گروه دریاپایه-زهرا عسکری-  موضوع تهدیدات امنیت دریایی و تنش در آب‌های بین‌المللی حالا دیگر مربوط به چندکشور نیست. به نظر می‌رسد نگاهی کلان‌تر برای ریشه‌یابی و حل چالش تنش در دریاها شکل گرفته است. اگر تا پیش از این تنها چندکشور درگیر تنش تجارت و اقتصاد دریا بودند، حالا کار به نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد هم رسیده است. 
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، هفته گذشته بود که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل اعلام کرد که سازمان بین‌المللی دریانوردی همچنان نقش اساسی در کاهش تنش‌ها در دریا و گردهم آوردن کشور‌های عضو و صنعت کشتیرانی برای یافتن راه‌حل‌ها ایفا می‌کند. دبیرکل سازمان ملل متحد این صحبت‌ها را در نشست شورای امنیت مطرح کرد.بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند که اهمیت دریاها و اقیانوس‌ها در روابط بین‌المللی تداوم یافته و به‌طور همزمان، کنشگری دریایی از انحصار ابرقدرت‌ها و قدرت‌های بزرگ خارج شده است. از طرف دیگر، به نظر می‌رسد که قدرت‌های نوظهور، بی‌تردید بر روابط بین‌المللی اثرگذاری جدی دارند. در این میان نکته جالب آن است که همه آن‌ها، به نحوی کنشگران دریایی نیز هستند.
حالا مدت‌هاست که از قطب شمال تا اقیانوس هند و اقیانوس آرام، شاهد حساسیت یافتن تنش‌های دریایی هستیم. تسلط انصارالله یمن بر بخشی از دریای سرخ، پیامدهای قابل‌توجهی بر منازعات غرب‌آسیا گذاشته است و در آن سوی آسیا، دریای جنوبی چین به کانون تنش‌های عمده دریایی بین چین و متحدان آمریکا که همسایگان چین هستند، تبدیل شده است.
برخی کارشناسان معتقدند که تداوم در رقابت‌های دریایی، افزایش کنشگران دریایی و همچنین گسترش پرونده‌های دریایی در روابط بین‌المللی موضوعاتی هستند که نیازمند بررسی دقیق‌تری است. به بیان دیگر، قدرت حاکم در روابط بین‌المللی، قدرتی است که در کنار سایر عوامل و ابزار قدرت، از تسلط بر دریاها برخوردار بوده است. مخصوصاً از زمانی که دانش و تکنولوژی، من‌جمله صنعت دریانوردی را دگرگون ساخت، تسلط بر دریاها، تعیین‌کننده جایگاه قدرت‌های جهانی بوده است.

درخواست گوترش برای کاهش تنش در دریا
دبیرکل سازمان ملل هفته گذشته در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره امنیت دریایی گفت: سازمان بین‌المللی دریانوردی همچنان نقش اساسی در کاهش تنش‌ها در دریا و گردهم آوردن کشور‌های عضو و صنعت کشتیرانی برای یافتن راه‌حل‌ها ایفا می‌کند. گوترش ادامه داد: با نگاه به آینده، اقدام در سه‌حوزه کلیدی موردنیاز است که نخستین آن، احترام به قوانین بین‌المللی است. همه کشورها باید به تعهدات خود عمل کنند. دوم، ما باید تلاش‌ها را برای رسیدگی به ریشه‌های ناامنی دریایی تشدید کنیم. تهدیدات امنیت دریایی را نمی‌توان بدون پرداختن به مسائلی مانند فقر، فقدان معیشت جایگزین، ناامنی و ساختارهای ضعیف حاکمیتی برطرف کرد. سوم، ما به همکاری نیاز داریم. یعنی باید همه کسانی را که در فضاهای دریایی سهمی دارند، درگیر کنیم؛ از جوامع ساحلی گرفته تا دولت‌ها و گروه‌های منطقه‌ای. وی تصریح کرد: ما باید به کشورهای در حال توسعه کمک کنیم تا از طریق فنّاوری، آموزش، ظرفیت‌سازی، اصلاحات قضایی و نیروهای دریایی مدرن، واحدهای پلیس دریایی، نظارت دریایی و امنیت بنادر، ظرفیت خود را برای مقابله با این تهدیدات افزایش دهند.
