ادامه از صفحه اول
پس، ممکن است در شرایط دیگری دیپلماسی به کمک میدان بیاید؛ یعنی  ممکن است دیپلماسی هر کشوری که در آستانه‌ی بحران و جنگ است، فعال شود و اجازه ندهد که آن جنگ صورت بگیرد. آنجا دیپلماسی به کمک میدان می‌آید و وزن دیپلماسی سنگین‌تر می‌شود. 
باید شرایط و فضا را دید و باور داشت که این دو در تضاد با هم نیستند و همیشه هر کدام پشتیبان آن یکی هستند به‌ویژه میدان که می‌تواند مؤلفه‌های اقتدار کشور را بالاتر ببرد.شما در آئین رونمایی از کتاب «تأثیر اندیشه‌های امام خمینی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، گفت‌وگویی داشتید و به این نکته اشاره کردید که تشییع سردار سلیمانی به‌نوعی رفراندوم دیگری برای نظام بود. ممکن است این موضوع را توضیح دهید.
ما در انقلابمان یک تشییع  بسیار گسترده داشتیم و آن رحلت حضرت امام(ره) بود که باشکوه‌ترین تشییع جنازه‌ی تاریخ شد. خب، آن هم یک نوع رفراندوم بود؛ یعنی حضرت امام(ره) بعد از ده سال از میان ما رفتند و دنیا منتظر بود که ببیند بعد از رفتن حضرت امام(ره)، ایران چه راهی را انتخاب می‌کند؛ انتخاب سریع رهبری توسط مجلس خبرگان به دنیا نشان داد که در ایران راه همان راه امام است و مردم به آرمان‌های خود دل بسته‌اند.
امّا موقعی که سردار شهید شد، تبلیغات زیادی علیه ایران بود که بگویند مردم ناراضی‌اند، گلایه و شکایت دارند و وضع معیشت و اقتصاد ایران خوب نیست. تشییع جنازه‌ی سردار سلیمانی خاطره‌ی تشییع جنازه‌ی امام را زنده کرد. بدون اغراق تقریباً با همان ابعاد بود. خب، این تشییع جنازه و این حضور مردم از شخصیتی که همه‌ی عمرش را در راه انقلاب گذرانده بود، نشان‌دهنده‌ی پیوستگی مردم با انقلاب بود. من از این جهت گفتم که آن تشییع رفراندوم بود، چراکه به دنیا نشان داد مردم همچنان پایبند به دین‌، آیین‌، انقلاب‌ و رهبرشان هستند و باعث شد آمریکا و اسرائیل از توطئه علیه ایران ناامید شوند. 
رفتن سردار بسیار سنگین و پُرهزینه بود، ولی برکاتش کمتر از آن هزینه‌ها نبود. شهدای صدر اسلام رفتند، ولی خونشان اسلام را پُربرکت و ماندگار کرد. خب، سردار سلیمانی رفت، ولی باعث شد این نهال و تفکر و رشته‌ی مقاومت در میان کشورهای مختلف مثل یمن، افغانستان، سوریه، لبنان، ایران، عراق و شامات محکم‌تر شود. یکی‌ از شخصیت‌های آمریکایی گفته بود زدن سردار سلیمانی برای ما خیلی سخت نبود، ولی هزینه‌ی ترور و شهیدکردن ایشان بیشتر از منافعش بود. خود آن‌ها هم این را می‌دانستند، منتهی آدم احمقی مثل ترامپ آمد و دست به چنین جنایتی زد.
شما در مصاحبه‌ای‌ اشاره کردید که اقدام آمریکا در ترور شهید سلیمانی حماقت استراتژیک و اشتباه بزرگی بود. به نظر شما این حماقت استراتژیک و اشتباه بزرگ چه اثرات و نتایجی برای آمریکا به‌ویژه در بُعد منطقه‌ای به‌بارآورده و می‌تواند بیاورد؟
ما باید الآن که دو سال از شهادت سردار عزیز گذشته، این وضعیت را ارزیابی کنیم و به این ادعای من که آن موقع گفته شد، بپردازیم که آیا مبالغه ‌بوده یا واقعی است. آن‌ها جنایت کردند و به‌ظاهر سردار را از بین بردند،‌ ولی آیا مقاومت کاهش پیدا کرد؟ نکرد! شرایط آمریکا در منطقه بهتر شد؟ نشد! آیا آمریکا با فضاحت از افغانستان بیرون نرفت؟ رفت! شرایط آمریکا روزبه‌روز در عراق بدتر نمی‌شود؟ می‌شود! آیا آمریکا با همکاری عربستان و بعضی دست‌های پشت‌پرده توانسته مقاومت یمن را از بین ببرد؟ نبرده! آیا آمریکا در سوریه به اهداف خود رسید؟ نرسید! آیا الآن وضعیت آمریکا در افکار عمومی دنیا بهتر است یا چند سال پیش؟‌ قطعا الآن بدتر است!
وقتی این داده‌ها را کنار همدیگر بگذاریم، می‌بینیم که آمریکا ضرر بزرگی کرده است. حالا چرا این اتفاق افتاد؟ چون آن بذری که سردار در این مزارع پاشید و آن نهالی که غرس کرد، به ثمر نشست و آن نهال روزبه‌روز تنومند‌تر شد. اثر افراد بزرگ این‌گونه است. رهبر انقلاب به‌مناسبت شهادت حاج قاسم در پیام خود، کلماتی در وصف ایشان به‌کار بردند که علت آن، اثرات اقدامات سردار سلیمانی در طول تاریخ است. در این داستان، ما یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های خود را از دست دادیم، امّا آمریکا چیزهای زیادی از دست داد.
شما دلیل محبوبیت و مقبولیت شخصیت سردار در نزد تمام جریانات سیاسی با افکار، سوگیری‌ها و تفکرات مختلف را چه می‌دانید؟
نکته‌ی اوّل اینکه سردار به‌معنای واقعی فراجناحی بود؛ یعنی ادا درنمی‌آورد. اگر آدم ادا دربیاورد، بالأخره جایی معلوم می‌شود. البته ایشان تنها یک قطب‌نما داشت و آن ولایت و رهبری بود و ذیل آن تمام جناح‌ها را به یک شکل می‌دید. باور او در اطاعت از رهبری خلاصه می‌شد و واقعاً فراجناحی بود. وقتی آدم فراجناحی باشد و تظاهر نکند، ماندگار خواهد شد. نگاه سردار به کشور فراگیر بود. نکته‌ی دوم که بر نکته‌ی اول مقدم است، خلوص و محبت ایشان بود. به نظرم اگر آدم خلوص داشته باشد، خدا مهر او را در دل بقیه می‌اندازد و لازم نیست که آدم برای محبوبیت خود کار کند. لذا، اوّل خلوص و بعد فرا‌جناحی‌بودن ایشان مورد توجه است. نکته‌ی سوم، تبعیت محض از رهبری است. این موارد باعث شد که ایشان فرد مورد اعتماد مردم، مقبول و الگو قلمداد شود.  در تشییع جنازه‌ی ایشان از همه‌ی جناح‌ها و طیف‌ها بودند. آدم فکر می‌کند که بعضی از افراد به انقلاب وابسته نیستند، ولی در تشییع ایشان دیدیم که عمیقاً هستند. پس، در اینجا ما با سه محور اصلی عدم تظاهر، خلوص و تبعیت از ولایت مواجهیم. مجموع این نکات باعث شد که سردار سلیمانی همچنان محبوب قلب‌ها بماند و ان‌شاءاللّه خواهد ماند.
*سخنگوی اسبق وزارت خارجه