گران شدن بلیت شناورهای پرترددترین مسیر مسافری دریایی کشور چه پیامی دارد؟
​​​​​​​گروه حمل‌ونقل- سعید قلیچی - طی روزهای اخیر خبرهای مختلفی درباره افزایش قیمت نرخ بلیت شناورهای مسافری در مسیر قشم - بندرعباس و بالعکس در رسانه‌ها منتشر شده است. هر سال با آغاز زمستان و شروع فصل گردشگرپذیری مناطق جنوبی کشور، زمزمه‌های گران شدن بلیت شناورهای مسافری، بیشتر و بیشتر شنیده می‌شود.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که درسال‌های اخیر نرخ بلیت شناورهای مسیر بندرعباس به قشم و بالعکس، گاهی بیش از یک‌بار در سال افزایش پیدا کرده است. این گران‌سازی تردد در حقیقت بیش از گردشگرانی که برای تفریح و تفرج به این منطقه آمده‌اند، موجب نگرانی قشموندان و سایر ساکنان این مناطق شده که به صورت مستمر و روزانه یا هفتگی در حال تردد در این مسیر هستند.
براساس اخبار منتشرشده، نرخ جدید بلیت تردد از بندرعباس به قشم و بالعکس برای مسافران و گردشگران از ۱۵۰هزار تومان به ۱۹۰هزار تومان افزایش یافته و برای اتباع و گردشگران خارجی ۶۵۰هزار تومان تعیین شده است. همچنین برخی منابع غیررسمی اعلام کردند که ممکن است نرخ بلیت برای قشموندان هم از ۷۰ به ۱۲۰هزار تومان افزایش و آن هم به شرط سفر در ساعات ۸ و ۱۴ و ۲۱ با این نرخ تعیین شده و در غیر این صورت آزاد است، اما هنوز این افزایش نرخ برای قشموندان اعمال نشده است. خبرگزاری فارس همچنین در خبر خود اعلام کرده که علیرضا ادیمی، مدیر بندر شهید حقانی بندرعباس نیز افزایش نرخ بلیت شناورهای مسافری برای گردشگران را تایید کرده است.
از طرف دیگر رسانه «صبح ساحل» در گفت‌وگویی با مهرزاد محرری، مدیر اسکله شهید ذاکری قشم موضوع افزایش قیمت بلیت برای قشموندان را رد کرده و نوشته است: تاکنون هیچ ابلاغی برای افزایش قیمت بلیت شهروندی صادر نشده و این نرخ باید همان ۷۰هزار تومان باقی بماند. در این میان هستند مسافرانی که از وجود برخی مشکلات برای خرید بلیت شهروندی صحبت می‌کنند، اما به نظر می‌رسد نرخ بلیت‌های شهروندی هنوز به‌صورت رسمی تغییر نکرده است. افزایش نرخ بلیت برای گردشگران و مسافران، نگرانی‌هایی درباره کاهش سفرها و تأثیر آن بر اقتصاد محلی ایجاد کرده است. به گفته فعالان حوزه گردشگری، افزایش هزینه سفر به قشم می‌تواند تعداد مسافران را کاهش داده و به صنعت گردشگری جزیره آسیب بزند. 

محدودیت عجیب برای تردد قشموندان
مرتضی یکی از ساکنان جزیره قشم است که به‌واسطه کار، هر هفته در مسیر جزیره قشم به بندر تردد می‌کند. او در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد می‌گوید: «من هنوز افزایش قیمت جدید بلیت شناور را تجربه نکرده‌ام، اما اگر حرف‌هایی که درباره محدودیت استفاده از سهمیه شهروندی مطرح می‌شود، درست باشد؛ کار غیرمنصفانه‌ای است. موضوع تعیین ساعت برای تردد در مسیر قشم به بندرعباس و بالعکس برای شهروندان موضوع عجیبی است. مگر می‌شود تمام کارها و اتفاقات را پیش‌بینی کرد که محدود به چندساعت مشخص در روز باشد.»
به گفته این شهروند ساکن شهر قشم؛ تعداد افرادی که روزانه در مسیر قشم به بندرعباس تردد می‌کنند، کم نیستند. کارمندان، معلمان، دانشجویان، بخشی از کارگران و اقشار دیگر به صورت مرتب با شناورهای مسافری در این مسیر در حال رفت‌وآمد هستند و این افزایش قیمت همراه با محدودیت ساعت، مشکلات زیادی را ایجاد خواهد کرد. 

