گروه دانش دریا- محسن بابایی - بهره‌برداری روزافزون از ذخایر آبزیان در نقاط مختلف جهان و استفاده بهینه و فراگیر از آنها جهت کاهش ضایعات و تولید فرآورده‌های جنبی از اهمیت خاصی برخوردار است. از جمله آنها  تولید چرم از آبزیان یکی از فعالیت‌های مهم و جانبی است و در دنیا در حال پیشرفت است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، محسن بابایی، کارشناس ارشد شیلات و محیط زیست و مدیر بازرگانی گروه تولیدی چرم ماهی در نوشتاری برای روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد به معرفی ویژگی‌ها و اهمیت چرم ماهی به عنوان یک محصول جدید مورد استفاده در برخی از صنایع پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
چرم ماهی یک  چرم  نادر است. سطح چرم اغلب بسیار نازک است و جزو چرم‌های سبک به حساب می‌آید و در عین نازکی از قدرت کشش بالایی برخوردار است؛ بطوریکه قدرت کشش چرم ماهی تا 90 نیوتن می‌رسد. چرم ماهی  قرن‌هاست که به‌عنوان ماده‌ای بادوام و پایدار برای لباس، کفش، لوازم جانبی و دکوراسیون منزل استفاده می‌شود. این چرم در رده چرم‌های لوکس بوده و سازگار با محیط زیست پایدار است. این محصول از پوست ماهی حاصل دور ریز صنایع غذایی دریایی؛ ساخته می‌شود و مقرون به صرفه‌تر از سایر انواع چرم‌های لوکس است.

مزایای چرم ماهی
مقاوم در برابر آب زیرا چرم ماهی غنی از روغن است. محصول جانبی بخش کشاورزی است و از نظر زیست محیطی مورد تایید است. برای تولید این چرم، موجود از بین برده نمی‌شود. چرم ماهی بسیار محکم و بادوام است. پوست ماهی می‌تواند بخشی از راه حل برای کمبود مواد اولیه برای چرم باشد. پوست ماهی به عنوان یک محصول جانبی اقتصادی و ارزشمند از صنعت ماهی شناخته می‌شود، استفاده از زباله‌های دور ریز ماهی و افزودن ارزش اقتصادی اهمیت زیادی برای پایداری صنعت  شیلات دارد.  اين چرم در برابر سرما بسيار مقاوم بوده و براي مناطق سردسيري مناسب است به طوري كه دماي 10 تا 20 درجه زير صفر را نيز تحمل مي‌كند. چرم ماهي مقاومتي 4 تا 5 برابر چرم گاو و گوسفند را دارد. از ديگر ويژگي‌هاي اين چرم  مي‌ توان به جلا و زيبايي آن و قابليت رنگ‌آميزي بالای آن اشاره کرد.. 
صنعت تولید چرم از پوست ماهی در سال‌های اخیر در دنیا  به دلیل تقاضای مصرف کنندگان جدید در حال توسعه است. رنگ‌های زیبا و درخشان پوست ماهی و سطح لایه لایه آن، موجب شده چرم تولید شده از پوست ماهی جای خود را در صنعت ۵۰ تا ۹۰ میلیارد دلاری چرم جهان باز کند.

علت استقبال از چرم ماهی
در طی سه دهه گذشته، صید از دریاها  از 69 میلیون به 93 میلیون تن افزایش یافته است، در حالی که تولید ماهیان حاصل  آبزی پروری از 5 میلیون به 63 میلیون تن افزایش یافته است. به این ترتیب این منبع عظیم بالقوه می‌تواند در آینده  بعنوان ماده اولیه با ارزش تبدیل شود.  لازم به ذکر است  با تولید یک تن فیله ماهی به طور کلی 40 کیلوگرم پوست دور ریخته می‌شود و لذا از هزاران تن پوست ماهی می‌توان چرم تولید کرد. در سال 2018، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تولید چرم از پوست ماهی را به عنوان یک  ابتکار در افزایش درآمد جوامع ماهیگیری در سراسر جهان را  تبلیغ کرد. پوست ماهی با الگوهای لایه‌ای خود از کیفیت زیبایی برخوردار است و همچنین انعطاف پذیر است. لذا به طور فزاینده‌ای دردنیای چرم جای خود را باز کرده است.
