صنعت نفت و نفتکش‌های ایران درگیر ششمین دور تحریم‌های آمریکا
​​​​​​​گروه انرژی-سهیل مرتضوی-  دور اول مذاکرات غیرمستقیم جمهوری اسلامی ایران و ایالات‌متحده آمریکا یک‌هفته پیش در مسقط برگزار شد و طبق اعلام رسانه‌ها قرار است دور دوم این مذاکرات امروز (شنبه ۳۰فروردین) در شهر رم آغاز شود. با‌این‌حال، دولت ایالات‌متحده آمریکا همچنان در حال تلاش است تا برنامه‌های دونالد ترامپ برای اعمال «فشار حداکثری» را اجرایی کند. در آخرین اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه، روز چهارشنبه هفته گذشته (۲۷فروردین) بود که وزارت خزانه‌داری آمریکا در راستای سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ از اعمال تحریم‌هایی جدید علیه صنعت نفت ایران خبر داد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، در ادامه تلاش‌های دولت ترامپ برای اعمال فشار حداکثری بر تهران، وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده تحریم‌های جدیدی را علیه صادرات نفت ایران اعلام کرد. یک پالایشگاه مستقل چینی و چند شرکت و نفتکش مشمول تحریم‌های جدید شده‌اند. ایالات‌متحده روز چهارشنبه (۱۶آوریل) در راستای تلاش برای تشدید فشار بر ایران و احیای کارزار «فشار حداکثری»، تحریم‌های جدیدی را علیه صادرات نفت ایران وضع کرد که یک پالایشگاه مستقل چینی موسوم به «تی‌پات» را نیز هدف قرار می‌دهد. تی‌پات، اصطلاحی در صنعت نفت برای اشاره به پالایشگاه‌های کوچک و مستقل در چین است که غالبا ظرفیت پالایشی اندکی نسبت به پالایشگاه‌های بزرگ دولتی دارند.
این تحریم‌ها شرکت‌های کشتیرانی و نفتکش‌هایی را هدف قرار می‌دهند که در صادرات نفت ایران، به‌ویژه به چین، مشارکت داشته‌اند. وزارت خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه ۶شرکت و ۵نفتکش را که به انتقال نفت ایران به چین کمک کرده‌اند و بخشی از «ناوگان سایه»  ایران به‌شمار می‌روند، هدف تحریم قرار داد. این ششمین دور تحریم‌ها علیه فروش نفت ایران از زمان صدور یادداشت امنیت ملی جدید توسط دونالد ترامپ در فوریه۲۰۲۵ است. هدف این اقدامات، رساندن صادرات نفت ایران به صفر برای جلوگیری از دستیابی تهران به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای عنوان شده است.
نفتکش‌هایی با پرچم کشورهای پاناما، کامرون و مالزی که میلیون‌ها بشکه نفت ایران را از طریق انتقال کشتی‌به‌کشتی به چین منتقل کرده‌اند، در فهرست دارایی‌های مسدودشده آمریکا قرار گرفته‌اند. همچنین مالکان و مدیران این نفتکش‌ها در هنگ‌کنگ، پاناما، مالزی و جزایر مارشال نیز تحریم شده‌اند. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین اعلام کرده است که هر شرکت یا پالایشگاهی که در تجارت نفت با ایران مشارکت کند، در معرض تحریم قرار خواهد گرفت. هدف از این اقدامات، قطع منابع مالی ایران برای حمایت از گروه‌های نیابتی و فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده در منطقه اعلام شده است.

فشار بیشتر آمریکا به پالایشگاه‌های چین
وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه خود اعلام کرده که این اقدامات فشار بر واردکنندگان چینی نفت ایران را افزایش خواهد داد و در راستای تلاش ترامپ برای به صفر رساندن صادرات نفت جمهوری اسلامی است. این تحریم‌ها در حالی اعلام می‌شود که دولت ترامپ دور جدیدی از مذاکرات با جمهوری اسلامی درباره برنامه هسته‌ای ایران را آغاز کرده است. نخستین دور این مذاکرات هفته گذشته در عمان برگزار شد و دور دوم آن قرار است امروز شنبه ۳۰فروردین (۱۹آوریل) در رم برگزار شود.
طبق اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا پالایشگاه «شاندونگ شنگ‌شینگ» که یک پالایشگاه مستقل مستقر در استان شاندونگ است، به دلیل خرید بیش از یک‌میلیارد دلار نفت خام از ایران مشمول تحریم شده است. این دومین پالایشگاه کوچک چینی است که توسط دولت ترامپ تحریم می‌شود. در بیانیه این وزارتخانه آمده است که این پالایشگاه بین مارس۲۰۲۰ و ژانویه۲۰۲۳، بیش از ۸۰۰میلیون دلار به شرکت نفت و گاز چین واریز کرد. به گفته آمریکا، شرکت نفت و گاز چین یک شرکت پوششی برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که در فروش نفت ایران به چین کمک می‌کرد. این شرکت موفق به پولشویی چندین‌میلیارد دلاری شده بود که از این مبلغ ۱۰۸میلیون دلار توسط وزارت دادگستری ایالات‌متحده توقیف شد.
