حسین سلاح‌ورزی- بازار عراق، که با سال‌ها رنج و هزینه‌های کلان تجاری و سیاسی برای ایران به دست آمده، حالا در خطر نابودی و از دست رفتن است. بی‌توجهی آشکار دولت ایران، ناکارآمدی دیپلماسی اقتصادی و سیاست‌های هدفمند تعرفه‌ای دولت عراق، در کنار فشار تحریم‌ها، کمر تجار ایرانی را خم کرده و آن‌ها را آرام‌آرام از این بازار حیاتی بیرون می‌راند. این فاجعه نه‌تنها میلیاردها دلار زیان مالی به بار می‌آورد، بلکه نفوذ ایران در منطقه را به مخاطره انداخته است. بی‌عملی وزارت صمت، زنگ خطری است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
دولت عراق با زیرکی از ابزار تعرفه برای کاهش وابستگی به کالاهای ایرانی استفاده می‌کند. افزایش 30 درصدی تعرفه شوینده‌ها، 100 درصدی کرم‌ها، 50 درصدی محصولات طیور و 15 درصدی کفش در ماه‌های اخیر تنها بخشی از این سیاست‌هاست. 
ممنوعیت واردات 29 قلم کالای کشاورزی نیز ضربه دیگری به صادرکنندگان ایرانی زده است. این تعرفه‌ها قیمت کالاهای ایرانی را در بازار عراق بالا برده و عملاً آن‌ها را از گردونه رقابت خارج کرده است. 
آمارها فریاد می‌زنند: صادرات ایران به عراق از 10.28 میلیارد دلار در سال 1401 به 9.41 میلیارد دلار در 9 ماهه 1403 سقوط کرده، یعنی افتی حدود 8.5 درصدی. ادامه این روند می‌تواند سالانه بیش از 1 میلیارد دلار به اقتصاد ایران خسارت بزند.
بی‌کفایتی دست‌اندرکاران  در این ماجرا غیرقابل دفاع است. فقدان اراده برای تدوین و اجرای توافق‌های تجارت ترجیحی یا آزاد با عراق، نبود کانال‌های بانکی برای نقل‌وانتقال آسان ارز و پافشاری بر سیاست‌های دست‌وپاگیر پیمان‌سپاری ارزی، تجار ایرانی را در برابر رقبایی مثل ترکیه و چین بی‌دفاع گذاشته است. تحریم‌ها هم اوضاع را بدتر کرده؛ تجار ایرانی مجبورند ارز را از بازارهای غیررسمی با هزینه‌ای 10 تا 15 درصد گران‌تر تهیه کنند، که این به معنای گران‌تر شدن کالاهایشان در عراق است. در مقابل، ترکیه با زیرساخت‌های تجاری قوی و چین با سرمایه‌گذاری‌های کلان در پروژه‌های عراق، به سرعت جای ایران را می‌گیرند.
پیامدهای این حذف تدریجی اسفبار است. بازار عراق نه‌فقط منبعی برای ارزآوری غیرنفتی، بلکه اهرمی برای نفوذ سیاسی ایران در منطقه بوده است. کاهش صادرات یعنی از دست رفتن هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم. برای نمونه، توقف صادرات محصولات طیور به دلیل تعرفه 50 درصدی و مسائل بهداشتی، صدها واحد تولیدی ایرانی را به مرز فروپاشی کشانده است. از آن بدتر، این روند رقبای منطقه‌ای را قوی‌تر می‌کند و می‌تواند نفوذ ایران در عراق را به حاشیه ببرد؛ کشوری که برای حفظ روابط با آن خون دل‌ها خورده شده است.
دولت ایران باید از خواب بیدار شود! وقت تنگ است. باید دیپلماسی اقتصادی را جان تازه‌ای بخشید، برای کاهش تعرفه‌ها مذاکره کرد، زیرساخت‌های بانکی را درست کرد و سیاست‌های ارزی را اصلاح نمود. اگر این بی‌توجهی ادامه پیدا کند، بازاری که با سال‌ها زحمت به دست آمده، به رقبا تقدیم خواهد شد و ایران نه‌تنها میلیاردها دلار ضرر مالی، بلکه بخشی از اعتبار منطقه‌ای خود را از دست خواهد داد. این هشدار جدی است؛ دیگر جایی برای تعلل نیست.