تصمیمات کلان و استراتژیک انرژی منشأ بروز معضلات اقتصادی، « اقتصاد سرآمد» بررسی کرد
گرههای اقتصادی تکیه بر نفت
گروه نفت و انرژی - نگرش و تفکر اقتصادی، اقتصادی که مبتی بر نفت اصلیترین گره اقتصاد ایران است که منشأ بروز و ظهور بسیاری ازمعضلات اقتصادی شده است. این نگرش باید براساس اصول علمی اقتصاد و برمبنای تجارب جهانی اصلاح شود. متاسفانه قتصاد ایران هم اکنون با معضلات و گرههای مختلفی روبهروست که تمام آنها اهمیتی بسیار زیاد دارد و اقتصاد ایران را به چالش کشیده است. دراین راستا، تورم بالا و مزمن که خود ریشه درمشکلات جدی بودجهای و سیاستهای مالی دولت دارد، یکی از این گرهها است.
به گزارش اقتصادسرآمد، علاوه براین، مشکلات و کاستیهایی که درنظام بانکی و پولی کشور وجود دارد، بحران در صندوقهای بازنشستگی، بحران آب و محیطزیست، سازماندهی تولید که به جای رفتن بهسمت رقابتی شدن روزبهروز به انحصارنزدیک میشود و همچنین حقوق مالکیت که بهسمت رانتجویی تغییر یافته است، از چالشها و گرههای دیگر اقتصاد نفتی ایران است. ازسوی دیگر درحوزه روابط خارجی و تجارت خارجی نیز با مشکلات زیادی روبه رو هستیم بهطوری که تراز بازرگانی به نفع صادرات نیست.
در حساب سرمایه نیز انتقال سرمایهای به داخل کشور صورت نمیگیرد و درمقابل شاهد افزایش خروج سرمایه هستیم. این فهرست بلندبالا از گرههای اقتصادی تکیه کرده بر نفت است که هریک دارای اهمیت زیادی است و اگر نتوانیم همه این مشکلات را با هم حل کنیم، شرایط بههمین منوال باقی خواهد ماند. هرچند همواره، درآمدهای نفتی درکوتاه مدت راه حلی برای به تعویق انداختن این مشکلات بوده است، اما حتی درصورت لغو کامل تحریمها، جایگاه ایران در بازار جهانی انرژی همانند سابق نیست.
ضعف نگرش در سطح تصمیمات کلان و استراتژیک انرژی
کامران ندری اقتصاددان کشورمان در گفتگو با روزنامه اقتصادسرآمد، میگوید: متأسفانه در سطح تصمیمات کلان و استراتژیک همp ضعف نگرش داریم که مزید برعلت شده است. عموماً نگاه مسئولان به اقتصاد درست نیست و تمایلهای چپگرایانه هم درمیان آنها دیده میشود و فکر میکنند با مداخله برنامهریزی شده به سبک بلوک شرق سابق میتوان اقتصادی را که بدون نفت تقریبا ابتر است را هدایت کرد.
تصمیمات مهم و تأثیرگذار شخص محوراست
به اعتقاد وی، ازسوی دیگر، بهطور معمول فضای بحث و گفتگوهای اقتصادی در کشور جریان ندارد و این درحالی است که بسیاری از تصمیمات مهم و تأثیرگذار شخص محوراست و زمانی که این تصمیمات اتخاذ میشود، مدیران بدون هیچ پرسشی اجرای آن را وظیفه خود میدانند. اما درصورتی که این تصمیمات اشتباه باشد، دیگر امکان تصحیح آن وجود ندارد و اگر تبعات منفی آن ظاهر شود، با نقش سایر قدرتهای متعارض توجیه میشود.
آسیبپذیربودن اقتصاد ایران متکی بر نفت
ندری با اشاره به آسیبپذیربودن اقتصاد ایران که متکی بر نفت است، افزود: با بررسی معضلاتی که اقتصاد ایران با آن مواجه است، میتوان نتیجه گرفت که نگرش اشتباه و عدم پیگیری اقتصاد براساس اصول علمی آن، یکی از ریشههای بروز مشکلات متعدد است. البته همواره منافع گروههای صاحب قدرت نیز در بروز شرایط دشواراقتصادی تأثیرداشته است. این گروهها ازاین وضعیت نفع شخصی میبرند و مانند یک دیوار بلند تصمیم گیران را احاطه کرده و مانع عبور سایر نگرشها از این دیوار میشوند. بدین ترتیب اکثر تصمیم گیران ازیک رودخانه آب برمی دارند.
به گفته ندری، در این شرایط در صورت وخامت اوضاع اقتصادی، احتمال تغییروضع اقتصاد وجود دارد تا به اجبار مجبور شویم نظام اقتصادی کشور را به طور کامل تغییر دهیم. در این میان، بیتوجهی مدیران به هشدارهای کارشناسی درنهایت ممکن است به یک فروپاشی اقتصادی منجر شود.
