گروه انرژی - باوجودی که جمهوری اسلامی ایران دومین ذخایر بزرگ گازی جهان را در اختیار دارد اما به دلایل گوناگون، کشورمان حضور کمرنگی در بازار جهانی گاز دارد که مهمترین دلیل آن قیمت پایین گاز و مصرف فراوان آن در داخل است که همه تولید گاز را می‌بلعد. موضوع صادرات گاز ایران، قصه پر غصه‌ای طولانی است. سوال اساسی آن است که چرا ایران با وجود دارا بودن رتبه دوم بزرگترین ذخایر گاز در جهان تاکنون نتوانسته در بازار بین‌المللی گاز - که از قضا فروشنده محور است- نقش ایفا کند؟ و اینکه عبور و رهایی از چنین ناکامی، مستلزم اتخاذ چه نوع تدابیر و سیاست‌هایی است؟
به گزارش اقتصادسرآمد، جمهوری اسلامی ایران در ۲۲ سال گذشته با کشورهای مختلفی همچون هند، پاکستان، چین، امارات، عراق، ترکیه، عمان، کویت، بحرین، لهستان، گرجستان، ایتالیا، آذربایجان و اتحادیه اروپا مشغول گفت‌وگو برای صادرات گاز بوده است که بسیاری از آن‌ها به قرارداد اجرایی یا یادداشت تفاهم منجر شد اما به غیر از ترکیه، عراق، ارمنستان و آذربایجان در سایر موارد ناکام مانده؛ به‌گونه‌ای که سهم ایران در بازار جهانی گاز همچنان نزدیک به صفر است.
به طور قطع برای چنین ناکامی دلایل زیادی وجود دارد اما برخلاف تصوّرعمومی، تحریم یا اعمال آن دلیل موجهی برای این ناکامی بزرگ ارزیابی نمی‌شود زیرا بیشتر مذاکرات با کشورهای یادشده، پیش از تحریم‌ها آغاز شد و اگر قراردادی هم در فروش گاز اجرایی شده، تحریم یا اعمال تحریم‌های ظالمانه آمریکا، آن‌ها را متوقف نکرده است. تداوم صادرات ناچیز گاز ایران به ترکیه، عراق، ارمنستان و آذربایجان از آن جمله‌اند.  این ناکامی بزرگ دلایلی غیر از تحریم دارد. اگر بنا باشد این دلایل را منصفانه و مطابق واقع برشماریم به ترتیب اهمیت عبارتند از مصرف بیش از حد داخلی، جهت‌گیری سیاسی، نفوذ یا خرابکاری رقبای کشور در صادرات گاز و فقدان دانش و تجربه روزآمد مجریان.
خسارت ناکامی در امر صادرات گاز به شدت بالا است
مهدی روحی کارشناس انرژی کشورمان در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد؛ گفت: خسارت ناکامی در امر صادرات گاز به اندازه‌ای بالاست که انجام تحقیقات آسیب‌شناسانه، آن را به ضرورتی فوری و اجتناب ناپذیر تبدیل نموده است زیرا اگر دلایل این ناکامی روشن و بر طرف نشود؛ فقط وقوع یک معجزه می‌تواند وضعیت کشور را در بازار صادرات گاز در حد بایسته تغییر دهد.
بازار صادرات گاز از جذابیت‌های متنوعی برخوردار است
او معتقد است: بازار صادرات گاز از جذابیت‌های متنوعی برخوردار است و برخی واردکنندگان آن، خود به صادرکنندگان مجدد آن تبدیل شده‌اند. عمان، امارات، هند، چین، ترکیه حتی آلمان کم و بیش از چنین موقعیتی بهره‌مند شده‌اند. این امر در حالی روی داده که برخی از مجریان ایرانی سال‌ها پیش، نبود توجیه اقتصادی صادرات گاز را فریاد می‌زدند حال آنکه در خوش‌بینانه‌ترین حالت به طور قطع چنین نگاهی، کوته‌بینانه و از روی جهل بوده است.
مدیریت غیرتخصصی نفت عامل 
عقب‌ماندگی ایران
وی یاداور می‌شود: همین ساختار و مدیریت غیرتخصصی نفت و گاز کشور سهم قابل‌توجهی در عقب‌ماندگی ایران در بازار گاز ایفا کرده است. برای رفع چنین مانعی مناسب خواهد بود که شرکت ملی صادرات گاز ایران مانند بسیاری از کشور های دیگر، از شرکت ملی نفت مستقل تا بحث صادرات گاز کشور به صورت تخصصی و متمرکز دنبال شود.
برخی واردکنندگان به صادرکننده بدل شده اند
روحی با بیان اینکه خالص صادرات گاز ایران قبل از سال ۲۰۱۸ عددی قابل ذکر محسوب نمی‌شود آنهم برای کشوری که رتبه دوم ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد، گفت: بازار صادرات گاز از جذابیت‌های متنوعی برخوردار است و برخی واردکنندگان، خود به صادرکنندگان مجدد آن تبدیل شده‌اند.
کارشناس انرژی کشورمان با یادآوری این مهم که، روسیه با ۱۹.۵ درصد ذخایر گاز جهان، به تنهایی ۱۲ برابر ایران که ۱۷.۳ درصد ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد، صادرات گاز داشته است، افزود: مصرف گاز ایران معادل ۴۲.۲ درصد کل مصرف قاره اروپا با جمعیت ۷۴۸ میلیون نفر و ارزش GDP معادل ۲۱.۵۲ تریلیون دلار یا معادل ۴۸.۴ درصد مصرف گاز چین با جمعیت ۱.۴ میلیارد نفری می‌شود که ارزش GDP آن ۱۷.۷ تریلیون دلاری است.
قیمت فوق‌العاده پایین گاز طبیعی در ایران سبب اسراف کمرشکن در مصرف داخلی گاز شده است. برای اینکه فاصله قیمت گاز خانگی در ایران با جهان مقایسه شود کافی است. گاز نعمتی خداداد برای مردمان این سرزمین است. باید مردم کشور از این نعمت به اندازه کافی بهره‌مند شوند اما ضروری است روشی اندیشیده و طراحی شود که این اسراف ویرانگر را متوقف و از آن بازگردیم.
اینکه امروز بازار گاز، فروشنده محور است یا اینکه بازار فلان کشور در دسترس ما قرار دارد، لزوما امری پایدار نیست. ممکن است رقبا، بازار در دسترس مورد نظر را از دست ما بربایند؛ مانند کاری که در مورد پاکستان توسط روسیه در حال شکل‌گیری است.
بنابراین برای دسترسی به بازار، زمان محدودی در اختیار فروشنده است. نمی‌توان ۲۰ سال بدون حصول به نتیجه مذاکره کرد و امیدوار بود خریدار در انتظار تصمیم ما باقی بماند. از طرف دیگر با توجه به سرعت پیشرفت در بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر، مطلوبیت بالای آن‌ها و پیشرفت تکنولوژی، و شراکت قطر در حوزه پارس جنوبی، آن جمله کلیشه‌ای مبنی بر این که نفت یا گاز را برای نسل‌های آینده نگهداری کنیم، رنگ
 باخته است.