جالب است بدانیم صنعت مد در دهه‌های اخیر به دلیل آسیب‌های جدی که به محیط زیست وارد کرده است در رده بد نام‌ترین صنایع جهان قرار گرفته‌است به طوری که این صنعت از نظر آلوده کنندگی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. به همین دلیل در سال‌های اخیر فشن پایدار و مد پایدار بیش از هر زمان دیگری مورد توجه دانشمندان، طراحان و مصرف کنندگان قرار گرفته‌است.

کاربردهای چرم ماهی
صنعت تولید چرم از پوست ماهی در سال‌های اخیر در دنیا به دلیل تقاضای مصرف کنندگان جدید در حال توسعه است. رنگ‌های زیبا و درخشان پوست ماهی و سطح لایه لایه آن، موجب شده چرم تولید شده از پوست ماهی جای خود را در صنعت چندین  میلیارد دلاری چرم جهان باز کند.  چرم ماهی مانند بقیه دیگر چرم ها تقریبا در بسیاری از صنایع از جمله ؛ کیف و کفش؛ البسه؛ مبلمان؛ انواع اکسسوری ها؛ زیورآلات و حتی وسایل ورزشی کاربرد دارد.

سابقه چرم ماهی در ایران
در طی سال‌های گذشته موضوع چرم ماهی در ایران با تولید چند تکه چرم از پوست ماهی خاویاری؛ کپور؛ قزل الا به‌طور آزمایشی در قالب پروژه‌های تحقیقاتی و موضوع پایان نامه انجام شده است. از جمله موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور نیز به‌طور رسمی و در غالب چند پروژه تحقیقاتی این کار را انجام داده است. آخرین بار آقای دکتر حافظیه، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور با کمک استاد گرانقدر آقای عبادالله یوسف‌زاده، کارشناس رسمی استاندارد چرم کشور اقدام به تولید چند نمونه از چرم ماهی تیلاپیا کردند. اقدام این موسسه و تولید آزمایشی چرم از پوست ماهی تیلاپیا ما را بفکر انداخت که به صورت  تجاری به این موضوع بپردازم.
با توجه به برنامه اولیه توسعه ماهی تیلاپیا در کشور (تا 20 هزار تن)  و در دسترس بودن پوست این ماهی؛ به عنوان اولین نفر تصمیم به تولید چرم از پوست ماهی تیلاپیا به صورت تجاری گرفته و لذا با کمک استاد یوسف‌زاده تکه‌های نسبتا بیشتری  چرم از پوست ماهی تیلاپیا را تولید کردیم. در مرحله بعد به منظور بازاریابی و بازارسازی این کالا و ناشناخته بودن آن برای صنعتگران چرم کشور و تولیدکنندگان منسوجات چرمی و با کمک همین صنعتگران خانگی نمونه‌های زیادی اعم از کفش، کیف، زیورآلات، دکمه، بند ساعت را تولید کرده که مورد تایید غریب به اتفاق ایشان گردید.
از جمله کارهایی که برای شناسایی هرچه بیشتر چرم ماهی در کشور انجام شد شرکت در چند برنامه تلویزیونی؛ چاپ چندین مقاله در مجله دنیای چرم و کفش و نیز استفاده از شبکه‌های مجازی برای ارتباط بیشتر با مخاطین چرم بود. لازم به ذکر است  طرح تولید چرم ماهی در رویداد دریای برکت بنیاد برکت بعنوان طرح منتخب شناخته شد.