کارشناس اقتصد انرژی خاطر نشان کرد: همانگونه که اشاره شد، نگرش و تفکر اقتصادی، اصلیترین گره اقتصاد ایران است که منشأ بروز و ظهور بسیاری ازمعضلات اقتصاد نفتی شده است. این نگرش باید براساس اصول علمی اقتصاد و برمبنای تجارب جهانی اصلاح شود. بررسی نگرش اقتصادی در دولتهای مختلف نیز نشان میدهد که تنها چهرهها تغییر میکنند، اما بینش و نگرش به اقتصاد تکیه بر نفت ایران تغییری نکرده است.
ادبیات اقتصادی موجود نشان می دهد که افزایش قیمت نفت اثرات بازادارنده بر رشد اقتصادی کشورهای صنعتی داشته است در حالی که اثرات کاهش قیمت نفت بر اقتصاد این کشورها با اهمیت نبوده است. به عبارت دیگر اثر تکانه ای نفتی بر اقتصاد کشورهای صنعتی نامتقارن و غیر خطی می باشد. نتایج تحقیقات نشان میدهد که در بلندمدت درآمدهای نفتی، آثار منفی بر رشد اقتصادی ایران داشته اند. به علاوه فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر اینکه در کوتاه مدت واکنش رشد اقتصادی نسبت به تکانه های نفتی نامتقارن و برای تکانه های کاهشی قیمت نفت شدیدتر است مورد تایید قرار می گیرد.از ویژگیهای ساختاری اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای خاورمیانه اتکا به درآمدهای نفتی است. وابستگی به درآمدهای نفتی آثار اقتصادی و اجتماعی فراوانی دارد. مدیریت این پیآمدها و جلوگیری از آثار مخرب آن در اقتصاد مستلزم تبیین درست سازوکار اثرگذاری این متغیر مهم است. اگر بدانیم که عمده شکنندگی های اقتصاد ما در این صدسال نفتی از همین نفت بوده و بسیاری از بارهای گران را همین ماده بر دوش تاریخ معاصر ما گذاشته است دیگر با اشتیاق و علاقه به چاه های نفتی خود خیره نمی شویم. این چاه های بزرگ آن قدر از خون اقتصاد، فرهنگ و دانش ما می مکند تا به بزرگی تاریخ ما شوند و دیگر چیزی به جز نفت جلوی چشمان ما نباشد. ما نمی دانیم.
به گزارش اقتصادسرآمد، علاوه براین، مشکلات و کاستیهایی که درنظام بانکی و پولی کشور وجود دارد، بحران در صندوقهای بازنشستگی، بحران آب و محیطزیست، سازماندهی تولید که به جای رفتن بهسمت رقابتی شدن روزبهروز به انحصارنزدیک میشود و همچنین حقوق مالکیت که بهسمت رانتجویی تغییر یافته است، از چالشها و گرههای دیگر اقتصاد نفتی ایران است. ازسوی دیگر درحوزه روابط خارجی و تجارت خارجی نیز با مشکلات زیادی روبه رو هستیم بهطوری که تراز بازرگانی به نفع صادرات نیست.
در حساب سرمایه نیز انتقال سرمایهای به داخل کشور صورت نمیگیرد و درمقابل شاهد افزایش خروج سرمایه هستیم. این فهرست بلندبالا از گرههای اقتصادی تکیه کرده بر نفت است که هریک دارای اهمیت زیادی است و اگر نتوانیم همه این مشکلات را با هم حل کنیم، شرایط بههمین منوال باقی خواهد ماند. هرچند همواره، درآمدهای نفتی درکوتاه مدت راه حلی برای به تعویق انداختن این مشکلات بوده است، اما حتی درصورت لغو کامل تحریمها، جایگاه ایران در بازار جهانی انرژی همانند سابق نیست.
ضعف نگرش در سطح تصمیمات کلان و استراتژیک انرژی
کامران ندری اقتصاددان کشورمان در گفتگو با روزنامه اقتصادسرآمد، میگوید: متأسفانه در سطح تصمیمات کلان و استراتژیک همp ضعف نگرش داریم که مزید برعلت شده است. عموماً نگاه مسئولان به اقتصاد درست نیست و تمایلهای چپگرایانه هم درمیان آنها دیده میشود و فکر میکنند با مداخله برنامهریزی شده به سبک بلوک شرق سابق میتوان اقتصادی را که بدون نفت تقریبا ابتر است را هدایت کرد.
تصمیمات مهم و تأثیرگذار شخص محوراست
به اعتقاد وی، ازسوی دیگر، بهطور معمول فضای بحث و گفتگوهای اقتصادی در کشور جریان ندارد و این درحالی است که بسیاری از تصمیمات مهم و تأثیرگذار شخص محوراست و زمانی که این تصمیمات اتخاذ میشود، مدیران بدون هیچ پرسشی اجرای آن را وظیفه خود میدانند. اما درصورتی که این تصمیمات اشتباه باشد، دیگر امکان تصحیح آن وجود ندارد و اگر تبعات منفی آن ظاهر شود، با نقش سایر قدرتهای متعارض توجیه میشود.
