گروه بازار سرمایه - فرزانه قادری - بازار ارز مجددا درگیر نوسان شده است. این موضوعی است که بسیاری از فعالان این بازار در روزهای گذشته درباره آن صحبت می کنند. کارشناسان و تحلیلگران اما معتقدند که این نوسانات هم موقتی خواهد بود. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این روزها بازار ارز بیش از هر عامل دیگری تحت تاثیر تنش های منطقه و اتفاقات سیاسی قرار گرفته است. با این حال عملکرد بانک مرکزی در ماه های گذشته به نوعی بوده که کمترین تاثیر از اتفاقات سیاسی در نابسامانی بازار ارز خود را نشان داده و ماندگار بوده است.
روز گذشته (یکشنبه ۱۱ آذر) قیمت دلار آمریکا در سامانه نیما به نرخ ۵۳ هزار و ۴۸۶ تومان رسیده است و حواله دلار آمریکا ۵۲ هزار و ۳۰ تومان به فروش رفته است که رشد ۲۷۴ تومانی نسبت به معاملات روز شنبه داشته است. قیمت هر اسکناس یورو با افزایش ۴۷۰ تومانی کماکان در کانال ۵۶ هزار تومان قرار دارد و به قیمت ۵۶ هزار و ۵۸۰ تومان معامله می‌شود و نرخ فروش حواله یورو نیز با افزایش ۴۵۷ تومانی به ۵۵ هزار و ۳۹ تومان رسید است.
از طرف دیگر بازار ارز و سکه نوسانی دنبال شد و قیمت دلار به سطوح جدیدی رسید که تا الان در بازار رویت نشده بود. قیمت دلار هرات از معاملات پشت خطی جمعه با اخبار تنش در منطقه نوسانی شد و برای اولین بار به کانال 70 هزار تومان رسید. قیمت دلار تهران هم به طبع نوسان دلارهرات و درهم امارات تا مرز 71 هزار تومان بالا رفت و در میانه روز در شکستنش ناکام ماند. بسیاری از فعالان بازار معتقدند که با توجه به وجود تورم در اقتصاد ایران، قیمت دلار با تورم موجود در پشت مرز ۷۰ هزار تومان فشرده شده بود.

بازار ارز دچار بحران عمیقی نشده است
در همین ارتباط محمود جامساز، کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگویی با خبرنگار روزنامه «اقتصاد سرآمد» گفت: به واسطه عملکرد صحیح بانک مرکزی که در بیش از یک سال گذشته رخ داده، می توان گفت که در نرخ ارز شوک‌های بسیار سنگینی ایجاد نشده و این در حالی است که شاهد حوادث سیاسی متعددی در منطقه بوده‌ایم. اینکه بازار ارز طی ماه‌های گذشته که جبهه مقاومت از لبنان تا سوریه و عراق و غزه دستخوش تحولات بسیاری بوده و ایران نیز در بحبوحه رویارویی با دشمن قرار داشته، مانند سال‌های گذشته دچار بحران‌های عمیقی نشده است؛ نشان از مدیریت بانک مرکزی بر بازار ارز و تکامل شناخت مردم نسبت به آثار تحرکات سیاسی بر بازار ارز دارد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: بدون شک عدم افزایش نرخ ارز و عدم مشاهده شوک‌های قیمتی که در سال‌های گذشته مکرر اتفاق می‌افتاد ناشی از سیاستگذاری درست و آگاه شدن به عمق وقایع اقتصادی و سیاسی است. البته لازم به ذکر است هیچ کارشناسی نمی‌تواند نقش تحریم‌ها بر اقتصاد تا بی تاثیر بداند، چرا که تحریم در ذات خود محدودیت‌زا هستند، اما رو به رو شدن با تحریم‌ها و مواجهه درست به نحوی که مانع اثرگذاری منفی بیشتری شود بسیار مهم است.
