«روزنامه دریایی سرآمد» بررسی میکند؛
نفوذ آهسته چین در اقیانوس آرام
جزایر اقیانوس آرام چه نقشی در سیاستهای آتی پکن دارند؟
گروه بینالملل- توحید ورستان- منطقه اقیانوس آرام یکی از نقاط مهم برای چین در سالهای اخیر بوده است. در ۲۶فوریه۲۰۲۵، وزیر امور خارجه نیوزیلند، وینستون پیترز، در مورد مانورهای نظامی اخیر چین که در دریای تاسمان در جریان دیدار با وزیر امور خارجه چین در پکن، ابراز نگرانی کرد. وزیر نیوزیلند خاطرنشان کرد که این رزمایش بدون اطلاع قبلی به کشورش انجام شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، موضع نیوزیلند بهدنبال سفر نخستوزیر جزایر کوک به چین در اوایل ماه فوریه انجام شد که گویای تشدید رقابت ژئوپلیتیکی بین قدرتهای بینالمللی و منطقهای برای نفوذ در کشورهای جزیرهای است. مارک براون، نخستوزیر جزایر کوک، در جریان سفر خود، با شخصیتهای سیاسی ارشد دیدار و چندین قرارداد مشارکت را بدون مشورت قبلی با نیوزلند امضا کرد.
این امر نگرانیها را در نیوزیلند برانگیخته است، زیرا جزایر کوک از طریق یک توافقنامه به نیوزیلند ملحق شدهاند که امکان مدیریت امور خارجی آنها را فراهم میکند و در عین حال نیاز به مشورت با ولینگتون در مورد مسائل سیاست خارجی دارد. بهنظر میرسد این اقدامات چین بخشی از تلاش برای جذب کشورهای جزیرهای کوچک در جنوب اقیانوس آرام است که پکن از نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک خود استفاده میکند.
منتقدان استدلال میکنند که این امر در راستای کاهش نفوذ ایالاتمتحده و متحدانش، گشودن فرصتها برای دسترسی به منابع معدنی، ماهیگیری و ارتقای جایگاه جهانی خود در منطقه است. علاوهبر این، چین قصد دارد چندین متحد تایوان را در منطقه خنثی و در عین حال نفوذ نظامی خود را تقویت کند.
اهداف سیاستهای چین در اقیانوس آرام
اهداف کلان چین در منطقه اقیانوس آرام شامل فاصله گرفتن از شرکای دیپلماتیک تایوان و گسترش نفوذ آن از طریق اجرای موافقتنامههای همکاری نظامی است. همچنین بهدنبال افزایش ظرفیت عملیاتی نیروی دریایی چین دور از سرزمین اصلی و بهرهمندی از منابع طبیعی گسترده موجود در منطقه است. برای دستیابی به این اهداف، پکن چندین سیاست کلیدی را اتخاذ کرده که در ادامه به آن اشاره میشود.
۱-تلاش برای تضعیف روابط تایپه با کشورهای منطقه: با توجه به روابط تایوان با کشورهای جزیرهای اقیانوس آرام، چندین کشور در منطقه رویکرد دیپلماتیک خود را از تایوان به اصل «چینواحد» تغییر دادهاند که آخرین آنها نائورو است که روابط دیپلماتیک خود را از تایپه به پکن تغییر داد. در حال حاضر، تنها سهکشور جزیرهای در اقیانوس آرام روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان دارند که عبارتند از جزایر مارشال، پالائو و تووالو. البته مجمع جزایر اقیانوس آرام که در آگوست۲۰۲۴ تشکیل شد و شامل سهکشور مذکور است، در بیانیه خود پس از نشست سالانه رهبران منطقه پس از شکایات نماینده چین، هرگونه اشارهای به تایوان را حذف کرد.
۲- تقویت امنیت و همکاری نظامی چین با کشورهای منطقه: هدف چین همچنین امضای قراردادهای امنیتی مختلف با کشورهای جزیره اقیانوس آرام و افزایش حضور نظامی خود در منطقه است. جزایر سلیمان یک توافقنامه امنیتی با پکن در سال۲۰۲۲ امضا کردند که این نگرانی را ایجاد کرد که چین احتمالا با کشتیهای دریایی خود بهدنبال دسترسی به تاسیسات بندری باشد و باعث نگرانی دیپلماتیک قابلتوجهی در واشنگتن و کانبرا شود. بهطور همزمان، شایعاتی در مورد نزدیکی چین به بازسازی یک فرودگاه نظامی در کیریباتی، واقع در ۲۴۰۰مایلی جنوبغربی هاوایی، منتشر شده که نگرانیهای ایالاتمتحده را برانگیخته است.
