گروه اقتصاد دریا - تعریف و ایجاد محصولات جدید بر مبنای گردشگری خلاق مبتنی بر نوآوری و خلاقیت به عنوان نسل جدید توریسم لازمه توسعه در چرخه حیات صنعت گردشگری کیش است. طی سه دهه اخیر حیات گردشگری کیش با فراز و نشیب هایی زیادی روبرو بود و  ابتدای دهه ۷۰ با شکل گیری منطقه آزاد کیش به عنوان اولین منطقه آزاد کشور این چرخه آغاز و می توان این جزیره را از نظر گردشگری  به ۲ مدل مقصد گردشگری چمدانی (۱۳۷۲ تا ۱۳۸۱)و مقصد گردشگری تفریحی(۱۳۸۲ تا اکنون) تقسیم بندی کرد.از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۸۱ گردشگری کیش از نوع مدل چمدانی و بار مسافر بود که به مرور این مدل از گردشگری با شروع  اولین جشنواره تابستانی از سال ۱۳۷۶ و همینطور با اضافه شدن محصولات جدید گردشگری مانند پارک دلفین به عنوان یک جاذبه گردشگری و عامل سفر باعث افزایش گردشگر شد و این رشد بصورت نرمال تا سال ۱۳۸۱ ادامه داشت.به گزارش اقتصادسرآمد، از سال ۱۳۸۲ تا سال ۱۳۸۷ و با توسعه اقتصادی کشور و بدلیل نبود رقیب در بازار و همینطور توسعه زیرساخت ها و جاذبه های گردشگری آمار ورود گردشگر بطور قابل توجهی افزایش پیدا کرد.سال ۱۳۸۸ افزایش نرخ دلار و بالا رفتن هزینه سفر تا حدودی باعث ثابت ماندن میزان افزایش آمار گردشگری در این جزیره شد اما از سال ۱۳۸۹ و با آزاد سازی ورود خودرو به کیش در ایام تعطیلات نوروزی و بارش سنگین برف در اقصی نقاط کشور  منجر به افزایش ورود گردشگر به این نقطه تا مرز یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۹۲ شد.از سال ۱۳۹۳ و با ورود قوی ترکیه  به بازار گردشگری ایران، و همینطور توقف ورود مسافران تغییر روادید (چنج ویزا)به کیش آمار سالانه گردشگر افزایش کمی داشته است.هرچند شروع همه گیری کرونا در سال ۱۳۹۹ باعث کاهش ۲۷ درصدی گردشگر به کیش شد ولی این روند در مقایسه با آمارهای سازمان جهانی جهانگردی (unwto) که کاهش حدود ۷۰ درصدی تقاضای گردشگری در سطح جهان و کشورهای اروپا، آمریکا، آفریقا،آسیای میانه و اقیانوسیه را نشان می دهد وضعیت مطلوبتری را نشان می دهد. در حال حاضر با توجه به بهبود نسبی وضعیت کرونا و همینطور آب و هوای مناسب جزیره کیش و محدودیت های پروازی گردشگران به خارج کشور به دلیل شرایط کرونا و همینطور افزایش نرخ ارز و انجام واکسیناسیون، آمار ورودی گردشگران طی نوروز ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه  سال گذشته افزایشی در حدود ۸۷ درصدی را نشان می دهد.از طرفی  بر اساس طرح جامع مقصد کیش و چشم انداز تعریف شده تا افق ۱۴۰۴ آمار ورود گردشگران باید به  ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در هر سال برسد بنابراین این جزیره به عنوان قطب گردشگری کشور در حوزه گردشگری نیازمند یک توسعه متوازن و مبتنی بر ظرفیت ها و شرایط و مزایای رقابتی است.
بر همین اساس برای دستیابی به چشم انداز تعریف شده در طرح جامع ، ضرورت تعریف و ایجاد محصولات جدید گردشگری با توجه به طرح جامع مقصد کیش و بر مبنای گردشگری خلاق مبتنی بر نوآوری و خلاقیت به عنوان نسل جدید گردشگری بعد از گردشگری انبوه و گردشگری فرهنگی باید مورد توجه قرار گیرد. 
