فرآیند فوری ترخیص کالاهای خطرناک به علت گرمای هوا آغاز شد
​​​​​​​گروه بنادر- سعید قلیچی-حالا بیش ازیک هفته از وقوع فاجعه گذشته است. حوالی ساعت 12ظهر شنبه هفته پیش بود که صدای مهیب انفجار و لرزش شدید ناشی از موج انفجار بندرعباس را به بهت فرو برد. هشت روز از وقوع فاجعه انفجار در بندر شهیدرجایی بندرعباس گذشت و داغ بزرگ‌ترین بندر شهر ایران خاموش‌شدنی نیست. این روزها دیگر خبری از دود خاکستری ناشی از آتش و انفجار بندر شهیدرجایی دیده نمی‌شود، اما هنوز سایه غم و درد بر سر تمام خلیج‌فارس گسترده است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، هنوز هم مردم بندرعباس داغدار هستند و این داغ به‌زودی‌ها خاموش‌شدنی نیست. روز ملی خلیج‌فارس و روز جهانی کارگر آمدند و رفتند و هیچ نشانی از سرور سال‌های گذشته در استان هرمزگان نبود. خلیج‌فارس این روزها به سوگ کشته‌شده‌های بندر شهیدرجایی نشسته است. بسیاری از کارگران بندر نیز این روزها داغ دارند، داغ هم‌صنفان و همکاران خود که امسال در مراسم روز جهانی کارگر غایب بودند. 
هنوز هم نگاه به تصاویر منتشرشده از خودروها و ساختمان‌های تخریب‌شده در محدوده بندر شهیدرجایی، بهت و حیرت ایجاد می‌کند. ساکنان شهر بندرعباس اما از همان دقایق ابتدایی و ساعتی بعد تمام ایران شوک‌زده شدند. بندر شهیدرجایی از نظر بسیاری از فعالان و کارشناسان اقتصادی، نقش دروازه طلایی تجارت خارجی ایران را دارد. این مجموعه برای ساکنان بندرعباس اما رنگ‌و‌بوی دیگری داشته و دارد. 

جایگاه بندر شهید رجایی برای مردم بندر
مهدی یکی از ساکنان شهر بندرعباس که به کار ترخیص‌کاری در بندر شهیدرجایی در گفتگویی با خبرنگار روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد پیش از این گفته بود: «تقریبا می‌توان گفت اکثر خانواده‌های ساکن بندرعباس، فردی را دارند که در مجموعه بندر شهیدرجایی مشغول فعالیت باشد. بسیاری از افرادی که آنجا مشغول کار هستند را کارگران تشکیل می‌دهند. از همان لحظه شنیده‌شدن صدای انفجار، بسیاری از خانواده‌ها نگران اعضای خانواده‌های خود شدند. الان هم بسیاری از خانواده‌ها داغدارند. بندر شهیدرجایی برای ساکنان بندرعباس فقط یک بندر تجاری نیست، این مجموعه جزو قطب‌های اصلی اقتصاد و اشتغال ساکنان این منطقه است.»

معرفی شفاف مقصران، مطالبه مردم است
احمد مرادی، نماینده مردم هرمزگان در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از فاجعه بندر شهیدرجایی، خواهان پاسخگویی قاطعانه مسئولان و شفاف‌سازی کامل حادثه شد و از کمبود امکانات درمانی و پوشش بیمه‌ای کارگران جانباخته ابراز نگرانی کرد. این نماینده مجلس شورای اسلامی در آیین گرامیداشت هفته کارگر و یادبود جان‌باختگان حادثه ناگوار بندر شهیدرجایی، با تأکید بر عمق فاجعه این بندر، خواستار پیگیری قاطعانه دولت و مجلس و شفاف‌سازی کامل این حادثه شد. مرادی از مردم خواست تا از مسئولان پاسخگویی جدی در قبال حادثه بندر شهیدرجایی طلب کنند. این نماینده مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: مردم حق دارند بدانند چه کسی مقصر است و چرا چنین فاجعه‌ای رخ داده و انتظار دارند که مسئولان با شفافیت و بدون اغماض، پاسخگوی این سوالات باشند. حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدرضا میرتاج الدینی، مشاور حقوقی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با «ایسنا»، تاکید کرد: با پیگیری دقیق ابعاد حادثه بندر شهیدرجایی و برخورد با عاملان آن می‌توان از تکرار این حوادث تلخ جلوگیری کرد. این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی همچنین بیان کرد: قطعا مطالبه و انتظار مردم این است که شفافیت در روند رسیدگی به سهل‌انگاری‌ها وجود داشته باشد. مردم انتظار دارند تا ابعاد این حادثه و عوامل آن توسط کمیته بررسی روشن و اطلاع‌رسانی دقیقی در این زمینه صورت گیرد.