۳- حمایت از پروژههای زیرساختی در جزایر اقیانوس آرام: چین پروژههای توسعهای متعددی را در کشورهای جزیرهای حمایت مالی و اجرا کرده است. بهعنوان مثال، در ساموآ، چین در سال ۱۹۹۳ یک ساختمان دولتی مهم را در پایتخت، آپیا، احداث کرد. این ساختمان پس از جان سالم بهدر بردن از زلزله مهم در سال۲۰۰۹، به یک مکان گردشگری و نماد کلیدی شهر تبدیل شد.
۴- ارائه فرصتهای مختلف همکاری اقتصادی به کشورهای جزیره: چین قول داده است که با تشویق گردشگران چینی به گذراندن تعطیلات خود در پالائو، بخش گردشگری آن را تقویت کند. این کشور همچنین مشوقهای اقتصادی برای جزایر مارشال ارائه کرده است. گزارش موسسه «Lowy» نشان داد که چین از ایالاتمتحده پیشی گرفته و میلیاردها دلار در میان رقابت با ایالاتمتحده و متحدانش سرمایهگذاری کرده است.
۵- گسترش قراردادهای مشارکت راهبردی با کشورهای اقیانوس آرام: چین مشتاق امضای قراردادهای مشارکت راهبردی با کشورهای جزیره اقیانوس آرام است. آخرین مورد از این توافقنامهها در فوریه همزمان با سفر نخستوزیر جزایر کوک به پکن با ایجاد مشارکت در زمینههای مختلف از جمله معادن اعماق دریا و بورسیههای آموزشی اعلام شد. گزارشها نشان میدهد که سند مشارکت مستلزم تعهدات مالی بیشتر چین برای پروژههای زیرساختی و بورسیههای آموزشی است.
۶- گسترش رزمایشها و تمرینهای نظامی در منطقه: در سالهای اخیر، چین تلاش کرده تا دامنه رزمایشهای نظامی خود را در اقیانوس آرام گسترش دهد. در ۲۱فوریه سالجاری، چین تمرینات دریایی را در دریای تاسمان انجام داد که انتقاد استرالیا و نیوزیلند را برانگیخت. جودیت کالینز، وزیر دفاع نیوزیلند، اظهار داشت: تمرینات با شلیک مستقیم اطلاعرسانی نشده که در تضاد با همکاریهای دوجانبه است.
چالشهای کلیدی پیشروی پکن
علیرغم موفقیت اخیر چین در افزایش نفوذ خود بر کشورهای جزیرهای اقیانوس آرام، سیاستهای این کشور با چندین چالش مهم مواجه است که عبارتند از:
۱- حضور قوی آمریکا در منطقه: چالش اصلی روابط چین با جزایر اقیانوس آرام در ناتوانی این کشور در ایجاد یک سیستم منطقهای جدید برای جایگزینی سیستم غربی به رهبری ایالاتمتحده است. نقش چین در اقیانوس آرام جنوبی احتمالاً به دلیل نفوذ سنتی و قدرت نرم قابلتوجه ایالاتمتحده در منطقه، با پشتیبانی از حضور امنیتی با اختلال مواجه است.
۲- رقابت با استرالیا و نیوزیلند: امضای قراردادهای چین با کشورهای جزیرهای اقیانوس آرام منجربه رقابت قابلتوجهی با استرالیا و نیوزیلند میشود که از زمان پایان کنترل امپراتوری ژاپن برای ایجاد یک سیستم امنیتی منطقهای قوی کار کردهاند. از آنجایی که چین بیشتر با جزایر اقیانوس آرام تعامل میکند، هر دوکشور تلاشها را برای تقویت روابط دوجانبه خود با این کشورها تسریع کردهاند.
۳- تضاد بین فعالیتهای نظامی چین و نیازهای امنیتی کشورهای جزیرهای: هرچند برخی جزایر قراردادهای نظامی با چین منعقد کردهاند، اما این فعالیتهای نظامی احتمالا امنیت جزایر را تهدید و همکاریهای بیشتر را از بین ببرد. بهعنوان مثال، کیریباتی از چین به دلیل پرتاب یک موشک بالستیک قارهپیما انتقاد کرد و اظهار داشت که در اقیانوس آرام هیچ استقبالی از مانورهای پکن وجود ندارد.
