خروج نقدینگی از بورس و خروج پول‌های حقیقی نماگری برای آنست که عنوان تحلیل برخی از اهل فن را بپذیریم که «ترس به بورس بازگشت».کمپین جهانی «هفته سرمایه‌گذار» هر سال به مدت یک هفته در ماه اکتبر با نظارت آیسکو برگزار می‌شود و نهادهای نظارتی و مشارکت‌کنندگان در این رویداد به انعکاس ابتکارات، نوآوری‌ها و اقدامات انجام شده در حوزه‌های آموزش سواد مالی و حمایت از سرمایه‌گذاران می‌پردازند. شعار سازمان بورس و اوراق بهادار برای «هفته جهانی سرمایه گذار» که به آیسکو اعلام شده، «اگر به فکر سرمایه‌گذاری با بازدهی خوب هستید، دانش مالی کسب کنید» است.احمد یزدان‌پناه اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا(س) در هفته جهانی سرمایه‌گذار در یادداشتی برای ایبِنا به بررسی اصلاح بازار سهام پرداخت و از ترس های این اتفاق مهم در اقتصاد کشور نوشت که در ادامه می‌خوانید: بازار سهام در دو و سه هفته قبل با ریزش شاخص، باز بحث «اصلاح» قیمتی را داغ کرد. دلیل قانع کننده و به قول بورسی ها بنیادی برای این اصلاح به صحنه نیامد جز اینکه بدرستی گفته شد هر صعودی برای همیشه نیست همانطور که هر نزولی. خروج نقدینگی از بورس و خروج پول های حقیقی نماگری برای آنست که عنوان تحلیل برخی از اهل فن را بپذیریم که «ترس به بورس بازگشت». البته این ترس همان نگرانی فعالان بازار سهام از شایعه افزایش نرخ بهره بانکی و ابهام در فرجام برجام و یکی دو عامل دیگر بود. این ترس ها و دغدغه ها موجب شد که «رفتار هیجانی» احتمالی سرمایه گذاران بازار را با نااطمینانی بیشتری همراه کند. در این یادداشت مراد آنست بطور خلاصه و ساده به اهمیت رفتار سرمایه گذاران در زمان «اصلاح» شاخص بورس با تکیه بر تأثیر دو شکل دهنده اصلی رفتار آنان یعنی «ترس» و «طمع» اشاره شود.در وال استریت گفته ای معروف و قدیمی است که می گوید «بازار های مالی بر دو محور، یعنی دو هیجان قدرتمند، «ترس» و «طمع» می‌چرخند. سرمایه گذار قدر و نامی بورس که شهرت جهانی دارد، وارن بافت در نامه ای در سال ۱۹۸۶ به سهامداران شرکت خود نوشت «گاه و بی گاه شاهد طغیان و جولان دو بیماری بشدت مسری، «ترس» و «طمع» هستیم، چیزی که بین اهالی و جامعه سرمایه گذاری همیشه رخ خواهد داد. » این رفتار هیجانی سرمایه گذار که بیشتر از همه از ترس و طمع او ناشی می شود، مسئول بالا رفتن سرسام آور قیمت سهام در یک بازار سهام رو به افزایش و صعودی یعنی «بازار گاو نشان» (Bull market) و پس از آن مسئول ریزش و سقوط قیمت سهام در بازار «خرس نشان» است.در بازار سهام برای برخی شرایط بازار از نماد بعضی حیوانات استفاده می شود؛ برای مثال با توجه به نحوه حمله گاو وقتی بازار به باور و انتظار سرمایه گذاران روند صعودی بخود خواهد گرفت عنوان «بازار گاوی» و بر عکس آنرا «بازار خرسی» می گویند. من در کلاس «اقتصاد مالی» خود پیشنهاد «بازار گاو نشان» و «خرس نشان» را مطرح می کنم شبیه «آدامس خروس نشان». وقتی طمع و آز و ولع بر رفتار سرمایه گذار سلطه پیدا می کند می گویند «بازار خوکی» شده است   (Pig market). پس شاید این پیشنهاد بتواند تعدیلی باشد.
