تالاب گاوخونی در انتظار احیا

استان یزد از حقابه تالاب گاوخونی محروم است و در آینده نزدیک چیزی جز گرد و خاک ناشی از خشک شدن این تالاب عاید یزدی‌ها نخواهد شد.تالاب گاوخونی مشترک بین استان‌های یزد و اصفهان است که پرآب‌ترین بخش آن در استان در منطقه ورزنه استان اصفهان قرار دارد. این تالاب مهم‌ترین نوع خود در فلات مرکزی ایران است که تا دو دهه پیش از منبع اصلی و دائمی یعنی رودخانه زاینده‌رود تأمین می‌شد. البته سیلاب‌ها و زیرحوضچه‌های فصلی و موقت دیگری نیز در تغذیه این تالاب نقش داشته‌اند، اما سهم آن‌ها کمتر از ۱۰ درصد بوده است. اکنون این تالاب نفس‌های آخر را می‌کشد چرا که اگرچه همیشه آب دارد اما حجم آب در حوضچه استان یزد بسیار اندک و سرشار از آلودگی‌ها ناشی از سرازیر شدن فاضلاب‌های خانگی و صنعتی است.به گزارش اقتصاد سرآمد، در این رابطه با ارائه گزارشی مهر آورده است: هر چند مطالعات علمی درباره تأثیر این تالاب بر میزان آبدهی قنوات یزد صورت نگرفته اما گذشتگان و بازماندگان آنها عقیده دارند که این تالاب قنات‌های این منطقه تا شهرستان خاتم را تغذیه می کرده به طوری که هر گاه سطح آب تالاب بیشتر بوده، آبدهی قنوات نیز افزایش داشته است.
یزدی‌ها از این تالاب حق آبه ای دارند که به دلیل بسته شدن در بالا دست عایدی ندارند و این تالاب نه تنها سهمی از آب برای آنها به ارمغان ندارد بلکه در آینده نزدیک با خشک شدن آب موجود در تالاب، ریزگردهایی که با فاضلاب‌های خانگی و صنعتی ترکیب شده را سرازیر یزد خواهد کرد و آلودگی شهرهای آلوده استان را به مراتب افزایش خواهد داد.یزدی‌ها از این تالاب حق آبه ای دارند که به دلیل بسته شدن در بالا دست عایدی ندارند و این تالاب نه تنها سهمی از آب برای آنها به ارمغان ندارد بلکه در آینده نزدیک با خشک شدن آب موجود در تالاب، ریزگردهایی که با فاضلاب‌های خانگی و صنعتی ترکیب شده را سرازیر یزد خواهد کرد.بله تالاب گاوخونی نفس‌های آخر را می‌کشد، این تالاب در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر قرار گرفت و از این منظر رسیدگی دائمی به شرایط آن اهمیت جهانی دارد، اما تصاویر ماهواره‌ای از اوایل دهه ۸۰ روند کم آبی این تالاب اکولوژیک را به شدت نمایان می‌کند.
تالاب گاوخونی در حال حاضر در حدود یک درصد از مساحت خود را حفظ کرده و این یک درصد، نه تنها از زاینده‌رود تأمین نمی‌شود، بلکه در شرایط خشکسالی، حاصل سیلاب‌های فصلی که سابقاً در زندگی تالاب نقش داشتند، هم نیست.درست است که خشکسالی‌ها حال و روز امروز این تالاب را نامساعد کرده اما گسترش کشاورزی در منطقه ورزنه بدون حساب و کتاب، باعث شده که هیچگاه حقابه استان یزد از این محل، تأمین نشود و حتی عواقب آن گریبانگیر یزدی‌ها باشد.برخی عقیده دارند که این تالاب بر اساس مستندات علمی اثر مستقیم بر حوضچه‌های آبریز یزد ندارد اما با توجه به ادعای گذشتگان کویرنشین که آب را در دل زمین جابجا می‌کردند و با حفر قنات و چاه آن را از دل زمین بیرون می‌کشیدند این تالاب با توجه به شیبی که به سمت شهرستان‌های ابرکوه و خاتم دارد، در تغذیه قنات‌های این مسیر، نقش مؤثری داشته است.
تأثیر گسترش کشاورزی ورزنه در کاهش سهمیه استان یزد از تالاب
مدیر انجمن حامیان تالاب گاوخونی کویر یزد در این زمینه  به مهر با تائید بر اینکه قنات‌های استان از محل گاوخونی تغذیه می شده، به گسترش کشاورزی در ورزنه و تأثیر آن در کاهش آب تالاب در حوضچه یزد اشاره کرد و افزود: در حال حاضر آب محدود در تالاب، آب آلوده به فاضلاب شهری و صنعتی است که برای استان نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه دردسر ساز هم است.
غلامرضا صادقی ندوشن به طرح این پرسش که قاتل تالاب گاو خونی کیست؟ پرداخت و افزود: این اتفاق ناخوشایند مقصر واحدی ندارد. از کاهش نزولات آسمانی گرفته تا بی برنامه بودن دولت‌ها و استفاده بی رویه و نا صواب مردم و کشاورزان و صنعتگران و مهاجران و افزایش نزدیک به سه برابر شدن جمعیت ایران همه و همه دست به دست یکدیگر دادند تا اینکه مرداب را به مردن رساندند.
وی ادامه داد: لازم به توضیح است با افزایش هزار برابری فضای سبز درشهر اصفهان و دیگر شهرها با مهاجرت روستاییان به شهر، با توسعه صنایع کوچک و بزرگ آبخواه و از طرفی با تغییر سبک زندگی و صدها عوامل دیگر در مصرف آب انتظار بهتری نمی‌شود داشت.
مرگ گاوخونی بیشترین آسیب 
را به ورزنه و یزد می‌زند
این فعال محیط زیست ادامه داد: با این تفاسیر پس از مرگ این باتلاق گاوخونی بیشترین ضرر و آسیب مردم بخش ورزنه و یزد می‌بینند.
مدیر انجمن حامیان تالاب گاوخونی کویر یزد اظهار داشت: تالاب گاوخونی در فلات و جلگه مرتفع مرکزی واقع شده است. روستا و شهرهای همجوار باتلاق گاو خونی از شمال به شهرستان نائین و شمال غربی به بخش ورزنه و جنوب غربی به بخش حسن آباد جرقویه (سفلی و علیا) و دهستان خارا و غرب به اسفنداران و رامشه و در جنوب به شهرستان شهرضا و در جنوب شرقی به شهرستان و کویر ابرکوه و از شرق به بخش ندوشن و شمال شرقی روستای سورک، علی شفیع و قلعه خرگوشی هستند.
تالاب گاوخونی در انتظار احیا
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه