گروه نفت و انرژی - قرار بود ایران در اواسط دهه ۹۰ به هاب منطقه در حوزه انرژی تبدیل شود اما شواهد نشان داد حتی در تامین برق داخل کشور نیز با کمبود مواجهیم، موضوعی که به اعتقاد کارشناسان، بخش بسیاری از آن می توانست با توسعه انرژی های تجدیدپذیر و افزایش راندمان نیروگاه های حرارتی مدیریت شود و امروز با مهمان ناخوانده خاموشی مواجه نشویم. پس از اجرای برجام، هیات های خارجی بسیاری برای سرمایه گذاری و احداث نیروگاه های تجدیدپذیر به ایران آمدند و در آن زمان بازار تجدید پذیر ها بسیار داغ بود، با اجرایی نشدن برجام، حضور شرکت های خارجی در ایران کمرنگ و از آن زمان به بعد عملا سرعت توسعه انرژی های تجدیدپذیر در ایران با کندی قابل توجهی مواجه شد.
به گزارش اقتصادسرآمد، هرچند که قبل از آن نیز آن‌طور که باید این حوزه مورد عنایت نبود اما واقعیت این است که ایران پتانسیل بسیار بالایی در تمام بخش های انرژی های تجدیدپذیر دارد و توسعه آن می توانست شرایط امروز را برای کشور رقم نزند، با این حال سوالی که این روزها اذهان عمومی را مشغول کرده این است که آیا این برهه زمانی فرصت مناسبی برای توسعه تجدیدپذیرهاست یا خیر؟ آیا در این شرایط می بایست ابتدا به دنبال توسعه نیروگاه های متداول حرارتی برویم و یا اینکه می توان در همین شرایط نیز با توسعه تجدیدپذیرها به هاب منطقه تبدیل شد؟ واقعاً مهمترین مشکل عدم توسعه تجدیدپذیرها چه بوده است؟
در شرایط فعلی دولت باید در حوزه تجدیدپذیرها به طور جدی تری ورود پیدا کند، چرا که قطعاً در آینده نه چندان دور، انرژی های تجدیدپذیر یک جایگزین مطمئن برای سوخت فسیلی در دنیا خواهد بود و ما نباید از این مسیر جا بمانیم. که مانده‌ایم!!!. ایران یکی از پر پتانسیل ترین کشورهای جهان در حوزه انرژی های تجدیدپذیر است، پیش بینی می شود که در کشور حدود ۱۰۰ هزار مگاوات ظرفیت احداث نیروگاه های تجدیدپذیر وجود داشته باشد. البته در حال حاضر تنها ۹۰۳ مگاوات نیروگاه نصب شده در کشور داریم که عمدتاً سرمایه گذاران آن ها خصوصی هستند.یوسف آرمودلی کارشناس و تحلیل‌گر و اقتصاد دان انرژی در رابطه با این پرسش به خبرنگار روزنامه اقتصادسرآمد که با توجه به پتانسیل بالای ایران در حوزه انرژی های تجدیدپذیر و تمایل بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این حوزه چرا از این ظرفیت آن طور که باید در کشور استفاده نشده است؟، گفت: این مساله چندین علت مهم دارد، نخست این که بخش خصوصی زمانی سرمایه گذاری می‌کند که در آن زمینه پایداری و اطمینان از سرمایه گذاری به اندازه کافی وجود داشته باشد. در شرایطی که کشور تحت تحریم قرار دارد طبعاً سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری تردید می کنند به همین دلیل این مساله با اخلال مواجه شده است.
موانع بانکی مهم‌ترین مشکل عدم توسعه تجدید پذیرها
وی تصریح کرد: مشکلات فرآیندهای پولی و بانکی یکی از موانعی است که موجب سردرگمی و بی انگیزگی سرمایه گذاران در این بخش شده است، بانک های ما عموماً وامی را که باید برای این بخش در نظر نمی گیرند و بیشتر تمایل دارند که در بخش های دیگر سرمایه گذاری صورت بگیرد و معمولا حوزه انرژی اولویت سرمایه گذاری یا اعطای تسهیلات بانکی بانک ها نیست.آرمودلی در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: انرژی های تجدیدپذیر ذاتاً به طبیعت وابسته است و این وابستگی میتواند کلید حل مشکل پیک شبکه در تابستان باشد. بدین معنا که مثلاً نیروگاه های خورشیدی و بادی در ساعات پیک مصرف تابستان بهترین تولید را دارند و همین مساله نیز موجب می‌شود که به انرژی های تجدید پذیر به عنوان راهکار اصلی نگریسته نشود.
توسعه تجدیدپذیرها تنها با نصف عوارض قبوض برق انجام می‌شود
به اعتقاد وی، شرایط سرمایه گذاری بخش خصوصی به دلیل مسائل بین المللی، تحریم و جنگ اقتصادی با مشکل مواجه شد و باید برای همان میزانی که سرمایه گذاری کردند منبع مالی کافی در اختیار می داشتیم تا بتوانیم در اختیار آن ها قرار دهیم اما این امکان برای ما وجود نداشت.هیچ منبع برای توسعه تجدیدپذیرها وجود ندارد بلکه حتی برای خرید برق نیروگاه های موجود فعلی نیز درصد ناچیزی در اختیار است و این به یک معنی یعنی توقف توسعه تجدیدپذیرها.
نیروگاه‌های تجدیدپذیر علاوه بر مزایای اقتصادی و فنی دارای مزایای اجتماعی و زیست محیطی فراوانی بوده و در صورت وجود زیرساخت‌های لازم، موجب رونق در منطقه نیز می‌شوند. به نحوی که با بکارگیری نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور تا کنون از انتشارسالانه ۳۲۳۲ هزارتن آلاینده‌های زیست‌محیطی گلخانه‌ای در کشور جلوگیری شده که این امر کمک زیادی به حفظ محیط زیست کشور و کاهش آلودگی هوا کرده است. از دیگر سو با توجه به چالش‌های ناشی از خشکسالی های پیاپی و تنش‌های آبی در سال‌های اخیر و در نتیجه کاهش منابع آبی تجدیدپذیر کشور احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر توانسته تا این زمان از مصرف ۱۰۴۳ میلیون لیتر آبی که معمولاً در نیروگاه‌های حرارتی برای تولید برق مورد نیاز است، جلوگیری کند.یکی دیگر از مزایای منابع تجدیدپذیر جایگزینی آنها به جای سوخت‌های فسیلی و امکان تولید محصولات پتروشیمی با ارزش افزوده بالاتر از سوخت‌های فسیلی‌ست؛ بدین ترتیب احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور توانسته تاکنون از مصرف معادل ۱۳۴۶ میلیون متر مکعب گازطبیعی صرفه‌جویی کند. ایجاد اشتغال با توجه به جمعیت جوان و متخصص در کشور یکی دیگر از مزایای نیروگاه های تجدیدپذیر به شمار می آید. امروزه مشاغل نیروگاه های تجدیدپذیر در مجموعه مشاغل سبز در جهان محسوب می‌شود که توانسته‌اند استانداردهای ایمنی و امنیتی- بهداشتی در محیط کار را با بالاترین امتیازهای موجود تامین کنند به نحوی که مجموع ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به بهره برداری رسیده در کشور که اغلب آنها در مناطق محروم و کم برخوردار نیز قرار دارند، تا کنون باعث ایجاد مشاغل مستقیم و غیرمستقیم به تعداد ۳۲۴۲۶ نفر شده‌ است.