بعد از یک سال کار تبلیغاتی؛ برای شروع  تولید تجاری چرم ماهی؛ گروهی تحت عنوان « گروه تولیدی چرم ماهی» راه اندازی شد. تاکنون این گروه با کمک صنعتگران و تولید کنندگان منسوجات چرمی نمونه‌های زیادی را تولید کرده که خوشبختانه این چرم مورد قبول اکثریت ایشان قرار گرفته است. وجود تنوع گونه‌های ماهی (اعم از دریایی، تکثیری و پرورشی) و طبیعتا تنوع رخ در آنها مزیت رقابتی خوبی نسبت به دیگر کشورهای تولیدکننده چرم ماهی که معمولا به دو یا سه گونه بیشتر دسترسی ندارند را برای کشور فراهم کرده است.
به همین دلیل تاکنون این امکان فراهم شده است که از گونه‌های عمده  ماهیان دریایی و پرورشی داخل کشور از جمله؛ خاویاری؛ سیباس؛ تیلاپیا؛ سوکلا و تن ماهیان؛ سارم؛ میش ماهی؛ هامور و قزل آلا  چرم‌های مرغوب تولید کنیم. نقطه قوت اینکه بخشی از این تولید ؛علاوه بر دباغی با کروم ؛ دباغی به روش کروم – گیاهی و یا دباغی کاملا گیاهی است که مورد تایید اغلب کشورهای اروپایی میباشد . هدف  گروه تولیدی چرم ماهی ارائه چرم‌های جدید ساخته شده از پوست  انواع ماهیان بومی کشور در جهت معرفی چرمی لوکس و در عین حال دوستدار محیط زیست به   صنعت چرم کشور است. 

انوع چرم‌ها و منسوجات ساخته شده توسط گروه تولیدی چرم ماهی
چرم ماهی گیدر: گیدر یا تون زردباله، مرغوب‌ترین گونه ماهی تُن است که در آب‌های نیمه‌سطحی مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری اقیانوس‌های سراسر جهان زندگی می‌کند..این نوع ماهی دارای بدن بسیار بزرگ است.  چرم ماهی گیدر  یا تن مانند دیگر چرم‌های ماهی؛ حاصل دور ریز ماهی میباشد. این چرم ها دارای رخ زیبا بوده که به نوبه خود دارای  زیبایی کاملاً متفاوت از چرم معمولی است. علاوه بر این، از نظر استحکام کششی و خاصیت تهویه در مقایسه با چرم معمولی برتر است و از این طریق می‌تواند خواسته‌های مصرف کنندگانی را که مشتاق چرم جدید هستند برآورده کند و به گسترش بازار چرم کمک کند.با توجه به ابعاد بزرگ این چرم ها؛ استفاده در صنعت تولیدات کیف و کفش و دیگر صنایع چرم بسیار مناسب میباشد. خوشبختانه چرم تولیدی این گونه در رنگ‌های متفاوت در سال جاری عرضه گردید وبرای نمونه توسط یکی از برندهای معروف صنعت کفش تبریز؛ چندین جفت کفش دست دوز بسیار شیک از این چرم تولید شد.
چرم ماهی  سکن (کوبیا): ماهی سکن یا کوبیا از گونه ماهیان آبهای جنوب کشور بوده که اندازه آن تا بیش از یک متر می‌رسد. پوست این ماهی نیز از استحکام بالا برخوردار می‌باشد . گروه تولیدی چرم ماهی برای اولین بار در کشور چرم این ماهی را با موفقیت تولید نمود که تاکنون توسط صنعت گران دوخت منسوجات چرمی کارهای زیادی با این چرم ساخته شده است.
چرم ماهی تیلاپیا: ماهی تیلاپیا یکی از گونه‌های پرورشی در دنیا است که خوشبختانه در ایران هم در چند سال اخیر تکثیر و پرورش آن در حال توسعه می‌باشد. چرم این ماهی کاملا در دنیا شناخته شده است بخصوص کشورهایی مانند برزیل و چین. گروه تولیدی چرم ماهی تولید انبوه این چرم را در سطح تجاری از سه سال گذشته آغاز نمود که با توجه به رخ بسیار زیبا و تنوع رنگ‌های مربوطه مورد استقبال بسیاری از صنعتگران منسوجات چرمی کشور واقع گردیده و تاکنون تولیدات بسیار زیبا اعم از کیف؛ کفش و انواع اکسسوری ها توسط ایشان خلق شده است.