۴- نگرانیها در مورد تلههای بدهی ناشی از تامین مالی چین: بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶، بانکهای چینی بیش از ۱.۱میلیارد دلار به این منطقه وام دادند و این امر نگرانی از افزایش فشار دیپلماتیک بر جزایر را افزایش داده است. با این حال، گزارشهای اخیر نشان میدهد که چین رویکرد راهبردی را اتخاذ کرده و از تأمین مالی بدهی به سمت کمکهای بلاعوض بزرگتر و پروژههای سطح جامعه تغییر جهت داده است.
گروه بینالملل- توحید ورستان- منطقه اقیانوس آرام یکی از نقاط مهم برای چین در سالهای اخیر بوده است. در ۲۶فوریه۲۰۲۵، وزیر امور خارجه نیوزیلند، وینستون پیترز، در مورد مانورهای نظامی اخیر چین که در دریای تاسمان در جریان دیدار با وزیر امور خارجه چین در پکن، ابراز نگرانی کرد. وزیر نیوزیلند خاطرنشان کرد که این رزمایش بدون اطلاع قبلی به کشورش انجام شده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، موضع نیوزیلند بهدنبال سفر نخستوزیر جزایر کوک به چین در اوایل ماه فوریه انجام شد که گویای تشدید رقابت ژئوپلیتیکی بین قدرتهای بینالمللی و منطقهای برای نفوذ در کشورهای جزیرهای است. مارک براون، نخستوزیر جزایر کوک، در جریان سفر خود، با شخصیتهای سیاسی ارشد دیدار و چندین قرارداد مشارکت را بدون مشورت قبلی با نیوزلند امضا کرد.
این امر نگرانیها را در نیوزیلند برانگیخته است، زیرا جزایر کوک از طریق یک توافقنامه به نیوزیلند ملحق شدهاند که امکان مدیریت امور خارجی آنها را فراهم میکند و در عین حال نیاز به مشورت با ولینگتون در مورد مسائل سیاست خارجی دارد. بهنظر میرسد این اقدامات چین بخشی از تلاش برای جذب کشورهای جزیرهای کوچک در جنوب اقیانوس آرام است که پکن از نفوذ اقتصادی و دیپلماتیک خود استفاده میکند.
منتقدان استدلال میکنند که این امر در راستای کاهش نفوذ ایالاتمتحده و متحدانش، گشودن فرصتها برای دسترسی به منابع معدنی، ماهیگیری و ارتقای جایگاه جهانی خود در منطقه است. علاوهبر این، چین قصد دارد چندین متحد تایوان را در منطقه خنثی و در عین حال نفوذ نظامی خود را تقویت کند.
اهداف سیاستهای چین در اقیانوس آرام
اهداف کلان چین در منطقه اقیانوس آرام شامل فاصله گرفتن از شرکای دیپلماتیک تایوان و گسترش نفوذ آن از طریق اجرای موافقتنامههای همکاری نظامی است. همچنین بهدنبال افزایش ظرفیت عملیاتی نیروی دریایی چین دور از سرزمین اصلی و بهرهمندی از منابع طبیعی گسترده موجود در منطقه است. برای دستیابی به این اهداف، پکن چندین سیاست کلیدی را اتخاذ کرده که در ادامه به آن اشاره میشود.
۱-تلاش برای تضعیف روابط تایپه با کشورهای منطقه: با توجه به روابط تایوان با کشورهای جزیرهای اقیانوس آرام، چندین کشور در منطقه رویکرد دیپلماتیک خود را از تایوان به اصل «چینواحد» تغییر دادهاند که آخرین آنها نائورو است که روابط دیپلماتیک خود را از تایپه به پکن تغییر داد. در حال حاضر، تنها سهکشور جزیرهای در اقیانوس آرام روابط دیپلماتیک رسمی با تایوان دارند که عبارتند از جزایر مارشال، پالائو و تووالو. البته مجمع جزایر اقیانوس آرام که در آگوست۲۰۲۴ تشکیل شد و شامل سهکشور مذکور است، در بیانیه خود پس از نشست سالانه رهبران منطقه پس از شکایات نماینده چین، هرگونه اشارهای به تایوان را حذف کرد.
