتاهی در تصمیم گیری و سرمایه گذاری سال های گذشته شکل گرفته و هرگونه تعلل خسارات جبران ناپذیری در آینده نزدیک به بار خواهد آورد.