آنچه کیش را متفاوت کرده است
تنها جزیره مرجانی خلیج فارس با شفافیت آب های ساحلی بینظیر که زیرساخت های گردشگری دارد و تنها جزیره یکپارچه کشور که تماماً منطقه آزاد است و تداخل سیاست گذاری وعملیاتی با ارگان دیگری ندارد.موقعیت استراتژیک ویژه در مرکز خلیج فارس و دسترسی به کشور های همسایه و مناطق آزاد جنوب کشور، تنها منطقه متمرکز بر گردشگری کشور و تنها مقصد متمرکز بر گردشگری تفریحی در منطقه از دیگر تفاوت های آن با سایر نقاط است.
از دیگر مزیت های متفاوت این جزیره می توان به بهره گیری از آب و هوای مناسب در شش ماهه دوم سال در مقایسه با مقاصد گردشگری رقیب، وجود ایرلاین رسمی (شرکت هواپیمایی کیش) متعلق به سازمان منطقه آزاد کیش، ساختار مناسب MICE توریسم و گردشگری ورزشی ، سابقه چندین ساله در میزبانی رویداد های بین االمللی ثبت شده اشاره کرد.
همچنین اولین مقصد گردشگری کشور که بیش از ۲۰ سال سابقه برگزاری جشنواره تابستانی و امنیت کافی برای گردشگران و کیشوندان با سبک های زندگی و علایق متفاوت از دیگر مزیت ها آن است.
گردشگری فرهنگی و تاریخی
علی ایحال یکی از این ظرفیت ها در جزیره کیش، گردشگری فرهنگی و تاریخی است که در راس آن شهر تاریخی حریره به عنوان گنجینه هویت بخش جزیره کیش، قرار دارد و  این شهر تاریخی ظرفیت بینظیری است که طی سالیان متمادی این ظرفیت مغفول مانده بود.در مدت مغفول ماندن حریره به عنوان یک فرصت گردشگری،  امکان استفاده از آن برای گردشگران و علاقمندان به تاریخ،فرهنگ و تجربه را از بین برده بود و تصور این موضوع برای اغلب گردشگران، که جزیره کیش نیز دارای تاریخ و فرهنگ پرباری با پیشینه حداقل یک هزار سال را غیر ممکن کرده بود.
حریره، گنجینه هویت بخش کیش
 مطالعات، پژو هش ها و کاوش های باستان شناسی که از سال ۱۳۵۰ در این شهر تاریخی با حضور باستان شناسان داخلی و خارجی و کاوش های بعد از انقلاب اسلامی از سال ۱۳۷۰ زوایایی از معماری اسلامی یک کلان شهر دوره اسلامی را نشان  می دهد که به مدت ۵۰۰ سال و از قرن چهارم هجری تا قرن دهم هجری مسکونی و آباد بوده است.با توجه به گستردگی این شهر در ساحل دریا ، به عنوان یک بندر شهر مهم نیز شناخته می شودکه بخش زیادی از معماری آن اسکله های قدیمی و بندرگاه تجاری آن است که مرکز اصلی مبادلات تجاری و همین طور محل اصلی حمل و نقل ساکنین شهر بوده که در نوع خود منحصر بفرد است.حوزه میراث فرهنگی سازمان منطقه آزاد کیش در سه سال گذشته اقدامات قابل توجهی برای آماده سازی زیرساخت ها بر اساس ضوابط و دستور العملهای  ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو با همکاری وزارت میراث فرهنگی و  اداره کل میراث فرهنگی هرمزگان انجام داده است. تهیه طرح جامع راهبردی و پلان مدیریت شهر تاریخی حریره در هشت پاره و منطبق بر طرح جامع مقصد کیش به عنوان یکی از مهمترین گام ها در جهت تحقق اهداف ثبت جهانی و تعریف جایگاه این جاذبه تاریخی ارزشمند گردشگری از جمله این اقدامات است.
فضل الله زرین جویی سرپرست توسعه گردشگری و میراث فرهنگی  معاونت گردشگری سازمان منطقه آزاد کیش