سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری برخی کشورها برای تحقیق درباره خلیج فارس
​​​​​​​گروه دانش دریا – امید عباسی - روز گذشته (سه‌شنبه 23اردیبهشت) سومین همایش بین‌المللی علوم دریایی با رویکرد اقتصاد دریاپایه و سیستم‌های پایدار انرژی، به همت پژوهشکده علوم دریایی دانشگاه تهران در تالار شهید دهشور دانشکدگان علوم دانشگاه تهران برگزار شد. شرکت‌کنندگان در این همایش به بحث و تبادل‌نظر پیرامون محورهای اصلی این رویداد شامل علوم و مهندسی محیط‌زیست ساحلی-دریایی، تنوع‌زیستی و زیست‌شناسی دریایی، آلودگی محیطی با نگاهی ویژه بر آلودگی ساحلی-دریایی، تغییرات آب‌وهوایی با رویکرد اقیانوس‌شناسی جوی، اکوتوریسم ساحلی-دریایی، برنامه‌ریزی، مدیریت و آموزش در جوامع ساحلی-دریایی، ارزیابی اثرات توسعه و آمایش سرزمینی در جوامع ساحلی-دریایی، فیزیک دریا و هیدرودینامیک سواحل، استراتژی‌های توسعه بنادر هوشمند و پایدار، حکمرانی سیستم‌های ترکیبی پایدار انرژی، مدیریت بحران، پدافند غیرعامل، HSE و سوانح ساحلی-دریایی، برنامه‌ریزی و مدیریت بنادر و سکونتگاه‌های ساحلی-دریایی پرداختند.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، اولین همایش بین‌المللی علوم دریایی سال۱۴۰۱ در دانشگاه هرمزگان و دومین همایش اسفند۱۴۰۲ در جزیره قشم برگزار شد. سومین همایش نیز قرار بود اسفندماه سال گذشته در بندر بوشهر برگزار شود، اما در نهایت بنا بر این شد که این همایش اردیبهشت‌ماه سال‌جاری در تهران برگزار شود. پیش از این اعلام شده بود که مقالاتی از کشورهای عراق، ترکیه، پاکستان، چین، نروژ، جمهوری چک و آمریکا به این همایش ارسال شده است.

سیاری: خلیج فارس بوده، هست و خواهد ماند
امیردریادارحبیب‌الله سیاری، معاون هماهنگ‌کننده ارتش با یادآوری دهم اردیبهشت به‌عنوان روز ملی خلیج‌فارس در تقویم تاکید کرد که خلیج‌فارس بوده، هست و خواهد ماند. 
وی در این همایش به اهمیت دریا اشاره کرد و گفت: از نگاه رهبر معظم انقلاب، دریا برای کشور یک فرصت بزرگ جهت پیشرفت و حفظ منافع ملی است، حال آیا از این فرصت به‌درستی استفاده شده است؟ وی به عوامل موثر یک کشور به قدرت دریایی پرداخت و موقعیت جغرافیایی، خصوصیات ملی، جمعیت، ویژگی‌های طبیعی، طول ساحل و وسعت خدادادی را در زمره این عوامل برشمرد. «سیاری» تاکید کرد: دریا منبع ثروت و قدرت است که می‌تواند تمدن‌سازی باشد؛ با توجه به ویژگی سرزمینی ایران باید به سمت فرهنگ دریایی حرکت کرد و از ظرفیت‌ها در توسعه و پیشرفت بهره برد.
معاون هماهنگ‌کننده ارتش به اهمیت دریا از منظر اقتصادی پرداخت و استفاده از ظرفیت‌های متنوع و گسترده دریا در راستای ایجاد مشاغل، استفاده از ظرفیت‌های دریا برای توسعه مدنیت در نوار ساحلی، افزایش ارزش‌افزوده، ترویج رشد اقتصادی پایدار در بخش‌های کلیدی اقیانوس‌ها را از جمله این موارد برشمرد. دریادار سیاری همچنین بر استفاده از ظرفیت‌های دریا برای توسعه اقتصادی از طریق ایجاد بنادر به‌عنوان مراکز مواصلاتی حمل‌‌ونقل، فروش دانش ‌خدمات، اجاره ظرفیت‌های دریایی و ایجاد توسعه ظرفیت‌های ترانزیتی کالا تاکید کرد.