جامساز اضافه کرد: فروش نفت ایران در دو سال اخیر وضعیت به نسبت خوبی داشته است. این موضوع در کنار تاب‌آوری اقتصاد پس از تنش‌های اخیر و حتی انتخابات آمریکا موید آن است که سیاست‌های اقتصادی به خصوص سیاست تثبیت بانک مرکزی به خوبی کار کرده؛ تا جایی که در حال حاضر با وجود ریسک‌های بزرگ سیاسی، شاهد ثبات و آرامش نسبی در بازار‌های ارز و طلا هستیم.
به گفته این کارشناس اقتصادی؛ درصورتی که با سیاست‌های درست و به‌موقع، بازارساز واقعی یعنی بانک مرکزی بتواند بازار ارز نیمایی را در بازار ارز توافقی تلفیق و ارز را به سمت تک نرخی شدن هدایت کند، از توزیع رانت جلوگیری می‌شود که از هر حیث به نفع اقتصاد کشور است.
جامساز در پایان صحبت های خود خاطرنشان کرد: بازار ارز در روز‌های آینده به شدت وابسته به تحولات سیاسی و تقاضای تجاری خواهد بود و هرگونه خبر مثبت از مذاکرات ژنو یا کاهش تنش‌های منطقه‌ای می‌تواند محرک بازگشت قیمت‌ها به سطوح پایین‌تر باشد. همچنین نزدیک شدن به پایان سال میلادی، ورود تقاضای تجاری و عدم قطعیت سیاسی می‌تواند روند صعودی دلار را تقویت کند. اما هرگونه خبر مثبت از مذاکرات یا کاهش تنش‌های منطقه‌ای ممکن است شرایط را به‌سرعت تغییر دهد.
بازار ارز زیر سایه سیاست
سیدکمال سیدعلی؛ معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در گفتگویی با ایسنا با اشاره به حوادث تروریستی در سوریه گفت: حمله گسترده شورشیان به نیروهای دولتی در استان حلب باعث ایجاد نگرانی در کشورهای منطقه شده اما خوشبختانه بانک مرکزی کشورمان در یک سال و نیم گذشته برای ایجاد ثبات ارزی اقدامات بسیاری انجام داده که اینبار نیز به همان شکل می‌گذرد. این کارشناس بازار مالی با بیان اینکه در چند ماه گذشته تنش‌ و اتفاقات سیاسی باعث افزایش نرخ دلار شده است، بیان کرد: حمله تروریستی در سوریه باعث نوسان در بازارهای مالی شده؛ اما این نوسان با توجه به اقدامات دولت و دیپلماسی ایران ممکن است کوتاه مدت باشد. وی افزود: معمولا در زمان تنش‌های سیاسی بازار طلا، سکه و ارز به علت نقدشوندگی بالا بیشتر دچار نوسان می‌شوند؛ اما باید بدانیم این افزایش قیمت‌ها موقتی خواهد بود و در صورت کاهش تنش‌ها و مدیریت مسئولان امکان بازگشت نرخ دلار وجود خواهد داشت.
سیدعلی درباره بهبود وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به سال‌های گذشته گفت: افزایش فروش نفت و بهبود متغیرهای کلان اقتصادی طی یک سال و نیم گذشته از جمله موضوعات قابل توجه در بررسی وضعیت اقتصادی کشور است، همچنین با اقدامات بانک مرکزی در این مدت شاهد کاهش نرخ رشد نقدینگی، تورم و پایه پولی بوده‌ایم. معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در پایان تاکید کرد: با وجود بهبود متغیرهای اقتصادی شاهد افزایش نرخ دلار در بازار آزاد هستیم؛ بنابراین می‎‌توانیم بگوییم که این نوسانات دلیل اقتصادی ندارد و صرفا به علت مشکلات سیاسی ایجاد شده و با اتخاذ تصمیمات درست از سمت دولت و تخلیه هیجانات اتفاقات سیاسی در سوریه امکان ریزش دلار به محدوده هفته‌های قبل وجود دارد.

