توسعه سواحل با افزایش جمعیت در کنار دریا شکل می گیرد
​​​​​​​گروه شیلات - حسین بوذری - توسعه‌ پایدار سواحل و شکوفایی اقتصاد دریامحور، امری پیچیده و چندوجهی است که فراتر از احداث صنایع بزرگ و ثبت آمارهای رشد اقتصادی صرف، به عوامل انسانی و زیرساختی بنیادین وابسته است. تجربه‌ جهانی نشان می‌دهد که تراکم جمعیت در نواحی ساحلی، به‌عنوان عاملی کلیدی در توسعه‌ی این مناطق، نقش محوری ایفا می‌کند. 
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، کشورهای توسعه‌یافته با تمرکز جمعیت در سواحل و سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های خدماتی، آموزشی، بهداشتی و رفاهی، توانسته‌اند به سطح بالایی از پیشرفت در اقتصاد دریامحور دست یابند.  در مقابل، نبود زیرساخت‌های مناسب ازجمله جاده‌های امن و ایمن، دسترسی محدود به خدمات رفاهی و درمانی، کمبود فرصت‌های شغلی جذاب و فقدان محیطی مناسب برای زندگی، عوامل بازدارنده‌ اصلی در جذب جمعیت و سرمایه‌گذاری در سواحل ایران به‌خصوص در مناطق استراتژیک مانند مکران، هستند. 
این امر صنایع وابسته به اقتصاد دریا مانند شیلات، کشتی‌سازی، تعمیر و نگهداری شناورها و صنایع وابسته را با چالش کمبود نیروی متخصص و همچنین عدم جذابیت سرمایه‌گذاری مواجه می‌کند.  باید توجه داشت که راه‌اندازی صنایع بزرگ مانند پتروشیمی، پالایشگاه و پتروپالایشگاه به‌تنهایی نمی‌تواند مولد توسعه پایدار در مناطق ساحلی باشد، چراکه این صنایع به ندرت به ایجاد فرصت‌های شغلی متنوع و جذب جمعیت گسترده می‌انجامند. 
در واقع، توسعه واقعی و پایدار در سواحل، مستلزم ایجاد یک اکوسیستم جامع و هماهنگ است که در آن، توسعه صنعتی با رشد جمعیت، ارتقای زیرساخت‌ها و توسعه‌ انسانی به صورت همزمان و متوازن پیش برود.  نقش پژوهش‌های علمی و فناوری در توسعه‌ شیلات و اقتصاد دریا و لزوم ارتباط تنگاتنگ مراکز آموزشی و تحقیقاتی با صنعت از دیگر ارکان ضروری این توسعه‌ پایدار است. 
متأسفانه ضعف در ارتباط دانشگاه و صنعت به همراه کمبود سرمایه‌گذاری در تحقیقات کاربردی و عدم جذابیت مناطق ساحلی برای نخبگان منجر به مهاجرت نیروهای متخصص به شهرهای بزرگ شده و مانع از پیشرفت این مناطق می‌شود. در نتیجه، بررسی دقیق چگونگی جذب جمعیت، توسعه‌ زیرساخت‌ها و تقویت پیوند دانشگاه و صنعت، کلید حل معضل توسعه‌ نامتوازن سواحل ایران محسوب می‌شود. خبرنگار اقتصاد سرآمد برای بررسی چالش‌ها و راهکارهای توسعه اقتصاد دریا با تاکید بر صنعت شیلات گفت‌و‌گویی را با حسن موسوی‌فرد، کارشناس حوزه اقتصاد دریا ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید:

تأثیر زیرساخت‌های آموزشی بر رونق 
اقتصادی سواحل 
کارشناس حوزه اقتصاد دریا با بیان اینکه برای توسعه سواحل باید ماندگاری جمعیت توسعه یابد، درغیراینصورت اقتصاد به پیشرفت و توسعه نخواهد رسید و به‌سمت صنایع بزرگی که نیازمند سرمایه‌گذاری کلان است، پیش می‌رود، اظهار کرد: مانند آن چیزی که در سایت‌های بزرگ پتروشیمی، پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی در مکران است که اینها توسعه مدنظر ما برای افزایش جمعیت و زندگی را رقم نمی‌زنند و ممکن است صرفاً برای کشور رشد اقتصادی داشته باشند، به‌همین نسبت صنایع آبشور، کشتی‌سازی، تعمیر و نگهداری و ... نیازمند توسعه انسانی هستند و صرفاً صنعت خالی به شمار نمی‌روند.
موسوی‌فرد گفت: مهندسی که در حوزه کشتی‌سازی فعالیت دارد نیازمند مکانی است که خانواده خود را مستقر کند و سکونت هم نیازمند خدمات است، اینکه صرف راه‌اندازی سایت صنعتی توسعه را رقم می‌زند اشتباه است، بلکه باید جمعیت هم بشد و در کنار آن باید خدمات آموزشی، بهداشتی و ... وجود داشته باشد.
وی اضافه کرد: اینکه تصور کنیم با راه‌اندازی سایت هسته‌ای بلافاصله   منطقه مهاجرت کرده و در آنجا مستقر شوند تا بتوان عنوان جمعیت را بر آن حاکم کرد و خدمات آموزشی یکی از مولفه‌های تأسیس سایت هسته‌ای و بعد از آن استقرار جمعیت است.