اجیرکردن پژوهشگر برای تحقیق
 درباره خلیج‌فارس
احمد نوحه‌گر، رئیس همایش بین‌المللی علوم دریایی نیز در مراسم افتتاحیه این همایش گفت: کشور ما با فرهنگ طولانی و زیربنای عقلانیت و سابقه حکمرانی مطلوبی که داشته و بر دریا نیز حکمرانی داشته است، لذا خلیج‌فارس حاصل فرهنگ و تمدن است. وی افزود: باید بپذیریم در زمینه دریا عقب‌ماندگی داریم. غبارهایی بر این تمدن نشسته است و باید این غبار را بزداییم. رئیس همایش بین‌المللی علوم دریایی با اشاره به اینکه ایران جزو 7،6کشور اول دنیا از نظر بیشترین مرز آبی است، گفت: ۱۲کشور با ما مرز مشترک آبی دارند و تمدن کشور ما بر کشورهای اطراف تاثیرگذار بوده است‌. وی افزود: اگر برخی به دنبال تغییر نام خلیج‌فارس هستند، این‌ها مسائلی نیستند که قابل بحث باشد.
نوحه‌گر خاطرنشان کرد: برخی کشورها میلیاردها دلار هزینه می‌کنند و پژوهشگر اجیر می‌کنند که در مورد خلیج‌فارس تحقیق کنند، ولی ما برای برگزاری یک همایش کوچک به هزار در باید بزنیم. وی با اشاره به ثروت و منابع عظیم نیروی انسانی در ایران گفت: باید از این منابع استفاده کرده و تا می‌توانیم تحقیق کنیم و این تحقیقات تبدیل به فناوری شود و در تمدن‌سازی در عرصه دریا فعالیت کنیم. رئیس همایش بین‌المللی علوم دریایی با تاکید بر اینکه ما باید در زمینه پارک علم و فناوری دریایی فعالیت کنیم، گفت: ما این آمادگی و توانمندی را داریم تا در این بخش فعالیت کنیم. انتظار داریم مسئولان اجرایی کشور به سمت فناوری دریایی حرکت کنند و رویکرد خود را در مورد دانشگاه تغییر دهند. وی اظهار کرد: انتظار داریم مسئولان اجرایی کشور، بعد از تاکیدات مقام معظم رهبری بر اقتصاد دریاپایه به سمت دانشگاه بیایند. دانشگاه‌ها کمک‌های زیادی در مورد فناوری نظامی کرده‌اند و باید بدانیم توسعه‌ای که از مسیر دانشگاه علوم نکند، پایدار نخواهد بود.
نوحه‌گر با اشاره به اینکه امروز ثروت دنیا از محل تولید علم و تبدیل علم به فناوری ایجاد می‌شود، گفت: درست است که ما باید با سایر کشورها ارتباط داشته باشیم، ولی توانمند داخلی زیادی داریم. ما زمینه فعالیت را داریم و باید با همکاری سایر کشورها توانمندی‌های خود را به منصه‌ظهور برسانیم. وی با اشاره به مشکلات آب در کشور گفت: ما ۳۰، ۴۰سال پیش در دانشگاه گفته بودیم که در زمینه منابع آبی مشکل داریم، اگر آن روز به این مسائل گوش داده می‌شد و برنامه‌ریزی می‌شد، امروز برای آب کاسه گدایی به دست نمی‌گرفتیم. وی اظهار امیدواری کرد که از این به بعد رویکرد مسئولان به دانشگاه بهتر از اینی که هست، باشد.

جایگاه یکی مانده به آخر ایران در سرمایه‌گذاری بنادر منطقه
مهدی پندار، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم نیز در این همایش گفت: اقتصاد کشورها نشانه توانایی آن‌ها در زمینه حکمرانی کشورهاست. کشورهایی که اقتصاد برتر و پایدار دارند از همه ظرفیت‌های خود از جمله ظرفیت‌های آبی استفاده می‌کنند. وی با اشاره به مزیت‌های کشور گفت: ۵هزار و ۸۰۰کیلومتر مرز آبی ایران، مزیت تجارت و ترانزیت، وجود کشورهایی در همسایگی که دسترسی محدود به آب‌های آزاد دارند، دسترسی کشور به اقیانوس هند، از جمله مزیت‌های دریایی کشور است که به دلایل مختلف از این ظرفیت استفاده نکردیم.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم اظهار کرد: توسعه دریامحور یک رویکرد نوین است که باید از مزیت‌های نسبی آن استفاده کنیم. این یک نگاه جدید در برنامه‌های توسعه است. وی با اشاره به تعریف اقتصاد دریامحور گفت: استفاده پایدار از ظرفیت آبی برای رشد اقتصاد بهبود وضعیت اقتصادی،‌ حمل‌ونقل، ترانزیت لجستیک، خدمات بندری، گردشگری دریایی، ساخت و بازسازی کشتی‌ها، شیلات، حفاظت از محیط‌زیست دریایی و .‌.. محورهای مهم در اقتصاد دریامحور است. «پندار» با بیان اینکه ابلاغ سیاست‌های دریامحور فصل جدیدی در سیاست‌های کشور ایجاد کرد، گفت: در آبان ۱۴۰۳ این سیاست‌ها توسط رهبری ابلاغ شد و در برنامه هفتم پیشرفت نیز به اقتصاد دریامحور پرداخته شد. وی خاطرنشان کرد: از سال‌ها پیش مطالعات آمایش سرزمین به این تاکید داشتند که باید به سمت دریامحوری حرکت کنیم.
معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم با اشاره به اینکه باید نگاه توسعه ما بازگشت به دریا باشد، گفت: امروزه در دنیا ۶۵ تا ۷۰درصد جمعیت در فاصله ۶۰کیلومتری دریا حضور دارند. در ایران این میزان ۱۲درصد است و در جنوب کشور ۵درصد از جمعیت در این فاصله قرار دارند. باید در یک دوره ۲۰ساله این اسکان جمعیت اتفاق بیفتد. «پندار» با اشاره به ظرفیت بندرهای ایران و مقایسه آن با کشورهای منطقه گفت: یکی از چالش‌های اساسی بنادر، چالش جذب سرمایه‌گذاری است. ایران در بین ۹کشور خلیج‌فارس از نظر سرمایه‌گذاری یکی مانده به آخر است و در رتبه‌بندی قبل از یمن قرار گرفته‌ایم. سهم ایران در سرمایه‌گذاری بنادر کمتر از ۲درصد است و کل ظرفیت سرمایه‌گذاری کشور ما به اندازه دومین بندر بزرگ قطر است. وی با بیان اینکه رئیس‌جمهور تاکید دارد که دانشگاه‌ها در حل مسائل کلان کشور سهم ایفا کنند، گفت: امروز خواسته ایشان تبدیل به یک تفاهم‌نامه شده است. دانشگاه تهران در توسعه حوزه اقتصاد دریامحور نقش زیادی دارد. وی اظهار کرد: دستگاه‌های مختلفی در زمینه دریامحور حرکت می‌کنند، ولی ما باید به سمت یکپارچگی برویم. تعلل در زمینه ظرفیت‌های دریامحور ممکن است باعث از دست رفتن همه مزیت‌های کشور در این زمینه ‌شود.

آمادگی پژوهشگاه علوم دریایی برای کمک به رفع ناترازی
پیش از این اعلام شده بود که پژوهشگاه علوم دریایی دانشگاه تهران آمادگی کامل دارد تا در حوزه رفع ناترازی‌ها بویژه در بخش مربوط به ناترازی‌های آبی به کمک دولت بیاید. کشور ایران با توجه شرایط اقلیمی فعلی دچار تنش جدی آبی و انرژی است. به همین دلیل نیازمند برنامه بلندمدت هستیم که از این ناترازی عبور کنیم. پژوهشکده علوم دریایی با رویکرد حفظ زیست دریاها در این زمینه به کمک دستگاه‌های اجرایی، شرکت‌ها و سایر ارگان‌ها خواهد آمد. در همین راستا پژوهشکده علوم دریایی به شرکت تامین و انتقال آب خلیج فارس که مسئولیت انتقال آب به استان‌های کرمان، یزد و ... را دارد، مشاوره‌ ارائه می‌کند تا محیط زیست و پوشش جنگل‌های دریایی را حفظ کنیم که امیدواریم مثمر ثمر باشد.
به گفته مسئولان پژوهشکده علوم دریایی دانشگاه تهران در بحث ناترازی آب نیز به شرکت‌ها و ارگان‌های تصمیم‌گیر اعلام آمادگی کردیم که در مطالعات مختلف در حفظ جایگاه دریا همکاری داشته باشیم. پژوهشکده علوم و فناوری دریایی این همکاری را اعلام کرده و در سال ۱۴۰۴ این رویکرد افزایش خواهد یافت. همچنین  آمایش مناطق دریایی و ساحلی باید مد نظر قرار گیرد و یکی از ضرورت‌های کشور تدوین یک سند ساحلی و دریایی با رویکرد مناطق و تغییرات اقلیمی است. سواحل خزر باید سند آمایش جداگانه داشته باشد، سواحلی جنوبی و سواحل غربی نیز با رویکرد فناورانه نیازمند سندهای آمایش جداگانه هستند تا برنامه‌ریزی کرده و بتوانیم از سواحل کشور استفاده کنیم. کشور ایران با ۵۸۰۰ مرز آبی کشور دریایی است. نیاز جدی است که سواحل دریایی را مورد توجه قرار دهند پژوهشگاه علوم دریایی آمادگی لازم برای کمک به دولت در این زمینه
 دارد.