چگونه طمع بر قیمت سهام و بازده ها اثر می گذارد؟
جف بروس، مدیرعامل آمازون زمانی از وارن بافت پرسیده بود «تز شما درباره سرمایه گذاری بسیار ساده است، چرا هر کس عیناً از شما آنرا کپی نمی کند». او جواب داده بود، «زیرا هیچکس  نمی خواهد پله به پله ثروتمند شود». جواب بافت گویای عصاره «طمع» در رفتار سرمایه گذاری‌هاست. سرمایه گذاران می خواهند که به سرعت سود عایدشان شود و این بازارهای «گاو نشان» هستند که فرصت خوبی را بر کسب سود در یک دوره زمانی کوتاه در اختیار آنها می گذارد. وقتی قیمت ها روند صعودی پیدا می کنند، مردم بیشتر و بیشتری پول بیشتر و بیشتری را برای سرمایه گذاری در سهام اختصاص می دهند. قیمت سهام هم از قانون عرصه و تقاضا تبعیت می کند. با بالا رفتن تقاضا (پول بیشتر)، قیمت سهام بالاتر می روند و سودها رشد می کنند. رشد و فزونی سودها موجب طمع بیشتر شده و پول بیشتر وارد شده برای سرمایه گذاری یا خرید بیشتر به بورس ها و بازار سهام، قیمت ها را بیش از حد (حد آن چیست؟) بالا می برد. با اوج گرفتن قیمت سهام یا دارایی ها دیگر در بازارهای مالی بازار با «حباب قیمتی» مواجه می شود، یعنی قیمت ها از «ارزش ذاتی» و یا بنیادی خود فاصله زیادی می گیرند. مثل تمام حبابها سرانجام حباب دارایی ها هم می ترکند و قیمت ها سقوط می کنند. لذا سرمایه گذارانی که سهام خود را در قیمت ها بسیار بالا خریده بودند با «اصلاح» بازار سهام دچار ضرر و زیان های سنگینی می شوند.
چگونه ترس بر قیمت سهام و بازده ها اثر می گذارد؟
وقتی قیمت یک دارایی مثل سهم داغ داغ شود، سرانجام بازار آن را «اصلاح» می کند. ظهور و بروز بازارهای «خرس نشان» (بازارها با روندی کاهشی در قیمت ها) می تواند بعلت عوامل متعددی صورت گیرد، اما بیشترین عامل مشترک بین آنها به کندی سطح فعالیتهای اقتصادی جامعه و کسادی و بی رونقی اقتصادها مربوط می شوند. عموماً دیده شده که سرعت افت قیمتهای سهام در بازار خرس نشان سریع تر از آهنگ رشد آنهاست.دلایل متعددی را برای سقوط شدید قیمت ها در بازار خرس نشان می توان ارائه کرد ولی در یک کلمه دلیل بنیادی آن «ترس» است. وقتی قیمت ها تند و تیز (Sharply) افت می کنند، ترس سرمایه گذاران آنست که نکند این کاهش ها بیشتر شوند و لذا فروش آنها بر پایه این ترس و وحشت خواهد بود. همانطور که اشاره شد، قیمت سهام هم از عرصه و تقاضا در بازار آن متابعت می کند.در یک بازار خرس نشان، عرضه سهام بالاست، چرا که بیشتر سرمایه گذاران فروشنده‌اند. این دلهره و ترس برای فروش موجب می شود که قیمت سهام با شیب تندی افت نماید. سرانجام، قیمت ها با این کاهش ها به سطحی می رسند که ارزندگی آنها، به قول فعالان بورس ها، جذاب می شود (سهام ارزان شده) و در نهایت به پایین ترین حد خود یعنی نقطه «قعر» چرخه بازار سهام می رسند و فرصت خوب و ارزنده ای برای سرمایه گذاری را رقم می زنند.در احوالات زندگی نابغه ای چون اسحاق نیوتون آمده است که او به وسوسه و هیجان حاکم بر بازار سهام با خرید یکی از داغترین سهام آن زمان بورس انگلیس مبلغ هنگفتی را در یک  سرمایه گذاری سفته بازانه از دست داد. پس از آن زیان نیوتون گفته بود «من توانستم حرکات اجرام آسمانی و سماوی را محاسبه کنم، ولی قادر به تحلیل رفتار جنون آمیز آدمیان نشدم». پس غلبه بر هیجانات و شناخت آنها در بازارهای مالی کاری است که تمرین و ممارست و خودسازی خاص خود را می خواهد. قیمت های سهام منعکس کننده رفتار سرمایه گذاری جمعی تمامی سرمایه گذاران است. گرچه طمع و ترس غریزه های اساسی و سوخت دو موتور محرک رفتار سرمایه گذاری ها هستند، ولی بیشترین ضربه ها را هم بر منافع و منابع مالی شما وارد می آورند. باید حق داد که در یک بازار پر تلاطم و مواج حفظ آرامش و دوری از هیجان زدگی ها کاری «نه به همین سادگی» است. ولی اگر شما اجازه ندهید طمع و ترس بر رفتار سرمایه گذاری شما اثر بگذارد، آنگاه شما در تحقق و دستیابی به اهداف مالی خود بسیار قوی تر عمل خواهید کرد.
کلام آخر، توصیه معروف وارن بافت که گفته در بازار سهام «وقتی دیگران حریص اند، شما بترسید و وقتی سایرین می ترسند شما حریص باشید.»