براساس برآوردهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا، صادرات نفت ایران در سال۲۰۲۴ بالغ بر ۵۴میلیارد دلار درآمد داشته که تقریباً مشابه ۵۳میلیارد دلار در سال۲۰۲۳ بوده است. حجم صادرات، شامل مقداری میعانات گازی، به‌طور میانگین حدود یک‌ونیم‌میلیون بشکه در روز بوده است. این روند در دوران ریاست‌جمهوری بایدن به تدریج صعودی بوده و دولت بایدن به دلیل این روند صعودی و آنچه سهل‌انگاری در اجرای تحریم‌ها تلقی می‌شد، بارها مورد انتقاد قرار گرفت. بخشی از این سهل‌گیری ممکن است ناشی از تفاهمات غیررسمی میان دولت بایدن و ایران بوده باشد.
یکی از دلایلی که دولت ترامپ در این مقطع راحت‌تر تحریم‌ها را تشدید می‌کند، وضعیت فعلی بازار فیزیکی نفت است؛ بازاری که با عرضه کافی و ظرفیت مازاد بیش از پنج‌میلیون بشکه در روز اوپک‌پلاس مواجه است و کشورهای عضو مایل به بازگرداندن تدریجی آن به بازار هستند. این مسئله مانع واکنش صعودی بازار به احتمال از دست دادن حجم صادرات نفت ایران شده است. چین نیز با کاهش سالانۀ تقاضا برای فرآورده‌های نفتی روبه‌رو است؛ تقاضایی که بدون نفت خام تخفیفی ایران، احتمالاً منجر به تعطیلی برخی پالایشگاه‌های مستقل می‌شد.
با توجه به در دسترس بودن مسیرهای مختلف برای ادامه این تجارت، در بازار تردیدهایی نسبت به این مسئله وجود دارد که حجم صادرات نفت ایران واقعاً به نزدیکی صفر برسد. یکی از اقدامات اضافی می‌تواند فشار جدی‌تر برای هدف قراردادن شرکت‌های تجاری چینی باشد که فرآورده‌های نفتی تولیدشده در این پالایشگاه‌های مستقل را دریافت و به فروش می‌رسانند؛ شرکت‌هایی که احتمالاً شامل غول‌های نفتی چین هم می‌شوند، اما اثبات این موضوع دشوار است و با توجه به شراکت بسیاری از شرکت‌های نفت و گاز غربی با این شرکت‌های چینی در پروژه‌ها و دارایی‌ها، مشکلات پیچیده‌ای ایجاد می‌کند.

راز توقف ناگهانی برخی نفتکش‌های ایرانی
روزهای ابتدایی فروردین‌ماه سال‌جاری بود که تارنمای بلومبرگ در گزارشی ادعا کرد؛ دست‌کم ۱۱نفتکش تحت تحریم ایالات‌متحده در نزدیکی مالزی با نفت خام ایرانی در حالت توقف هستند و برخی از آن‌ها بیش از یک‌ماه است که در این مرکز انتقال نفت مستقر شده‌اند که ممکن است نشانه‌ای از کندشدن روند لجستیکی صادرات حساس نفت ایران با چین باشد. این رسانه آمریکایی مدعی شد: براساس داده‌های ردیابی کشتی‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ، حداقل ۱۱نفتکش با نفت‌خام از خلیج‌فارس این هفته یا در نزدیکی مالزی متوقف شده‌اند، یا با سرعت بسیار کم در حال حرکت هستند. این کشتی‌ها که نزدیک به ۱۷میلیون بشکه نفت حمل می‌کنند، در منطقه‌ای در شرق شبه‌جزیره مالزی، محلی برای انتقال نفت کشتی به کشتی، ساکن مانده‌اند.
این رسانه آمریکایی مدعی شد، میزان نفت ایران که حداقل برای یک‌ماه در نزدیکی مالزی و سنگاپور توقف کرده، بالاترین میزان از ماه اوت است. تعداد کشتی‌هایی که با نفت ایرانی در حال توقف هستند، در هفته گذشته و همچنین در دوهفته گذشته رو به افزایش است. این اعداد ممکن است با افشای انتقال‌های دشوارتر برای ردیابی، مورد بازبینی قرار گیرند. این رسانه آمریکایی مدعی شد: در حال حاضر، کاملاً مشخص نیست که آیا نفتکش‌های مملو از نفت در مالزی منتظر انتقال کشتی به کشتی هستند یا اینکه فقط منتظر خرید از پالایشگاه‌های خصوصی در چین. در این گزارش ادعا شده است: افرادی که در زنجیره تامین نفت ایران دخیل هستند - از مالکان کشتی‌ها گرفته تا بنادر و پالایشگاه‌ها - پس از آخرین اقدام واشنگتن برای تحریم یک پالایشگاه خصوصی کوچک چینی، علاوه‌بر پایانه ذخیره‌سازی و تانکرها، در حالت آماده‌باش قرار
 دارند.