دبیرکل سازمان ملل متحد اضافه کرد: از زمان‌های بسیار قدیم، مسیرهای دریایی، جهان را به هم پیوند داده‌ است. آن‌ها مدت‌هاست که وسیله اصلی تجارت و حمل‌و‌نقل نه‌تنها مردم، کالاها و اجناس، بلکه فرهنگ‌ها و ایده‌ها نیز بوده‌اند. گوترش گفت: تمام بشریت به اقیانوس‌ها و دریاهای جهان وابسته است؛ از اکسیژنی که تنفس می‌کنیم، تا تنوع‌زیستی که تمام حیات را حفظ می‌کند، تا اقتصادها، تجارت و مشاغلی که توسط صنایع دریایی پشتیبانی می‌شوند، اما فضاهای دریایی به‌طور فزاینده‌ای تحت فشار تهدیدات سنتی و خطرات نوظهور هستند. وی افزود: از چالش‌های پیرامون مرزهای مورد مناقشه تا کاهش منابع طبیعی در دریا تا تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی که شعله‌های رقابت، درگیری و جرم را شعله‌ور می‌کند. از دزدی دریایی، سرقت مسلحانه، قاچاق و جرایم سازمان‌یافته گرفته تا اقدامات مخرب علیه کشتیرانی، تأسیسات فراساحلی و زیرساخت‌های حیاتی تا تروریسم در حوزه دریایی که تهدیدی قابل‌توجه برای امنیت بین‌المللی، تجارت جهانی و ثبات اقتصادی است.
گوترش اضافه کرد: پس از کاهش اندک حوادث دزدی دریایی و سرقت مسلحانه، گزارش شده است در سال۲۰۲۴، سه‌ماهه اول سال۲۰۲۵ شاهد یک روند صعودی شدید از این نظر بود. دبیرکل سازمان ملل ادامه داد: طبق گزارش سازمان بین‌المللی دریانوردی، حوادث گزارش‌شده در مقایسه با مدت مشابه در سال۲۰۲۴ تقریباً ۴۷.۵درصد افزایش یافته است. حوادث در آسیا، به‌ویژه در تنگه‌های مالاکا و سنگاپور، تقریباً دوبرابر شده است. وی بدون اشاره به جنایات اسرائیل گفت: «در دریای سرخ و خلیج عدن، حملات حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری، تجارت جهانی را مختل کرده و تنش‌ها را در منطقه‌ای که از قبل بی‌ثبات بوده، افزایش داده است. خلیج عدن و دریای مدیترانه همچنان مسیرهای فعال و خطرناکی برای قاچاق مهاجران و قاچاق سلاح و انسان هستند.» دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین ادامه داد: خلیج گینه همچنان با دزدی دریایی، آدم‌ربایی، سرقت مسلحانه در دریا، سرقت نفت، ماهیگیری غیرقانونی و قاچاق غیرقانونی مواد مخدر، سلاح و انسان دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.

چالش‌های جهانی برای صنعت کشتیرانی 
صنعت کشتیرانی جهانی اکنون با چالش‌های بی‌سابقه‌ای مواجه است: ناوگان‌های سایه، خرابکاری در زیرساخت‌های زیردریایی، دزدی دریایی و تغییر الگوهای تجاری ناشی از تحریم‌ها، اتحادهای جدید و جنگ. این اختلالات باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، افزایش زمان تحویل و افزایش تورم جهانی همراه با افزایش هزینه‌های تولید در همه صنایع می‌شود. فراتر از پیامدهای اقتصادی، این داینامیک‌ها ابهاماتی فوری را در مورد کاهش امنیت دریایی در عصر جهانی‌شدن ایجاد می‌کند. مسیرهای تجاری‌ای که بر سرشان رقابت وجود دارد، با کاهش همکاری مواجه شده و ناامن‌تر می‌شوند. از آنجایی که سیستم جهانی تکه‌تکه شده و الگوهای تجاری دوباره تنظیم می‌شوند، تامین امنیت تجارت دریایی مستلزم استراتژی‌های جدیدی است که به‌طور بالقوه نقش قدرت‌های دریایی، ائتلاف‌های منطقه‌ای و حکومت بین‌المللی را بازتعریف می‌کند. این تغییرات در تجارت دریایی در ادامه سال2025 آشکارتر خواهد شد.
برخی کارشناسان معتقدند در صورت عبور از چالش‌های کنونی و رفع تنش‌های موجود در دریاها می‌توان مدلی را برای اقتصادی کردن تجارت کشتیرانی طراحی کرد. در اقتصاد جهانی چنانچه رونق اقتصادی وجود داشته باشد، موجب رونق بخش حمل‌ونقل دریایی خواهد شد. عواملی مانند قیمت نفت نیز اثرات خاص خود را بر این سنعت می‌گذارند. در دوران رونق اقتصادی هرچه مبدا حمل کالا با مقصد دارای مسافت بیشتری باشد، ظرفیت بالاتری برای کشتیرانی موردنیاز است. هزینه حمل‌ونقل به نوعی می‌تواند بر این بازار موثر باشد. به‌عنوان مثال، قیمت نفت می‌تواند بر نوع تقاضا مانند سرعت‌های متفاوت و ظرفیت مختلف و ایده‌آل اثر بگذارد.