رامین جهان پور- رمان بلند و ماندگار «دن آرام» مهم ترین اثر میخاییل شولوخوف نویسنده معروف روسی است که نگارش آن ۱۴ سال به طول انجامیده و مجلد های مختلف آن طی ۴ سال در شوروی قدیم منتشر شده و درزمانی که هنوز خبری ازرسانه های اینترنتی و مجازی نبود و ادبیات کلاسیک به شکلی جهانی درمیان مردم رخنه داشت بین مردم روسیه دست به دست شده است. این کتاب علاوه بر درخششی که در خارج از  روسیه برای نویسنده اش به ارمغان آورد، نویسنده پرتلاشش را موفق به دریافت جایزه نوبل  درسال ۱۹۶۵ میلادی کرد. و بعدها این رمان تبدیل به یک فیلم سینمایی ماتدگاردرکشور روسیه به کارگردانی «سرگئی گراسیموف شد.» رودخانه دن یکی از رودهای اصلی کشور روسیه و پنجمین رود طولانی دراروپاست که در جنوب شرقی شهرتولای روسیه امتداد دارد.نویسنده این رمان چهارجلدی این کتاب را با الهام از زندگی یکی ازروستاهای نزدیک این رودخانه به رشته تحریردرآورده است. 
رمان «دن آرام» شولوخوف همانند یک تابلوی بزرگ نقاشیِ حماسیِ است که واقعیات را به شکلی عمیق از چند بُعد و جهت و با نمایش تمام تناقض ها به تصویر کشیده است. بنا به گفته مستند بسیاری از صاحبنظران نویسندگان مختلف جهان« دن آرام» به راستی یکی از شاهکارهای ادبیات قرن بیستم است.
در رمان دن آرام در نگاه نخست همه چیز بسیار ساده و به سبک رئالیستی نسبتاً سنتی نوشته شده است، ولی این سادگی فقط در نگاه نخست است. ماجرای اثر یک دوره ی ده ساله ی آکنده از رویدادهای تاریخی را در بر می گیرد ( ۱۹۲۲ - ۱۹۱۲ ). در «دُن آرام» هم از جنگ جهانی اول سخن به میان می آید، هم از انقلاب فوریه ۱۹۱۷، هم از کودتای اکتبر، هم از جنگ داخلی شوروی سابق و قهرمانان دن آرام قزاق ها، کشاورزان و جنگجویان ساکن روستایی دورافتاده   هستند که در گرداب کشمکش های خونبار برادرکُشی و تحولات عظیم تاریخی ابتدای قرن گرفتار آمده اند. کنار این مطالب مستند، شاهد انواع و اقسام ترانه ها، ضرب المثل ها و اصطلاحات، حکایت ها و توصیف دقیق جنبه های مختلف زندگی مردم شوروی قدیم هستیم که شبیه به یک پژوهش مردم نگارانه است و معیارهای اخلاقی و زیباشناختی روحیات، عواطف و دغدغه های قهرمانان اثر را به خوبی نشان می دهد و به شکلی غیر مستقیم و تلویحی بیانگر ارزیابی نویسنده از جهان گسترده ای است که برای خواننده توصیف می شود؛ ارزیابی همخوان با ارزش های فراگیر انسانی، که با گذشت زمان اصلاح شده است.
یکی از سرلوحه های جلد نخست کتاب یک ترانه ی کهن قزاقی با این مضمون  است:
«زمین عزیز وبا شکوه ما با سُم اسب ها شخم زده شده 
و دن آرام ما با بیوه های جوان زینت شده،
پدر ما دن آرام، با یتیمان پرگل شده،
امواج دن آرام با اشکهای پدران و مادران پُر آب شده است...»
دقیقاً این واژه ها کلید درک کل اثر و آن ذهنیت عميقا مردمي نويسنده درباره هستی جهان و بشرند که در اثر بازتاب یافته است.
همه ی چیزهایی که در متن رمان تداعی کننده ی زندگی دُن هستند، در کمال زیبایی تصویر شده اند: زمینی که عطر علف هایش هوش از سر می رباید و پس از دروِ پاییزه به استراحت می پردازد، اسب هایی که باد بال هایشان را پریشان می کند و آزادانه بر همین زمین می تازند، انسانهایی که بر روی این زمین به کار پیگیر و معمول خود مشغول اند و تشنه ی عشق هستند و خود را به فراموشی می سپارند. نویسنده زندگی سنتی و بی غلّ و غش قزاقها، گرفتاری های خانگی، جشن ها، عروسی ها، بازی ها و جست و خیزهای شادمانه آنها را با رنگ و لعابی چشم نواز و درخشان به تصویر در می آورد و ریشه های سالم شیوه زندگی آنها، عشق شان به زمین و مهارت شان در کار را ارج می نهد. شولوخوف شاعرانه کار را سرچشمه ی سلامت اخلاقی، زیبایی و فریبندگی انسان قلمداد می کند، به همین علت است که صحنه های کار در دشت و تکاپوهای روزمره ی مردم در رمان این قدر چشمگیر و پویا هستند.