ریشه نوسانات بازار ارز
صحبت‌های مختلفی درباره نوسان بازار وجود داشت، از نگاه برخی از فعالان بازار دوباره با بالا گرفتن شدت تنش در منطقه، بازار از سمت ریسک‌های ژئوپلتیک منطقه‌ای عدم قطعیت دریافت کرد. قیمت دلار هرات در معاملات پشت خطی جمعه از این متغیر سیگنال منفی دریافت کرد. دلیل دیگر که نوسان بازار ارز می گویند، نبود خبر مثبت قطعی از مذاکره ژنو بود. روزی که خبر از سرگیری مذاکره ژنو به بازار رسید قیمت دلار هرات از مرز 70 هزار تومان با کاهش به کانال 68 هزار تومان افتاد. در ادامه تا نشست قیمت دلار به سطوح بالا برگشت تا خبر قطعی بیاید، با نبود خبر مثبت از این مذاکرات قیمت‌ها نوسانی شد. در کف بازار هفته گذشته هم به این موضوع اشاره شد که معامله‌گران مدعی‌اند اگر خبر قطعی مثبت به بازار نرسد، شاهد موج جدید از شنبه خواهیم بود.
به اعتقاد فعالان بازار دلیل دیگر نوسان بازار ارز، ورود تقاضای تجاری برای سال نوی میلادی است. از روز سه‌شنبه هفته گذشته حباب دلاری درهم که افزایش داشت این سیگنال را به بازار داده بود. در روز شنبه حباب دلاری درهم به بالای هزار تومان رسید که عدد قابل توجهی محسوب می‌شود. در این باره خبر تعطیلی امارات از روز یکشنبه تا سه‌شنبه هم اثرگذار بود. دوشنبه دوم دسامبر روز ملی امارات است که تعطیل عمومی اعلام کرده‌اند. در این میان برخی از فعالان بازار روی آن اصرار دارند به متغیرهای کلان اقتصادی برمی‌گردد. گروهی از معامله‌گران با اشاره به وجود تورم در اقتصاد ایران، معتقدند قیمت دلار با این تورم در پشت مرز 70 هزار تومان فشرده شده بود.

مدیریت خوب بازار در مقابل تنش ها
بسسیاری از کارشناسان می گویند که در یکسال گذشته اقتصاد ایران با فشار‌های سیاسی متعددی مواجه بوده؛ اما دولت و بانک مرکزی با اقدامات مناسب اوضاع را مدیریت کرده است. در حقیقت کشور ما می‌تواند با سیاست‌هایی مانند تقویت تولید داخلی، توسعه تجارت با کشور‌های منطقه و شرق آسیا، کاهش وابستگی به نظام مالی غرب اثرات اتفاقات غیراقتصادی را خنثی کند. در جدیدترین اتفاق شاهد التهابات نظامی و امنیتی در سوریه هستیم که طبیعتا مانند اتفاقات سیاسی دیگر در منطقه، باعث ایجاد نوسانات نرخ ارز در بازار آزاد شد؛ اما احتمالا همانند دفعات قبلی موقتی و ناپایدار خواهد بود.
اخیرا نیز قطعنامه شورای حکام علیه کشورمان صادر شد که پس از نوسانی کوتاه مدت، اثرش خنثی شد؛ ضمن اینکه؛ مدیرکل آژانس نیز نسبت به این قطعنامه دیدگاه مثبتی نداشته که این نشان می‌‎دهد اجماع در این باره بین اعضای شورای حکام وجود ندارد. در یک سال و نیم اخیر و از شروع عملیات طوفان‌الاقصی در فلسطین اشغالی، حدود ۲۰ ریسک سیاسی بزرگ و کم‌سابقه و حتی بی‌سابقه را در کشور و منطقه پشت سر گذاشتیم؛ اما شاهد بودیم که نرخ دلار کمتر از ۲۰ درصد افزایش یافت و این در حالی است که تورم ۳۵ درصد بود.