فرصتی برای تحولات اساسی در نظام ایمنی
احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز پنجشنبه‌شب در این مراسم که با حضور جمعی از کارگران و مسئولان استانی برگزار شد، گفت: حادثه بندر شهیدرجایی، یکی از بزرگ‌ترین فجایع کاری در تاریخ کشور است و حضور ما در استان هرمزگان براساس تأکید ویژه رئیس‌جمهور برای رسیدگی فوری به آسیب‌دیدگان انجام شده است. وی با اشاره به جلوه‌های همبستگی ملی پس از این حادثه، بیان کرد: مردم و امدادگران بدون توجه به جایگاه شغلی، در این بحران به یاری یکدیگر شتافتند، اما این فاجعه نشان داد که سیستم ایمنی کشور نیازمند اصلاحات ساختاری است. میدری با انتقاد از نبود کدگذاری دقیق کالاهای خطرناک و عدم‌تطابق چیدمان مواد در بنادر با استانداردهای جهانی، گفت: حادثه بندر شهیدرجایی بندرعباس، نتیجه چنین نارسایی‌هایی است و ایمنی نباید به چشم هزینه دیده شود، بلکه سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند از فجایع آینده جلوگیری کند.

شناسایی 29نفر از جان‌باختگان و آغاز پرداخت دیه
در همین حال تا ظهر روز گذشته (شنبه 13 اردیبهشت) مدیرکل پزشکی قانونی هرمزگان از افزایش «جانباختگان شناسایی شده» حادثه بندر شهیدرجایی به ۳۶ نفر خبر داده و گفته است: با تلاش همکاران این اداره‌ کل، پیکر سه نفر دیگر از جانباختگان حادثه انفجار شناسایی و به خانواده‌های آن‌ها تحویل داده شد. سید جواد میرهادی افزود: برای احراز هویت بقیه پیکرهای تحویل شده به پزشکی قانونی، از بستگان درجه یک آن‌ها نمونه‌برداری DNA گرفته شده، که پس از مشخص شدن داده‌های ژنتیکی، نتیجه به استحضار هموطنان خواهد رسید. طبق اعلام رسمی از مراجع قانونی، در این انفجار ۷۰ نفر فوت شدند که‌ ۳۳ نفر از آنها تعیین هویت شده بودند و اکنون‌ با مشخص شدن هویت سه نفر دیگر، تعداد «جانباختگان شناسایی‌ شده» این حادثه به ۳۶ نفر رسیده است.
پیش از این مجتبی قهرمانی، رئیس‌کل دادگستری هرمزگان درباره هویت 29 تن از جان‌باختگان گفته بود: ۱۰نفر از هرمزگان، پنج‌نفر از سیستان و بلوچستان، چهارنفر از ایلام، ۲نفر از کرمان، سه‌نفر از اصفهان و همچنین از استان‌های خوزستان، خراسان‌رضوی، تهران، فارس و خراسان‌جنوبی نیز هرکدام یک‌نفر شناسایی شده‌اند. قهرمانی افزود: تحویل پیکرهای متوفیان به خانواده‌های آن‌ها در حال انجام است و برای سایر قربانیان ناشناس نیز با انجام آزمایش‌های DNA اقدامات لازم صورت می‌گیرد. رئیس‌کل دادگستری هرمزگان همچنین اعلام کرد: مبلغ دیه ۲۵نفر از جان‌باختگان حادثه بندر شهیدرجایی تامین و واریز شده است.