گرانی بلیت شناورها هر سال دوبار
رضوانی یکی دیگر از شهروندان جزیره قشم است که در گفت‌وگو با روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، می‌گوید: الان سال‌هاست که با شروع فصل زمستان و حضور پرتعداد گردشگران برای سفر به جزیره قشم، موضوع گران شدن بلیت شناورها مطرح می‌شود. این در حالی است که در بعضی از سال‌های گذشته قیمت بلیت شناورها یک‌بار در زمستان و یک‌بار در اواسط فصل بهار گران شده است. ما بعضی سال‌ها دوبار گرانی بلیت شناورها را تجربه کرده‌ایم در حالی که در همان سال‌ها فقط یک‌بار حقوق ما افزایش پیدا کرده است. من فکر نمی‌کنم که موضوع محدودیت ساعت برای تردد قشموندان اجرایی شود. معمولا به همین صورت عمل می‌کنند، محدودیت زیادی برای ساکنان در نظر می‌گیرند و وقتی اعتراض‌ها زیاد شد برخی از آنها را لغو می‌کنند.
یک بررسی ساده در اینترنت درباره گران شدن قیمت بلیت شناورهای مسافری مسیر قشم به بندرعباس و بالعکس نشان می‌دهد که در اکثر سال‌های دهه90 به این سو و با تغییراتی که در شیوه خدمات‌رسانی شناورهای مسافری صورت گرفته، در دی‌ماه یا بهمن‌ماه هرسال موضوع افزایش قیمت بلیت‌ها مطرح می‌شود. بررسی بیشتر نشان می‌دهد که موضوع افزایش قیمت بلیت‌ها در برخی از سال‌ها باوجود افزایش قیمت در زمستان در فصل بهار هم مطرح شده است.

مورد عجیب گرانی در کرونا
این روزها کمتر کسی درباره دوران تاریک و تلخ شیوع ویروس کرونا صحبت می‌کند. در آن دوران موضوع «فاصله‌گذاری اجتماعی» یکی از مهم‌ترین سیاست‌های کنترلی برای جلوگیری از شیوع بیشتر ویروس کرونا بود. به فاصله چندماه پس از اجرای سیاست «فاصله‌گذاری اجتماعی» بود که صاحبان شناورهای فعال در مسیر قشم به بندرعباس اعلام کردند که خواستار افزایش قیمت نرخ بلیت هستند.
مهرماه 1399 بود که یکی از مسئولان تعاونی کشتیرانی خلیج‌فارس اعلام کرد: «صاحبان شناورها هفت‌ماه با کاهش ظرفیت مسافرگیری، فاصله ‌اجتماعی را رعایت کرده بودند و با توجه به استمرار ویروس کرونا و در نظر گرفتن هزینه‌های صاحبان شناور، ادامه این همکاری برایشان دیگر مقدور نیست. در صورت اجبار به تداوم کاهش ظرفیت مسافرگیری، مجبور به تعدیل نیرو می‌شوند». هرچند همان زمان هم گفته می‌شد که عدم افزایش قیمت بلیت نمی‌تواند بهانه‌ خوبی برای لغو فاصله‌گذاری اجتماعی شناورها باشد.
اعتراض صاحبان شناورها به عدم افزایش قیمت‌های بلیت، هزینه گزاف سوخت و کاهش درآمدها با تعداد کم مسافران در دوران کرونا بود. آن زمان با تصمیم ستاد تنظیم بازار استان مجوز افزایش قیمت بلیت شناورها صادر شد. هرچند آن زمان گفته می‌شد که این افزایش قیمت مشروط به حفظ فاصله‌گذاری و محدود به زمان شیوع کروناست، اما تجربه ساکنان منطقه چیز دیگری می‌گوید. گزارش‌هایی وجود دارد که در همان زمان هم برخی شناورها تمایلی به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی نداشتند و این موضوع موجب اعتراض‌هایی از سوی مسافران شناورها نیز می‌شد. مسئله افزایش قیمت محدود به دوران کرونا هم پس از مدتی از ادامه‌دار بودن کرونا در کشور در گرداب «تورم» گم شد و دیگر کسی به پیگیری آن نپرداخت.

انحصار و گران‌سازی، سهم قشموندان
یک بررسی ساده نشان می‌دهد که اگر یک شهروند ساکن شهر قشم برای انجام امور خود مربوط به تردد روزانه در مسیر قشم به بندرعباس و بالعکس باشد (روزی 2سفر)، با در نظر گرفتن نرخ بلیت شناور به صورت آزاد باید هر روز مبلغ 380هزار تومان تنها برای تردد با شناورهای مسافری هزینه کند. این رقم حتی برای افرادی که با ارقام غیررسمی که برای بلیت شهروندی اعلام شده به 240هزار تومان می‌رسد. یک حساب ساده برای فردی که 20روز در ماه باید از قشم به بندرعباس و بالعکس سفر کند، نشان می‌دهد که این تردد ماهانه معادل 4میلیون و 800هزار تومان برای افراد دارای بلیت شهروندی (7میلیون 600هزار تومان برای بلیت آزاد) هزینه خواهد داشت.
هرچند افزایش هزینه‌های مربوط به تامین سوخت، تعمیر، تجهیز و نیروی انسانی در شناورهایی که در مسیر قشم به بندرعباس، به‌عنوان پرترددترین مسیر مسافری آبی کشور در تردد هستند را نمی‌توان نادیده گرفت، اما برخی کارشناسان و ساکنان جزیره قشم معتقدند که وجود تنها یک شرکت تعاونی کشتیرانی برای ارائه خدمات به مسافران به نوعی ایجاد انحصار کرده است. نبود فضای رقابتی در خدمات‌رسانی نیز موجب شده تا اختیار عمل برای افزایش قیمت بلیت بیشتر در دست این شرکت و صاحبان شناورها باشد. این همان موضوعی است که نگرانی‌های بیشتری برای قشموندان درباره احتمال گران‌سازی بیشتر در آینده را ایجاد می‌کند.