چرم ماهی خاویاری: ماهی خاویاری یکی از گونه‌های با ارزش ماهی بدلیل تولید خاویار شناخته شده است. خوشبختانه در سالهای اخیر تکثیر و پرورش این گونه در کشور رواج یافته و در حال توسعه میباشد. چرم ماهی خاویاری در رده  چرم‌های بسیار لوکس در دنیا از ارزش خاصی برخوردار است. لذادر دو سال گذشته تولید چرم از این گونه در برنامه کاری گروه تولیدی چرم ماهی قرار گرفت و این گروه توانست چرم‌های بسیار زیبا در رنگ‌های متنوع از این گونه را تولید نماید و مانند بقیه دیگر چرم‌های تولیدی مورد استقبال  تولید کنندگان منسوجات چرمی کشور قرار گرفت
چرم ماهی سیباس: یکی  دیگر از گونه‌های متداول تکثیر و پرورش  در کشور ماهی سیباس  میباشد. تکثیر و پرورش این گونه در قفس در ابهای دریایی جنوب کشور صورت میگیرد. برای اولین بار در کشور  تولید چرم از پوست این ماهی نیز توسط گروه تولیدی چرم ماهی صورت گرفته است. با توجه به اندازه نسبتا مناسب و رخ بسیار زیبا و رنگ پذیری فوق العاده چرم این ماهی نیز بطور انبوه در برنامه تولید این گروه قرار گرفت و مانند بقیه چرم‌های تولیدی مورد استقبال بسیاری از صنعتگران  و دوزندگان محصولات چرمی واقع شد.
براساس آمار موجود تولیدات آبزیان ما حدود 700هزار تن صید، 800 هزار تن  حاصل آبزی پروری است. لذا اگر از  این منابع اولیه تنها 1درصد هم پوست قابل استحصال در نظر بگیریم حدودا 15 هزار تن (با احتساب 40 کیلوگرم پوست از هرتن ) حدودا 600 تن پوست قابل استحصال است.( با احتساب هر کیلو 15 عدد چرم ماهی ) حدودا 9  میلیون قطعه در سال پتانسیل تولید چرم ماهی وجود دارد.طبیعی است با افزایش تولیدات آبزیان در کشور طی سالهای اینده این رقم بیشتر نیز خواهد شد. 

بررسی اجمالی بازار چرم ماهی
براساس آخرین مطالعات  تحقیقات بازار چرم ماهی انجام شده؛  پیش‌بینی می‌شود که بازار جهانی چرم ماهی با نرخ قابل‌توجهی بین سال‌های 2023 و 2030 افزایش یابد. در سال 2019 بازار چرم ماهی در جهان رقم  26.7 میلیون دلار بوده است و تخمین زده می‌شود که تا سال 2030  این رقم به 89.38 میلیون دلار برسد .با توجه به آمار اعلام شده ؛ پیش‌بینی می‌شود که بازار جهانی چرم ماهی از سال 2022 تا 2030 با  نرخ رشد مرکب سالانه 5.5 درصد واجه شود. از نظر محصول، ماهی سالمون بخش عمده  تولید چرم ماهی را با سهمی بیش از 60 درصد در اختیار دارد. 
تولیدکنندگان کلیدی جهانی چرم ماهی عبارتند از   چرم آتلانتیک ؛ چرم سالمون و شادی .این  سه تولیدکننده برتر جهانی حدود 40 درصد سهم بازار چرم ماهی را دارند. اروپا بزرگترین بازار چرم ماهی است و بیش از 70 درصد سهم بازار را دارد  و از نظر کاربرد بیشترین کاربرد کیف و لوازم جانبی با سهم حدود 60 درصد است. 
براساس جغرافیا، منطقه آسیا و اقیانوسیه به دلیل افزایش جمعیت وافزایش تعداد شرکت‌های ماهیگیری و تولید ماهی در این منطقه، سهم عمده‌ای در تولید و بازار جهانی چرم ماهی 
را دارند.