دستور تخلیه فوری کالاهای خطرناک از بندر
 بعدازظهر پنجشنبه گذشته بود که رسانه‌ها گزارش دادند شرکت مسئول ترمینال کالای خطرناک بندر شهیدرجایی فرآیند فوری ترخیص کالا را شروع کرده است. براساس این گزارش، شرکت مسئول در نامه‌ای اعلام کرده است که «طی24 ساعت به هر طریق ممکن ۸۳کانتینر خود را از بندر خارج کنید». این نامه از سوی شرکتی است که مسئولیت ترمینال کالای خطرناک بندر شهیدرجایی را برعهده دارد. نامه همچنین خطاب به یک شرکت کشتیرانی نوشته شده است. ابتدای هفته گذشته انفجاری در بندر شهیدرجایی رخ داد که ۱.۵درصد از کانتینرهای دپوشده را درگیر خود کرد. علت ترخیص فوری کالا از محوطه کالای خطرناک بندر شهیدرجایی افزایش دما و شرایط حاکم بر بندر عنوان شد.
انتشار این خبر، مبنی بر «تخلیه اضطراری» ترمینال کالای خطرناک در بندر شهیدرجایی باعث ایجاد نگرانی‌هایی در میان فعالان حوزه واردات و صادرات شد. این در حالی است که مسئول بخش کالاهای خطرناک این بندر با رد این موضوع، اعلام کرد: «ورود و خروج کانتینر به ترمینال یک رویه معمول درخصوص کانتینرهای کالای خطرناک است که در طبقه‌بندی کد IMDG قرار دارند.» همچنین تخلیه کل محوطه امکان‌پذیر نیست و هیچ تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است. وی افزود: «با شروع فصل گرم در بندرعباس، براساس دستورالعمل‌های ایمنی، فرآیند ترخیص تسریع می‌یابد تا از خطرات احتمالی پیشگیری شود.»

نقش امضاهای طلایی صمت در فاجعه انفجار
علی شریعتی، عضو اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگویی با «ایلنا» از کندشدن فرآیند ترخیص کالا در گمرک شهیدرجایی گفت و توضیح داد: وزارت صمت در دولت چهاردهم فرآیندی را در گمرکات ایجاد کرده که برای بازرگانان دردسرساز شده است؛ پیش از وزارت آقای اتابک همه امور در گمرکات به‌صورت سیستمی انجام می‌شد و این امر هم باعث تسهیل فرآیندها بود و هم سبب می‌شد پیشبرد امور به امضای یک فرد خاص گره نخورد. در حالی که وقتی فرآیندها به واسطه یک فرد، نه یک سیستم پیش می‌رود، امضاهای طلایی شکل می‌گیرد و سبب می‌شود سیستم به صورت منظم کار نکند. این اتفاقی است که اکنون در وزارت صمت در حوزه واردات رخ داده است.
شریعتی اظهار کرد: هرچند متاسفیم که رئیس‌جمهور با وقوع این فاجعه متوجه این جریان شدند، اما پیشنهاد می‌شود که آقای پزشکیان یک کارگروه ویژه برای بررسی فرآیند واردات تشکیل دهند تا متوجه شوند چرا در چندماه گذشته شماری از بازرگانان در واردات کالا با مشکلات جدی دست‌به‌گریبان شده‌اند. عضو اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان کرد: تشخیص اینکه افرادی که در فرآیند واردات اخلال ایجاد کرده‌اند و عملکرد آنها جایگزین فرآیند سیستمی شده است و تعمدی در این امر دارند یا نه، در حیطه اختیارات ما نیست، بلکه بحث بر سر این است که وقتی شخص یا اشخاصی در فرآیند واردات تصمیم‌گیر هستند و جای سیستم را می‌گیرند، اشتباهی رخ داده است. وی یادآور شد: اکنون این پرسش مطرح است که چرا وزیر صمت امر واردات با این میزان از اهمیت را به مشاور خود واگذار کرده و امضای طلایی ایجاد کرده است؛ اگر وزیر صمت برای این ابهامات پاسخ شفاف و قانع‌کننده‌ای دارد، ارائه کند.