۲- تقویت امنیت و همکاری نظامی چین با کشورهای منطقه: هدف چین همچنین امضای قراردادهای امنیتی مختلف با کشورهای جزیره اقیانوس آرام و افزایش حضور نظامی خود در منطقه است. جزایر سلیمان یک توافقنامه امنیتی با پکن در سال۲۰۲۲ امضا کردند که این نگرانی را ایجاد کرد که چین احتمالا با کشتیهای دریایی خود بهدنبال دسترسی به تاسیسات بندری باشد و باعث نگرانی دیپلماتیک قابلتوجهی در واشنگتن و کانبرا شود. بهطور همزمان، شایعاتی در مورد نزدیکی چین به بازسازی یک فرودگاه نظامی در کیریباتی، واقع در ۲۴۰۰مایلی جنوبغربی هاوایی، منتشر شده که نگرانیهای ایالاتمتحده را برانگیخته است.
۳- حمایت از پروژههای زیرساختی در جزایر اقیانوس آرام: چین پروژههای توسعهای متعددی را در کشورهای جزیرهای حمایت مالی و اجرا کرده است. بهعنوان مثال، در ساموآ، چین در سال ۱۹۹۳ یک ساختمان دولتی مهم را در پایتخت، آپیا، احداث کرد. این ساختمان پس از جان سالم بهدر بردن از زلزله مهم در سال۲۰۰۹، به یک مکان گردشگری و نماد کلیدی شهر تبدیل شد.
۴- ارائه فرصتهای مختلف همکاری اقتصادی به کشورهای جزیره: چین قول داده است که با تشویق گردشگران چینی به گذراندن تعطیلات خود در پالائو، بخش گردشگری آن را تقویت کند. این کشور همچنین مشوقهای اقتصادی برای جزایر مارشال ارائه کرده است. گزارش موسسه «Lowy» نشان داد که چین از ایالاتمتحده پیشی گرفته و میلیاردها دلار در میان رقابت با ایالاتمتحده و متحدانش سرمایهگذاری کرده است.
۵- گسترش قراردادهای مشارکت راهبردی با کشورهای اقیانوس آرام: چین مشتاق امضای قراردادهای مشارکت راهبردی با کشورهای جزیره اقیانوس آرام است. آخرین مورد از این توافقنامهها در فوریه همزمان با سفر نخستوزیر جزایر کوک به پکن با ایجاد مشارکت در زمینههای مختلف از جمله معادن اعماق دریا و بورسیههای آموزشی اعلام شد. گزارشها نشان میدهد که سند مشارکت مستلزم تعهدات مالی بیشتر چین برای پروژههای زیرساختی و بورسیههای آموزشی است.
۶- گسترش رزمایشها و تمرینهای نظامی در منطقه: در سالهای اخیر، چین تلاش کرده تا دامنه رزمایشهای نظامی خود را در اقیانوس آرام گسترش دهد. در ۲۱فوریه سالجاری، چین تمرینات دریایی را در دریای تاسمان انجام داد که انتقاد استرالیا و نیوزیلند را برانگیخت. جودیت کالینز، وزیر دفاع نیوزیلند، اظهار داشت: تمرینات با شلیک مستقیم اطلاعرسانی نشده که در تضاد با همکاریهای دوجانبه است.
چالشهای کلیدی پیشروی پکن
علیرغم موفقیت اخیر چین در افزایش نفوذ خود بر کشورهای جزیرهای اقیانوس آرام، سیاستهای این کشور با چندین چالش مهم مواجه است که عبارتند از:
۱- حضور قوی آمریکا در منطقه: چالش اصلی روابط چین با جزایر اقیانوس آرام در ناتوانی این کشور در ایجاد یک سیستم منطقهای جدید برای جایگزینی سیستم غربی به رهبری ایالاتمتحده است. نقش چین در اقیانوس آرام جنوبی احتمالاً به دلیل نفوذ سنتی و قدرت نرم قابلتوجه ایالاتمتحده در منطقه، با پشتیبانی از حضور امنیتی با اختلال مواجه است.
۲- رقابت با استرالیا و نیوزیلند: امضای قراردادهای چین با کشورهای جزیرهای اقیانوس آرام منجربه رقابت قابلتوجهی با استرالیا و نیوزیلند میشود که از زمان پایان کنترل امپراتوری ژاپن برای ایجاد یک سیستم امنیتی منطقهای قوی کار کردهاند. از آنجایی که چین بیشتر با جزایر اقیانوس آرام تعامل میکند، هر دوکشور تلاشها را برای تقویت روابط دوجانبه خود با این کشورها تسریع کردهاند.