آسیبپذیربودن اقتصاد ایران متکی بر نفت
ندری با اشاره به آسیبپذیربودن اقتصاد ایران که متکی بر نفت است، افزود: با بررسی معضلاتی که اقتصاد ایران با آن مواجه است، میتوان نتیجه گرفت که نگرش اشتباه و عدم پیگیری اقتصاد براساس اصول علمی آن، یکی از ریشههای بروز مشکلات متعدد است. البته همواره منافع گروههای صاحب قدرت نیز در بروز شرایط دشواراقتصادی تأثیرداشته است. این گروهها ازاین وضعیت نفع شخصی میبرند و مانند یک دیوار بلند تصمیم گیران را احاطه کرده و مانع عبور سایر نگرشها از این دیوار میشوند. بدین ترتیب اکثر تصمیم گیران ازیک رودخانه آب برمی دارند.
به گفته ندری، در این شرایط در صورت وخامت اوضاع اقتصادی، احتمال تغییروضع اقتصاد وجود دارد تا به اجبار مجبور شویم نظام اقتصادی کشور را به طور کامل تغییر دهیم. در این میان، بیتوجهی مدیران به هشدارهای کارشناسی درنهایت ممکن است به یک فروپاشی اقتصادی منجر شود.
کارشناس اقتصد انرژی خاطر نشان کرد: همانگونه که اشاره شد، نگرش و تفکر اقتصادی، اصلیترین گره اقتصاد ایران است که منشأ بروز و ظهور بسیاری ازمعضلات اقتصاد نفتی شده است. این نگرش باید براساس اصول علمی اقتصاد و برمبنای تجارب جهانی اصلاح شود. بررسی نگرش اقتصادی در دولتهای مختلف نیز نشان میدهد که تنها چهرهها تغییر میکنند، اما بینش و نگرش به اقتصاد تکیه بر نفت ایران تغییری نکرده است.
ادبیات اقتصادی موجود نشان می دهد که افزایش قیمت نفت اثرات بازادارنده بر رشد اقتصادی کشورهای صنعتی داشته است در حالی که اثرات کاهش قیمت نفت بر اقتصاد این کشورها با اهمیت نبوده است. به عبارت دیگر اثر تکانه ای نفتی بر اقتصاد کشورهای صنعتی نامتقارن و غیر خطی می باشد. نتایج تحقیقات نشان میدهد که در بلندمدت درآمدهای نفتی، آثار منفی بر رشد اقتصادی ایران داشته اند. به علاوه فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر اینکه در کوتاه مدت واکنش رشد اقتصادی نسبت به تکانه های نفتی نامتقارن و برای تکانه های کاهشی قیمت نفت شدیدتر است مورد تایید قرار می گیرد.از ویژگیهای ساختاری اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای خاورمیانه اتکا به درآمدهای نفتی است. وابستگی به درآمدهای نفتی آثار اقتصادی و اجتماعی فراوانی دارد. مدیریت این پیآمدها و جلوگیری از آثار مخرب آن در اقتصاد مستلزم تبیین درست سازوکار اثرگذاری این متغیر مهم است. اگر بدانیم که عمده شکنندگی های اقتصاد ما در این صدسال نفتی از همین نفت بوده و بسیاری از بارهای گران را همین ماده بر دوش تاریخ معاصر ما گذاشته است دیگر با اشتیاق و علاقه به چاه های نفتی خود خیره نمی شویم. این چاه های بزرگ آن قدر از خون اقتصاد، فرهنگ و دانش ما می مکند تا به بزرگی تاریخ ما شوند و دیگر چیزی به جز نفت جلوی چشمان ما نباشد. ما نمی دانیم.
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
صادرات ۱۱۰ مگاوات برق ایران به افغانستان
-
گرههای اقتصادی تکیه بر نفت
-
بپول فروش نفت صادراتی ایران وصول میشود
-
اختصاص ۳ هزار میلیارد تومان برای توسعه تجدیدپذیرها در بودجه ۱۴۰۱
-
ابلاغ دستورالعمل معاملات آتی به بورس انرژی ایران
-
مخالفت سازمان برنامه و بودجه با ورود LPG به سبد سوخت
-
برآورد خسارت ۱۰۰ میلیارد تومانی به شبکه برق استانهای سیل زده
-
اطلاعات ۲۵۰۰ نفر از پرسنل خدمات غذایی ملی حفاری در سامانه ساپنا ثبت خواهد شد
-
رتبه سوم پتروشیمی جم در ارزیابی پروژههای بهبود شرکت ملی صنایع پتروشیمی
-
رشد ۲۰۸ درصدی ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر
-
مخالفت مرکز پژوهشهای مجلس با حذف رانت سوخت صنایع پتروشیمی
اخبار روز
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد
-
اجرای طرحهای زنجیره سبز و آبی در پنج شهرستان استان خوزستان
-
اجرای طرح ویژه جمع آوری شنهای پخش شده در معابر شمال تهران
-
تشکیل" قرارگاه ویژه تامین مسکن معلم" در صندوق ذخیره فرهنگیان
-
همه چیز درباره خرید چمن مصنوعی که باید بدانید
-
قرارداد ساخت ۷۰۰ واحدی خوابگاه متاهلی دانشگاه مازندارن منعقد شد