این کارشناس حوزه اقتصاد دریا با طرح این سوال که کشورهای توسعه‌یافته چگونه به این شرایط دست یافته‌اند، ادامه داد: این کشورها جمعیت بسیار زیادی در ساحل دارند، به‌همین دلیل در حوزه ساحلی بسیار توسعه‌یافته هستند و در این زمینه ظرفیت‌های بالایی دارند.
موسوی‌فرد تاکید کرد: اگر جمعیت ژاپنی‌ها را ملاحظه کنید عمده جمعیت‌شان در ساحل زندگی می‌کنند و با تمهیدات لازم جمعیت‌شان را به سمت ساحل سوق داده‌اند و اگر در حال حاضر از سرمایه‌گذار بخواهید در لب ساحل اقدام به سرمایه‌گذاری کند عنوان می‌کند که این سرمایه‌گذاری مزیت خاصی برای من ندارد و نه دارای جمعیتی است و نه جاده‌ای.
وی در بخش دیگری از گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد سرآمد درباره وضعیت جاده ساحلی مکران یادآور شد: از بندرعباس و بندرجاسک تا چابهار بسیار بسیار ناامن بوده و اصلاً آماده توسعه نیست و خودروها بالای 200 کیلومتر بر ساعت در این جاده در حال حرکتند و به‌لحاظ جانی می‌تواند برای مردم خطرناک باشد.
این کارشناس حوزه اقتصاد دریا تصریح کرد: طبیعی است که درفضای کنونی جمعیت ریسک زندگی در ساحل مکران را نمی‌کند، در نتیجه توسعه اتفاق نخواهد افتاد و لازمه‌اش این است که زیرساخت‌های لازم را مهیا کنیم و جمعیت را با ایده‌ها و سیاست‌های صحیح در سواحل مستقر کنیم تا مردم به‌راحتی بتوانند به توسعه ساحل پرداخته و در زمینه دریا و شیلات به فعالیت مشغول شوند.
موسوی‌فرد در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصاد سرآمد درباره نقش و تأثیر پژوهش‌‌های علمی و فناوری در بخش شیلات و اقتصاد دریا و وضعیت سرمایه‌گذاری در بخش شیلات و اقتصاد دریا ادامه داد: حرف‌تان درست است، ارتباط بین دانشگاه ها و مراکز آموزشی و مراکز تحقیقاتی با صنعت شیلات مهم و ضروری است و لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

هم‌افزایی صنعت شیلات راهی 
به‌سوی توسعه پایدار
این کارشناس اقتصادی حوزه دریا تأکید کرد: متأسفانه در حوزه پژوهش‌های کاربردی و صنایع کشور ضعف عمومی داریم و این حوزه هم خیلی متفاوت با سایر حوزه‌ها نیست، البته تلاش‌های بسیار خوبی در زمینه میگو صورت گرفته یا توسعه جلبک که از جلبک برای کاربردهای دارویی، آرایشی و حتی برای سوخت فعالیت‌هایی در برخی جزایر مانند چابهار صورت گرفته که ظرفیت و دسترسی بسیار خوبی برای توسعه دارند.
وی تاکید کرد: همانطور که گفتید پژوهش‌های علمی برای توسعه حوزه شیلات و سایت‌های هسته‌ای بسیار مهم و ضروری است و باید به یاد داشته باشیم که با اکوسیستم طرف هستیم، از سویی باید به تولید شیلات روی بیاوریم که هم بهره‌وری و هم به‌لحاظ اقتصادی برای سرمایه‌گذار صرفه داشته باشد. موسوی‌فرد متذکر شد: مرکز تحقیقات شیلات و مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها به‌صورت می‌توانند با پژوهش‌های کاربردی کمک جدی به شیلات کشور کنند، همچنین جذب نخبگان و پژوهشگران دانشگاهی به سمت مرکز تحقیقات شیلات و مرتبط با این صنعت می‌تواند بسیار اثرگذار و کارگشا باشد.
وی تبیین کرد: بسیاری از جوانان استان‌های جنوبی تحصیلات مرتبظ با شیلات دارند و عمری تحصیل کردند،  به این امید که در صنعت شیلات توسعه جدی اتفاق بیفتد و در این زمینه تلاش‌های خوبی صورت گرفته، اما متأسفانه به‌دلیل جذابیتی که در گذشته سرمایه‌گذاری‌های خوبی در شهرهای بزرگ صورت گرفته که همچنان هم کانون‌های جذب سرمایه هستند.
کارشناس حوزه اقتصاد دریا خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاران تمایل به سرمایه‌گذاری در منطقه‌ای را دارند که بازار لازم وجود داشته باشد و دسترسی به دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و خدماتی ـ بهداشتی یا خدمات بانکی وجود داشته باشد و این امکانات تنها در شهرهای بزرگ مهیا شده و در سواحل جنوبی متأسفانه فراهم نیست و طبیعی است که توسعه رخ نیم‌دهد و جمعیتی که بخشی از آن نخبگان را تشکیل می‌دهند و باید در حیطه تخصصی خود که شیلات است فعالیت کند عطای کار در سواحل جنوبی را به لقایش ببخشد و به‌دلیل شرایط اقلیمی بسیاری توانایی زندگی را ندارند.