۳- تضاد بین فعالیتهای نظامی چین و نیازهای امنیتی کشورهای جزیرهای: هرچند برخی جزایر قراردادهای نظامی با چین منعقد کردهاند، اما این فعالیتهای نظامی احتمالا امنیت جزایر را تهدید و همکاریهای بیشتر را از بین ببرد. بهعنوان مثال، کیریباتی از چین به دلیل پرتاب یک موشک بالستیک قارهپیما انتقاد کرد و اظهار داشت که در اقیانوس آرام هیچ استقبالی از مانورهای پکن وجود ندارد.
۴- نگرانیها در مورد تلههای بدهی ناشی از تامین مالی چین: بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۶، بانکهای چینی بیش از ۱.۱میلیارد دلار به این منطقه وام دادند و این امر نگرانی از افزایش فشار دیپلماتیک بر جزایر را افزایش داده است. با این حال، گزارشهای اخیر نشان میدهد که چین رویکرد راهبردی را اتخاذ کرده و از تأمین مالی بدهی به سمت کمکهای بلاعوض بزرگتر و پروژههای سطح جامعه تغییر جهت داده است.

ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
عملکرد خوب «حکشتی» با وجود تحریمها
-
سازمان زمینشناسی به دنبال تدوین سند راهبردی اکتشافات معدنی دریایی
-
حملونقل جادهای در تور ناترازی
-
نظام تصمیمگیری نیازمند خانه تکانی
-
قطار بین المللی تهران - وان راهاندازی شد
-
ضرورت تقویت روش صید لانگلاین برای افزایش تولید ماهیتون
-
راهآهن ایران به دنبال جذب سرمایهگذاری و بهرهوری در صنعت ریلی
-
نفوذ آهسته چین در اقیانوس آرام
-
برگزاری اردوی قرآنی در کشتی؛ جاذبهای جدید برای گردشگران بوشهر
اخبار روز
-
رُمان نویسنده هرمزگانی به چاپ سوم رسید/ «آن تابستان»؛ سوژه مردمپسند ناب اقلیمی برای سینما
-
سرمایهگذاری در پروژههای شهری پیشرفت کرده، اما برخی چالشها باقی است
-
گام جدیددرنگهداشت محلات۲۷گانه منطقه یک باشروع بهار قرآن و طبیعت
-
بازدید مدیر دفتر یونسکو در تهران، از شناور تحقیقاتی «کاوشگر خلیج فارس»
-
صادرات محوری و توسعه فناوری رویکرد اصلی مناطق آزاد
-
تأکید هند بر توسعه چابهار همزمان با تهدید آمریکا
-
افتتاح بخشی از پروژه آزادراه تبریز-مرند
-
عملیات ترمیم خط اسید استیک مربوط به مخازن 1001
-
پانزدهمین نمایشگاه بینالمللی قیر، آسفالت، عایقها، بتن، سیمان و ماشینآلات وابسته افتتاح شد
-
هدفگذاری ایران و قزاقستان برای حمل ۵ میلیون تن بار از مسیر ریلی کشورمان
-
تخصصی ترین وزراتخانه جولانگاه افراد سفارشی و رابطه ای شده است
-
دهمین بوت کمپ اقتصادی با رویکرد توسعه کسب و کارهای نوظهور برگزار شد
-
نیازمند برنامه کلان ملی در حوزه منابع انسانی دریانوردان هستیم
-
همایش شرکت های برتر ایران برای بررسی و رتبه بندی 100 شرکت برتر در سال مالی 1402 برگزار شد
-
امروز باید تکلیف خود را نسبت به نگاه امنیتی حاکم بر فضای دیتا روشن کنیم
-
بازدید میدانی مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره شرکت پایانه ها و مخازن پتروشیمی به منظور بررسی عملکرد واحدهای مختلف بندر پتروشیمی ماهشهر
-
نشست صمیمانه مدیرعامل شرکت پایانه ها و مخازن پتروشیمی با کارکنان بندر پتروشیمی ماهشهر
-
شناور بینظیر "زاگرس" به آب انداخته میشود
-
همایش «بوشهر در مسیر توسعه پایدار دریا محور» برگزار شد
-
مشاغل وابسته به دریا بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد